Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2000, Blaðsíða 13

13
ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 2000
r>v
55
Ótrúlega gáfuð álfamær
- segir Catherine Deneuve um Björk
cc
Ef menn llta inn í verslanir blaðasala í
Paris um þessar mundir geta þeir átt
von á að reka allvíða augun í kunnug-
legt andlit. Fleiri en eitt og fleiri en
tvö blöð og tímarit í Frakklandi
hafa nefnilega birt - svo að segja
á sama tíma - risastórar forsíðu-
myndir af söngkonunni Björk.
Það hefur áður gerst að ásjóna
Bjarkar hafi mætt sjónum vegfar-
enda á Signubökkum; þá þakti
hún auglýsingaspjöld um tón-
leika sína á staðnum. í þetta
skipti er ástæðan sú að á
kvikmyndahátíðinni í Cann-
es verður nýjasta mynd
Danans Lars von Triers
frumsýnd, Dancer in the
Dark þar sem Björk
semur tónlistina og
leikur og syngur aðal-
hlutverkið. Kvikmynd-
in er á dagskrá annað
kvöld, 17. maí, og sum
blöðin gefa i skyn að
hún verði aðalviðburð-
ur hátíðarinnar að
þessu sinni.
„Ungfrúin frá
Reykjavík“
Mánaðarritið
Studio reið á vaðið
með fremur hörku-
legri andlitsmynd af
Björk og langri mynd-
skreyttri grein um
hana í maiheftinu.
Greininni fylgdi
viðtal við hina að-
alleikkonu mynd-
arinnar sem er
engin önnur en
hin víðfræga
Catherine
Deneuve.
Blaðamenn
komast
sjaldnar
en þeir
óska í
færi við
hana, en
í stað
þess að
spyrja leikkonuna um hana sjálfa, yfir-
heyrir blaðamaðurinn hana irni
kynni hennar af Björk. Síðan kom
vikublaðið Les inrockuptibles 9.
mai með fremur blíðlegri for-
síðumynd af Björk og ítarlegu
viðtali. Loks fylgdi stórblað-
inu Le Monde sérstakur kálf-
ur um kvikmyndahátíðina
11. maí og þar var enn á for-
síðu Björk með dulráðu
brosi og önnur mynd inni í
blaðinu af Björk jafn-
brosmildri á miili Lars von
Trier og Catherine Deneuve.
Vikuritið Le Nouvel
Observateur birti á sama
tíma heilsíðugrein um
Björk undir titlinum
„Ungfrúin frá
Reykjavík“ með
ílangri mynd af
ísmeygilegri
Björk inni í
miðri grein.
Fyrirsögn grein-
arinnar er vís-
un í hina klass-
ísku frönsku
söngvamynd
„Ungfrúrnar
frá
Rochefort"
sem
Catherine
Deneuve lék aðal-
hlutverkið í á sin-
um tíma.
Samlíkingar úr
jarðfræðinni
Varla verður
sagt að blaða-
mennirnir séu
sérlega hug-
myndaríkir þeg-
ar þeir fjalla um
söngkonuna ís-
lensku. Þeir
hafa fyrst og
fremst á tak-
teinum sam-
líkingar úr
jarðfræðinni
og tala um
Björk Guðmundsdóttir á ógleymanlegum tónleikum í Þjóðleikhúsinu 1999
„ Víða heyrist sú skoðun að á sínu sviði sé hún einn sérkennilegasti og
frumlegasti listamaður okkar tíma. “
„eldfjallalega söngkonu" eða „eldfjall í Cannes".
Blaðamaður Le Nouvel Observateur bisast þó við
að skera sig úr: „Þar sem ég hef ekki undir hönd-
um leiðarvísinn „Lonely Planet" um Island," seg-
ir hann, „vona ég að lesandinn fyrirgefi mér þó
ég tvinni ekki saman myndhverfingum um hveri,
eldijöll og aðrar sérgreinar landsins sem
blómstra yfirleitt í greinum um listakonuna."
