Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.2000, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER 2000
13
DV
Frumburður
kokktei I
heldur
boö
Á laugardaginn kl. 16 stendur íslandsdeild Evr-
ópusambands píanókennara, EPTA, fyrir glæsi-
legri píanóveislu í íslensku óperunni. Þar kemur
fram sjálft landsliðið í píanóleik hér á landi, Anna
Guöný Guðmundsdóttir, Gísli Magnússon, Halldór
Haraldsson, Helga Bryndís Magnúsdóttir, Miklós
Dalmay, Peter Máté, Richard Simm, Steinunn
Birna Ragnarsdóttir og Jónas Ingimundarson,
sem einnig er kynnir á tónleikunum. Efnisskrá
veróur ekki gefin upp heldur leikió af fingrum
fram undir styrkri og fjörugri stjórn Jónasar.
„Þetta veröur ekki þungt prógramm, “ sagði Hall-
dór Haraldsson í samtali við DV, „menn tína til
sitt af hverju í skemmtilegan kokkteil. Eiginlega
veröur þetta kokkteilboó!"
Slík píanóveisla er einstakt fyrirbæri hér á
landi þó að stjóm íslandsdeildarinnar hafi staðið
fyrir píanótónleikum hér um árabil. Ný stjóm
hennar, sem í sitja Unnur Vilhelmsdóttir, Arndís
Björk Ásgeirsdóttir og Sigrún Grendal, lagði
fram þrjár óskir við forráðamenn M-2000 í fyrra
og fékk þær allar uppfylltar: úrvalspíanóleikara
frá útlöndum (Martino Tirimo frá Kýpur sem hélt
tónleika í Óperunni í febrúar), píanóveisluna sem
nú stendur fyrir dyrum og loks píanókeppni sem
haldin verður í lok nóvember. Hefði þetta ár ekki
þegar á sér stimpil mætti kalla það ár píanósins!
Öflug samtök
Halldór Haraldsson var formaður íslandsdeild-
ar EPTA frá stofnun hennar 1979 til 1995 og segir
svo frá upphafi þessa evrópska samstarfs:
„Nemandi minn einn fór til London í fram-
haldsnám við Guildhall School of Music í lok átt-
unda áratugarins. Deildarstjóri píanódeildar þar
var kona af rúmenskum ættum, Carola Grindea,
afar dýnamísk manneskja sem sendi mér bréf
sem formanni Félags tónlistarkennara með fyrir-
spum um hvort við hefðum áhuga á að ganga í
Evrópusamband píanókennara. Við héldum að
þetta væru gömul og virt samtök og tókum boð-
inu. Þá fór hún fram á að við stofnuðum sérstaka
íslandsdeild og það var auðvitað vandalaust - við
héldum bara einn fund og þar með var hún stofn-
sett. En við vissum ekki þá að við vorum frum-
burður! Fyrsta landsdeild í samtökum sem síðan
hafa teygt anga sína um gervalla Evrópu og jafn-
vel út fyrir hana.“
Markmiðið með samtökunum var að rjúfa ein-
angrun píanókennara, sem kenna sínum nemend-
um í einrúmi og höfðu lítið fagleg samskipti.
Anna Guðný
Guðmundsdóttir
Helga Bryndís
Magnúsdóttur
Gisli
Magnússon
Miklós
Dalmay
Halldór segist hreinlega hafa fundið vorþyt í lofti
á fyrstu fundum sambandsins því fólki fannst svo
gaman að hitta sina líka og skiptast á skoðunum
um kennslu og fleira. Sambandið hefur yfirleitt
haldið tvær ráðstefnur árlega, aðra í Bretlandi,
en hina skiptast aðiidarfélög á um að halda. Þar
fyrir utan hefur sambandið hleypt fjöri í starf-
semina í einstökum löndum. Hér heima fór ís-
landsdeildin til dæmis að standa fyrir tónleikum
til að gefa píanóleikur-
um tækifæri til að koma
fram án þess að þurfa að
sjá um allt sjálfír.
Halldór
Haraldsson
Pete
Máté
Alls staðar í meiri-
hluta
Píanóið er vinsælt
hljóðfæri, til dæmis vel-
ur um það bil helmingur
tónlistamema að læra á
píanó. „Við erum í
meirihluta alls staöar!"
hefur Halldór eftir
Carolu Grindea. Víða
um lönd er reglulega
haldin keppni í píanó-
leik og sú fyrsta verður
hér í nóvember eins og
áður gat.
„Hún verður í þrem-
ur flokkum," segir Hall-
dór, „fyrir nemendur á
miðstigi, framhaldsstigi
og háskólastigi í píanó-
leik. Yngstu þátttakend-
ur eru 12-13 ára en ekki
fer eftir aldri í hvaða
flokki fólk keppir. Við
forum eftir stigum en
ekki aldri, og nemendur
geta komist á háskóla-
stig 15 ára ef hæfileikar
og fæmi eru fyrir
hendi.“
- Verður þetta hörð
keppni?
„Ég vona ekki,“ segir
Halldór. „Ég hef ekki trú
á að keppni hér á landi
verði eins grimm og ger-
ist víða erlendis. Verð-
laun verða líka veitt í
hverjum flokki svo ekki stendur bara einn á verð-
launapalli. Ég er strangt tekið ekki sammála sam-
keppni sem slíkri á sviði tónlistar en kosturinn
við hana er að fólk fær hvatningu til að vinna að
ákveðnu marki, það kynnist líka öðrum í faginu
og lærir af þeim.“
Forsala aðgöngumiða á píanóveisluna er í Jap-
is, Laugavegi 13, og versluninni 12 Tónum, Grett-
isgötu 64. Miðaverð er 1500 kr.
