Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.2000, Blaðsíða 2

2
MIÐVIKUDAGUR 7. JÚNÍ 2000
I>V
Fréttir
Króna veikist og verðbólgan hefur bitið sig fasta:
Óviðunandi verðbólga
- en gengi krónunnar ekki katastrófa, segir Eiríkur Guðnason seðlabankastjóri
Verðbólga hefur á liðnum misserum
grafið jafnt og þétt um sig í íslensku
efnahagslífi.
Samkvæmt nýjum spám fjármála-
stofnana hækkar vísitala neysluverðs
um á bilinu 0,5 til 0,6% á milli mánaða
en það þýðir að verðbólguhraðinn er
allt að 7,5% á ársgrundvelli. Forsendur
spánna eru hækkandi verð á áfengi og
tóbaki, á matvöru, á fatnaði og á bens-
ini og aukinn kostnaður vegna hús-
næðis.
Þó að samsvarandi hækkun milli
sömu mánaða í fyrra hafi verið ívið
hærri, eða 0,8%, var hækkunin árin
1998 og 1997 miklu minni, eða aðeins
0,2%, og árið 1996 var beinlínis lækkun
um 0,1%.
Það virðist því vera að verðbólgan
hafi náð að bíta sig fasta i efhahagslíf-
ið hérlendis á liðnum misserum og er
hún nú allt að þrefalt meiri en í helstu
viðskiptalöndum íslendinga.
Allt að 6% veröbólga
„Verðbólgurhraðinn hefur verið
óviðunandi um skeið. Útlitið
er þannig núna að verðbólg-
an verði upp undir 6% á
þessu ári. Það er óviðunandi
til lengdar og við þurfúm að
lækka þetta,“ segir Eiríkur
Guðnason seðlabankastjóri.
í fyrra nam verðbólgan
hérlendis 5,8% og siðustu
spár Seðlabankans gera ráð
fyrir því að verðbólgan í ár
verði á bilinu 5 til 6%.
„Nú skiptir meginmáli
hvemig framvindan verður.
Það er mikil þensla og eftir-
spum í hagkerfinu. Atvinnu-
leysi hefúr minnkað og kaup-
máttm- hefur aukist og bjart-
sýni er mikil. Allt em þetta
þenslueinkenni sem eru meg-
inástæðan fyrir verðhækkvm-
um, m.a. hækkun á fasteignaverði sem
síðan mælist inni í visitölunni. Þessu
til viðbótar kom bensínhækkunin sem
er innílutt verðbólga," segir Eiríkur og
játar því að þörf sé á opinberum að-
gerðum til að ná verðbólgunni
niður á viðunandi stig. Hann
segir Seðlabankann hafa gert
sitt í þeim efhum.
„Við höfum sannarlega ver-
ið að gera það með þvi að hafa
tiltölulega háa skammtíma-
vexti, það er okkar stjómtæki.
Og einnig með því að benda á
hvað það sé óheppilegt hvað
útlán banka og annarra lána-
stofnana hafa aukist mikið.
En við getum ekki gert mikið
meira en að beita fortölum.
Það hefúr ekki gengið vel til
þessa,“ segir Eiríkur.
Krónan í króppum dansi
Krónan lækkaði um 0,66% í
gær miðað við í fyrradag en
þá hafði hún lækkað um 0,45%
frá næsta viðskiptadegi þar á undan.
Lækkun krónunnar nemur því liðlega
einu prósenti á tveimur dögum. Eirík-
ur segir að lækkunina í gær megi
rekja til tillagna Hafrannsóknastofn-
unar um minni aflaheimildir. „Þær
hafa haft áhrif á skoðun manna á
markaðnum á styrk krónunnar," segir
hann en bendir jafnframt á að þrátt
fyrir að krónan hafi veikst í gærmorg-
un hafi hún náð að rétta nokkuð úr
kútnum áður en hin opinbera skrán-
ing var tekin um ellefúleytið.