Þá er Catherine Deneuve frumlegri. Hún segir
í viðtalinu að Björk sé „eins og lítill álfur, ótrú-
lega gáfaður, mjög veikbyggður og mjög traustur
i senn, viðkvæmur og sterkur“. Víða heyrist sú
skoðun að á sínu sviði sé hún einn sérkennileg-
asti og frumlegasti listamaður okkar tíma: „Á
fáum árum hefur henni tekist að gera öllum
heimi kunnugt um sitt sérkennilega bamsandlit,
hæfileika sína og óvenjulegt listamannseðli,
sterka skapgerð, hreinskilinn talsmáta og ofgnótt
af ímyndunarafli. Eins og fanna-Madonna," segir
blaðamaður Studio en bætir við að tónlistar-
mönnum muni þykja sá samanburður við
Madonnu lítið lof um Björk.
Skyggir á allt og alla
í greinunum er ferill Bjarkar venjulega rakinn
í hástemmdum orðum, en í viðtalinu við blaða-
mann Les Inrockuptibles fjallar söngkonan nokk-
uð ítarlega um samstarf sitt við Lars von Trier.
Kemur þar fram að kvikmyndaleikurinn hafi ver-
ið harla erfið reynsla fyrir hana, samstarfið við
danska Lars hafi ekki gengið hnökralaust og hún
hafi haft þá tilfinningu að með leiknum væri hún
að „kokkála tónlistina", eins og hún segir. Af
þessu hafi hún lært að hún yrði að vera tónlist-
inni trú: „Þetta var upphafið og endirinn á min-
um leikferli."
Ekki er svo að sjá að yfirlýsingar af þessu tagi
dragi úr áhuga manna á myndinni. Blaðamaður
Le Nouvel Observateur segir: „Sennilega mun
ungfrú Björk Guðmundsdóttir, frægasta íslend-
ingasagan síðan Hávarðar saga ísfirðings og
Brennu-Njáls saga voru skrifaðar, með sinni
heimsgeislan varpa skugga gleymskunnar á allt
sem í kringum hana er, frá Lars von Trier - þrátt
fyrir kvikmyndavélamar hundrað sem hann not-
aði til að taka sum dansatriðin í Dancer in the
Dark - til frönsku leikkonunnar Catherine
Deneuve, þótt hún sé hér viðmælandi Bjarkar og
syngi með henni dúetta. Innan sviga má geta þess
að það var Deneuve sem skrifaði Lars von Trier
til að biðja hann kurteislega að gefa sér, sem fyrr-
verandi „ungfrú frá Rochefort", hlutverk í mynd-
inni...“
Einar Már Jónsson, París
Tónlist
Kraftur og ástríða
Sinfóníuhljómsveit Norður-
lands hélt tónleika í Langholts-
kirkju á sunnudaginn. Aðal-
hljómsveitarstjóri hennar er og
hefur verið frá upphafi Guð-
mundur Óli Gunnarsson en
kjarni hljómsveitarinnar sam-
anstendur af kennurum við Tón-
listarskólann á Akureyri, nem-
endum skólans og starfandi tón-
listarmönnum á Akureyri. Auk
þess leika með sveitinni í stærri
verkum nokkrir lánshljóðfæra-
leikarar úr öðrum landshlutum
en i hljómsveitinni voru á þess-
um tónleikum um 50 hljóðfæra-
leikarar.
Efnisskráin var sú sama og á
tónleikum á Akureyri í byrjun
aprílmánaðar. Á henni voru tvö
verk, E1 amor brujo, eða Ástar-
galdur, spænska tónskáldsins
Manuel de Falla og píanókonsert
nr. 2 í B Dúr, ópus 83, eftir Jo-
hannes Brahms. Ástargaldur
Falla var upphaflega saminn árið
1915 sem ballett fyrir söngvara
og sögumenn en það sem hljóm-
aði á tónleikunum var eins konar hljómsveitar-
svíta í níu þáttum. Af þeim þáttum er langþekkt-
astur sá fimmti, Elddansinn, sennilega vin-
sælasta stykki Falla fyrr og síðar, en verkið í
heild er, líkt og mörg önnur verk eftir Falla, í
anda spænskrar alþýðutónlistar í bland við im-
pressjónisk áhrif eftir dvöl í París þar sem hann
kynntist Debussy og Ravel.
Flutningurinn á verkinu var allur hinn ágæt-
asti. Gerði hljómsveitin fallegum litbrigðum
verksins og fingerðri áferð góð skil og tókst að
leiða áheyrandann inn í töfraveröld tónlistarinn-
ar undir styrkri stjóm Guðmundar Óla. Einstak-
ir meðlimir sveitarinnar áttu nokkrar fallegar
sólóstrófur og er ekki á nokkum hallað þótt
nefndir séu Gunnar Þorgeirsson óbóleikari og
konsertmeistarinn Jaan Alavere sem léku sínar
af einskærri alúð og fegurð. Draugakaflinn og
hinn þekkti Elddans vom fluttir af miklum móð,
strengimir þéttir og sveitin kraftmikil og í góðu
jafnvægi.
Það er metnaðarfullt framtak hjá forráðamönn-
um hljómsveitarinnar að taka fyrir píanókonsert
Brahms nr. 2 sem hefur ekki verið leikinn opin-
berlega af íslenskum píanóleikara í 25 ár, eða síð-
an Rögnvaldur Sigurjónsson lék hann með Sin-
fóníuhljómsveit íslands árið 1975.
Þetta er gríðarmikið og margslung-
iö verk í fjórum þáttum, samið
1878-81, og fullkomið dæmi um stíl
tónskáldsins sem þroskaðs lista-
manns. Helga Bryndís Magnúsdótt-
ir lék einleikspartinn sem gerir
miklar kröfur til flytjandans, bæði
um tækni, líkamsþrótt og úthald, en
verkið tekrn- um 50 mínútur í flutn-
ingi. Konsertinn reynir ekki síður á
hljómsveitina, sem spilar þar jafn-
stóra rullu, en vandasamast af öllu
er sennilega að koma þessu saman
þannig að úr verði heilsteypt og
sannfærandi músík.
Ekki verður annað sagt en að það
hafi tekist prýðilega. Helga Bryndis
hefur oft áður sýnt að hún er al-
vörupíanisti og fengu áheyrendur í
Langholtskirkju hér enn eina stað-
festingu á því. Þegar leið á fyrsta
þáttinn fylltist maður fullkominni
öryggiskennd og gat sökkt sér ofan
í dásamlega tónlistina. Leikur
hennar var glæsilegur og öruggur,
ástríðan og krafturinn allsráðandi í
fyrstu tveimur köflunum, þriðji
þátturinn unaðslega mjúkur og yfirvegaöur og sá
fjórði bjartur og fjörugur. Tengslin við hljóm-
sveitina voru einnig i heild nokkuð skotheld og
stóð hún þétt við bakið á einleikaranum. Það eina
sem ég var ekki alveg sátt við var nokkur skort-
ur á mýkt og ró i þriðja þætti sem var ekki í sam-
ræmi viö unaðslegan leik Helgu Bryndísar, en
það er tómur sparðatíningur ef litið er á heildar-
svipinn sem var afar skýr og sannfærandi. Von-
andi kemur Sinfóníuhljómsveit Norðurlands sem
fyrst aftur í heimsókn.
Amdis Björk Ásgeirsdóttir
_________________Menning
Umsjón: Silja A&alsteinsdóttir
Gömul vísa
um vorið
Gömul vísa um
vorið heitir nýr
geisladiskur frá
Skref Classics með
12 lögum og þjóð-
lagaútsetningum
eftir Gunnstein ------------
Ólafsson. Á diskinum koma fram
þrir kórar. Flest lögin eru sungin af
Kammerkór Kópavogs en auk hans
syngja Kammerkór Biskupstungna
og Kór Menntaskólans á Laugar-
vatni. Stjómandi allra kóranna á
diskinum er Gunnsteinn Ólafsson.