„Þannig að þetta varð nú ekki eins
slæmt og það leit út fyrir um tíma en
það er alveg rétt að þetta er óvenju-
mikið. Þetta er samt engin katastrófa
og engin þau ósköp að það sé ekki
hægt að lifa við þetta. En það er ekki
vitað hvort breytingin verður varanleg
eða hvort hún gengur til baka. Það
sem gerðist í morgun var að krónan
veiktist talsvert mikið framan af og
styrktist svo aftur. Það vekur þá hugs-
un hjá manni að aðilar á markaðnum
telji að krónan geti náð fyrri styrk
enda er vaxtamunur milli okkar og
annarra landa enn þá mjög mikill en
hann ræður mjög miklu um afstöðu
manna til krónunnar," segir Eiríkur
Guðnason seðlabankastjóri. -GAR
Seðlabankastjóri
talar fyrir dauf-
um eyrum
„Viögetum ekki
gert mikiö meira
en aö beita for-
tölum. Þaö hefur
ekki gengiö vel
til þessa, “ segir
Eiríkur
Guönason.
Júgóslavnesku flóttamennirnir komnir til Siglufjarðar:
Verið velkomnir heim
- mátti lesa á skiltum heimamanna
Nýir íbúar Siglufjaröar viö komuna heim í gær
Loncar-fjölskyldan er hægra megin á myndinni og bíður eftir aö hitta
„stuöningsf]ölskylduna“ sína.
Fólkið var þreytt þegar flogið var
frá Reykjavík til Siglufjarðar í gær. í
för með vél íslandsflugs var 23 manna
hópur flóttamanna sem komið höfðu
tií íslands deginum áður og höfðu þá
verið að koma frá flóttamannabúðum í
Krajina-héraði í Króatíu. Þar hafði
fólkið dvalið í 5-9 ár við ömurlegar að-
stæður. Hreinlætisaðstaða var bágbor-
in og ailt að tíu manns var komið fyr-
ir í einu og sama herberginu. Hópur-
inn sem kom til íslands var valinn af
Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóð-
anna sem hefúr yfirumsjón með flótta-
mannabúðunum í Krajina-héraði. Að-
standendur Rauða kross íslands flugu
til Serbiu til móts við hópinn og voru
þar í farabroddi Ámi Gunnarsson, for-
maður flóttamannaráðs, og Hólmfríður
Gísladóttir, deOdarstjóri flóttamanna-
deildar. „Hópurinn hefur verið mjög
þreyttur eftir þetta erfiða ferðalag. Frá
Belgrad í Serbíu var flogið til Frank-
fúrt í Þýskalandi og þaðan til íslands.
Eitt af því fáa sem fólkinu lék hugur á
að vita var hvort það væri mikill snjór
á íslandi. Við höfúm reynt að setja
þennan hóp aðeins inn í menningu
landsins og reynt að útskýra fyrir
þeim hvað það er sem þau geta átt von
á. Ég við því að það gangi mun betur
nú þegar fólkið sest á skólabekk á
Siglufirði," sagði Ámi Gunnarsson.
Krefjandi verkefni
Þegar flugvélin lenti tók á móti
flóttamönnunum stór hópur fólks.
Meðal þeirra sem voru mættir til
þess að taka á móti nýju íbúum
Siglufjarðar voru „stuöningsfjöl-
skyldur" þeirra. Þetta em fjölskyldur
sem hafa tekið að sér það hlutverk að
vera þessum nýju íbúum innan
handar á meðan þeir koma undir sig
fótunum. Aðspurður sagðist Þor-
steinn Bjamason, einn af þeim aðil-
um sem tóku að sér stuðningshlut-
verkið, að það væri gaman að fá að
taka þátt í þessu. „Vissulega er þetta
krefjandi verkefhi, en engu að síður
verkefni sem við hjónin hlökkum mik-
ið til að takast á við,“ sagði Þorsteinn.
„Móttaka flóttamanna á íslandi er
nokkuð sem Rauði krossinn á íslandi
og íslensk stjómvöld hafa hlotið mikið
lof fyrir á alþjóðlegum vettvangi," seg-
ir Þórir Guðmundsson, upplýsingafúll-
trúi Rauða krossins. „Hér ríkir metn-
aður fyrir því að gera aðstæður eins og
best verður á kosið og endurspeglast
þessi metnaður í aðbúnaðinum sem
þessu fólki frá Króatíu hefúr verið
veittur," bætti Þórir við.