Þá syngur Ágústa Sigrún Ágústs-
dóttir tvö lög við undirleik Kristins
Arnar Kristinssonar.
í umsögn um útgáfutónleikana
hér í DV 9. mai segir að lög Gunn-
steins einkennist af næmi fyrir efni
og andrúmslofti ljóðanna og einnig
af fallegri raddsetningu. Tónsmíð-
amar eru við ljóð eftir kunn skáld,
meðal annars Stein Steinarr, Jó-
hannes úr Kötlum, Guðmund Böðv-
arsson, Tómas Guðmundsson og
Ólaf Jóhann Sigurðsson, en einnig
eftir kornungt ljóðskáld, Valgerði
Benediktsdóttur.
Frændi
Rameaus
Hið íslenska bók-
menntafélag hefur gef-
ið út Lærdómsritið
Frændi Rameaus eftir
franska heimspeking-
inn Denis Diderot
(1713-1784), en hann
lagði hugmynda-
grunninn að frönsku
stjórnarbyltingunni 1789 ásamt
fleiri hugsuðum. Meðal annarra
verka hans er skáldsagan Jakob for-
lagasinni og meistari hans sem kom
út á íslensku 1996. Diderot skrifaði
Frænda Rameaus á árunum
1762-1774. Hún fjallar um tvo menn,
heimspeking og bláfátækan furðu-
fugl, sem taka tal saman á kaffihús-
inu La Régence við Palais Royal i
París. Heimspekingurinn fer að
spyrja furðufuglinn út í hag hans og
líðan og smám saman þróast sam-
talið í samræðu um þjóðfélagslegt
réttlæti og óréttlæti, visku og fá-
visku, menntun og uppeldi, mun
snilligáfu og vitfirringar, kynlíf óp-
erusöngkvenna og margt fleira sem
Diderot var hugleikið. Þetta er
háösádeila í samtalsformi þar sem
höfundurinn leikur sér með þetta
klassíska form, en Diderot var snill-
ingur í því að skrifa lifandi og
skemmtileg samtöl.
Friðrik Rafnsson þýddi bókina og
ritar formála og skýringar. Hann
þýddi líka Jakob forlagasinna og
meistara hans og var sú þýðing til-
nefnd til Bókmenntaverðlauna
Evrópu, Aristeion, árið 1997.
Laxness
í nærmynd
í kvöld og á
fimmtudagskvöldið
verður námskeiðið
„Að lesa Laxness" á
vegrnn Opins Há-
skóla, menningar-
borgarverkefnis Há-
skóla íslands. Það
hefst kl. 20 bæði
kvöldin í stofu 101 í Lögbergi og þegar
síðast fréttist voru örfá sæti laus.
Fyrirlesari verður Halldór Guð-
mundsson bókmenntafræðingur (á
mynd) og hann mun líta á nokkur stef
sem hljóma víða í höfundarverki Hall-
dórs Laxness, hugmyndalega þætti
eða atriði sem varða átök persóna og
sammannleg einkenni sem höfundur-
inn hefur verið upptekinn af alla tíð.
Halldór fer líka á „verkstæði" skálds-
ins, styðst við minnisbækur hans og
bréf til að sýna verklag hans og að-
ferðir sem hann hefur beitt við samn-
ingu verka sinna. Ættu þátttakendur
að hafa enn meiri ánægju af að lesa
verk Halldórs Laxness eftir en áður.
Námskeið Opins Háskóla eru öllum
opin endurgjaldslaust en þátttakend-
ur þurfa að skrá sig hjá Endurmennt-
unarstofnun Háskóla íslands í síma
525 4923.
_ Muí