Sjáðu pabbi
Þegar búið var
að fagna komu
flóttamannanna á
flugvellinum stig-
um við upp í rútu
til þess að fara í
stutta skoðunar-
ferð um bæinn.
Undirritaður sett-
ist við hliðina á
Maju Loncar, tíu
ára stúlku sem
kom hingað til
lands með for-
eldrum sinum og
fjögurra ára syst-
ur. Óttablandin
undrun skein úr
andliti hennar er
við keyrðum nið-
ur götur Siglu-
fjarðar. Á hveiju
homi veifuðu
Siglfirðingar nýju
íbúunum og bros
læddist yfir varir
Maju. Þegar rútan keyrði fram hjá
grunnskólanum á Siglufirði og bama-
heimilinu hrópaði litla systir hennar:
„Sjáðu, pabbi, við Maja verðum hlið
við hlið á hverjum degi,“ og ekki var
laust við það að blaðamaður og aðrir
fengju lítinn sting í magann. Pabbi
Maju, Zdenko Loncar, haflaði sér fram
til mín og klappaði mér á öxlina um
leið og hann varpaði öndinni. í augum
hans mátti sjá að honum fannst hann
vera kominn heim. -ÓRV
Ársfundur Byggðastofnunar í dag:
Rangar áherslur í byggðamálum
- segir Kristinn H. Gunnarsson, formaður Byggðastofnunar
„Við þurfum að bæta okkur mikið í
atvinnuuppbyggingarþættinum og við
þurfúm að gera markvissari áætlanir
og aðgerðir," segir Kristinn H. Gunn-
arsson, formaður Byggðastofnunar,
um árangur stofnunarinnar á síðustu
misserum.
Að sögn Kristins hefur ekki verið
lögð nóg áhersla á að Byggðastoöiun
hafi afl til verka sinna. „Byggðastofn-
un hefúr verið of veikburða stoftiun til
að rísa undir hlutverki sínu og það
þarf meira fjármagn til að fylgja eftir
þeim tillögum sem menn móta þar á
bæ,“ segir Kristinn.
Hann segir að nauðsynlegt sé að
byggja upp atvinnuvegi á landsbyggð-
inni eftir að sjávarútvegurinn
hafi að mörgu leyti brugðist.
„Strax og við komum með fjöl-
breytileg störf fyrir menntað
fólk vill fólk snúa aftur því
ungt fólk vill gegnumsneitt al-
veg jafnmikið búa á lands-
byggðinni og á höfúðborgar-
svæðinu ef það fær aðeins
störf við sitt hæfi,“ segir Krist-
inn.
Hann bendir á Noreg sem
gott dæmi um árangursríka
byggðasteöiu.
„I Noregi gera þeir þetta að
mörgu leyti öðruvísi en við,
þeir leggja mikla áherslu á
Kristinn H. Gunn-
arsson, förmaöur
Byggöastofnunar,
segir atvinnuupp-
byggingu lykilinn
aö sterkari
landsbyggö.
uppbyggingu í atvinnulífl og
veita til þess stofnstyrki en
atvinnurekstrinum er síðar
ætlað að standa á eigin fót-
um. Þeir sameinuðu sjóði
sína til styrktar landsbyggð-
inni nýlega í einn og ég tel
líklegt að við ættum einnig
að samhæfa okkar byggða-
stefhu á álíka hátt,“ segir
Kristinn.
Kristinn segir mikilvægt
að höfúðborgarsvæðið sé
sterkt til að keppa við önnur
lönd en hins vegar sé miður
hve lítið hafi miðað i byggða-
málum á landsbyggðinni.
„Aðgerðir hafa meira miðað að því
að styrkja höfuðborgarsvæðið enda er
árangurinn í samræmi við það,“ segir
Kristinn og bendir á íslenska Erfða-
greiningu sem dæmi um mikilvægt
byggðamál fyrir höfúðborgarsvæðið þar
sem stjómvöld hafa lagt hönd á plóg.
„Það er þjóðhagslega óhagkvæmt
að fólk hópist í höfuðborgina og það
hefúr í for með sér þenslu og verð-
bólgu sem allir tapa á. Jaöivægi í
byggðamálum hefúr því beinlínis í for
með sér þjóðhagslegan ávinning," seg-
ir Kristinn.
Ársfundur Byggðastofnunar
verður haldinn á Hótel KEA á Akur-
eyri í dag. -jtr
Páil Skúlason há-
skólarektor braut
gróflega almenn sjón-
armið stjómsýslu-
réttar þegar hann
veitti prófessor í
læknadeild lausn frá
störfum um stundar-
sakir, þann 21. des-
ember sl. Þetta er álit rannsóknar-
neöidar sem var skipuð í kjölfar máls-
ins en í nefndinni áttu sæti þrir lög-
menn. Vísir.is sagði ö-á.
100 þúsund í skálann
Sigríður Sigurðardóttir, umsjónar-
maður íslenska skáians á heimssýning-
unni Expo 2000 í Hannover í Þýskalandi,
segir að um tvö þúsund manns komi í
skálann á klukkutíma, tólf tíma á dag. í
gær höfðu rúmlega 100 þúsund manns
heimsótt skálann. Dagur sagði frá.
Ingibjórg syndir
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgar-
stjóri ætlar að standa við það heit sitt
að synda í Nauthólsvíkinni þegar ný
og glæsileg sund- og útivistaraðstaða
verður opnuð þar með pompi og prakt
i lok næstu viku, eða á þjóðhátíðardag-
inn 17. júní. Dagur sagði frá.
Ekki sérlega válegt
Halldór Ásgríms-
son utanríkisráð-
herra segir vissulega
vonbrigði að þorsk-
stoöiinn sé í heldur
verra ásigkomulagi
en menn höfðu von-
ast til en hann líti
hins vegar ekki á
skýrsluna sem sérstaklega váleg tíð-
indi. „Ef vel er að gáð kemur í ljós að
jafnvel þótt aflinn á næsta ári yrði
ákvarðaður hinn sami og í ár væri
þorskstofninn að vaxa,“ segir Halldór.
Mbl. sagði frá.
Neyðarástand á Hrafnistu
Neyðarástand er sagt vera að skap-
ast á dvalarheimilinu Hraöiistu vegna
skorts á starfsmönnum sem setji fyrir
sig lág laun. Aðstandendum heimilis-
fólks Hraönstu hefur verið sent bréf
þess efhis. Þar kemur fram að til þess
kunni að koma í sumar að þeir þurfi
að aðstoða við að fæða og klæða heim-
ilisfólkið. RÚV sagði frá.
Hert eftirlit í Leifsstöð
Samkvæmt upplýsingum öá fíkni-
efnadeUd toUgæslunnar hefúr verið
lagt hald á tæp 8 kg af hassi á síðustu
átta mánuðum, tæp 11 g af marijuana,
1,5 kg af amfetamíni, yfir 100 g af kóka-
íni, 661 e-töflu og 600 steratöflur. Vík-
uröéttir sögðu frá.
Verðlaun til vallarslökkviliðs
SlökkvUiðið á KeflavUcurveUi tekur
í dag við æðstu verðlaunum á sviði
brunavama sem slökkvUiðið vann ný-
lega tU á árlegri samkeppni mUli allra
slökkvUiða Bandarikjaflota, úr hendi
yfirmanna Vamarliðsins við hátíðlega
athöfh. Visir.is sagði frá.
Hlutabréf í sjávarútvegi lækka
TUlögur Haöannsóknastofnunar
um verulega skerðingu aflahámarks á
næsta fiskveiðiári höfðu strax áhrif á
verðbréfamarkaði í gær. Gengi hluta-
bréfa sjávarútvegsfyrirtækja lækkaði
töluvert strax fyrir hádegi og íslenska
krónan veUctist einnig nokkuð. Mbl.
sagði frá.
Opinber rannsókn nauðsyn
Nýju gögnin í
Geirfinnsmálinu frá
embætti sýslumanns-
ins i Kefiavík og rík-
islögreglustjóra und-
irstrika nauðsyn
þess að setja sérstak-
an saksóknara tU að
fara með opinbera
rannsókn á tUdrögum þess að Magnús
Leópoldsson var grunaður um aðUd að
hvarfi Geirftnns Einarssonar, að mati
Jóns Steinars Gunnlaugssonar, lög-
manns Magnúsar. Mbl. sagði öá.-GAR