Jónas
Ingimundarson
Tónlist
Brosandi börn í lopapeysum
Framlag Blásarakvintetts Reykjavikur til M-
2000 vom tónleikar sem fram fóm í Ými á þriðju-
dagskvöldið. Þar lék kvintettinn fimm verk eftir
jafnmarga höfunda og spannaði efnisskráin um
200 ár, frá upphafsdögum blásarakvintetta til
okkar daga. Verkin voru þó ekki flutt í réttri
tímaröð heldur byrjað á næstelsta verkinu, Kvin-
tett i F-dúr fyrir blásara eftir Danann Peter
Rasmussen. Þessu verki má líkja viö danskan
hjólatúr í góðu veðri þar sem hvergi eru of bratt-
ar brekkur, allt er glatt og bjart og eiginlega ein-
skær hamingja út í gegn. Ljúfmennskan var í fyr-
irrúmi í leik kvintettsins sem var hreint afbragð,
hver hending mótuð af skýrleika og tónlistin
flæddi eðlilega.
Heldur annar var tónninn í næsta verki, Tíu
stykki fyrir blásarakvintett eftir ungverska tón-
skáldið György Ligeti. Ég viðurkenni fúslegá að
tónlist hans vekur yfirleitt ekki hjá mér nein
hughrif nema stöku pirring við og við, að öðru
leyti virkar hún köld og fjarlæg. Hann leggur
mikið erfiði á hljóðfæraleikarana eins og til
dæmis má sjá á sumum píanóverkum hans, sér-
staklega etýðunum, en nýtir sér um leið og kann-
ar til hins ýtrasta hljóm hvers hljóðfæris. Og
hann er snillingur í töff effektum. Svo er einnig
farið með þetta verk og naut maður þess út í æsar
að fylgjast með meðlimum kvintettsins miðla því
tO áheyrenda í hámákvæmu samspili og útspek-
úleruðum flutningi þar sem hver og einn meðlim-
ur átti stórleik í samleik. Enda er löngu ljóst að
valinn maður er í hverju rúmi í hópnum.
Næst var splunkunýtt verk Tryggva M. Bald-
vinssonar sem þeir félagar höfðu sérstaklega
pantaö og látið þau orð fylgja að þeir óskuðu eft-
ir þjóðlegu og skemmtilegu verki. Verkið er í
þremur köflum, Haust, Útför og Dans, og segist
tónskáldið hafa haft ákveðnar myndir í huga við
samningu verksins. Ekki vill hann þó gefa upp af
hveiju þær eru til að skemma ekki fyrir ímynd-
unarafli áheyrenda. Það var failega hugsað og var
mitt ímyndunarafl ekki lengi að skapa brosandi
böm í lopapeysum í sveitinni í fyrsta þætti og ör-
fáa syrgjendur á leið að lítilli kirkju við strönd
um miðjan vetur í öðrum þætti, þar sem ein-
manaleikinn nístir inn að beini. Dansinn þarfn-
ast engra útskýringa, þar bókstaflega iðaði allt af
húmor. Þetta verk er bráðskemmtilega skrifað,
einkum síðasti kaflinn, þar sem raddirnar fléttast
listilega saman. Ég sé ekki betur en kvintettinn
hafi fengið akkúrat
það sem hann sótt-
ist eftir, þjóðlegt og
skemmtilegt verk,
og gert því frábær
skil á þessum tón-
leikum.
Verk Pauls
Hindemiths, Kleine
Kammermusik
ópus 24 fyrir fimm
blásara, var fyrst á
efhisskrá eftir hlé.
Þetta er einkar
áheyrilegt verk sem
einkennist af sér-
kennilegum létt-
leika millistríðsár-
anna, léttlyndi í
skugga yfirvofandi
ógnar, og vafðist
ekki fyrir þeim fé-
lögum að endur-
skapa andrúmsloft
þess með fínpússuð-
um flutningi. Síð-
asta verkið og jafn-
framt það elsta var
eftir Tékkann Ántonín Reicha, sem má kalla eins
konar fóður blásarakvintettsins. Þessi músik er
unaðsleg, með fallegum laglínum í hrönnum.
Kannski hljómar það sem oflof en flutningur
kvintettsins var hreint og beint mannbætandi og
þar hjálpaðist allt að, tónlistin aö sjálfsögðu í for-
grunni, þokkafull og fáguð, einlægni og nákvæmt
samspil flytjenda þar sem hvert smáatriði skipti
máli og yfirhöfuð glæsileg spilamennska.
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
___________Menning
Umsjón: Silja A&alsteinsdóttir
Dansverk endursýnd
íslenski dansflokkurinn hefur
starfsárið með sýningu á verkunum
NPK eftir Katrínu Hall, sem tilnefnt
var til Menningarverðlauna DV í ár,
Maðurinn er ailtaf einn eftir Ólöfu
Ingólfsdóttur og Flat Space Moving
eftir Rui Horta í Borgarleikhúsinu 7.
október. Aðeins verður þessi eina
sýning og er hún á dagskrá Evrópska
listaþingsins (IETM), sem fram fer í
Reykjavík dagana 5.- 8. október. Verk-
in hafa öll verið sýnd áður; Flat Space
Moving var frumsýnt í febrúar 1999
og NPK og Maðurinn er alltaf einn
voru frumsýnd í október sama ár.
Rui Horta er meðal þekktustu
danshöfunda Evrópu. Hann er portú-
galskur að uppruna en starfaði aðal-
lega í Þýskalandi á síðasta áratug. ís-
lenski dansflokkurinn hefur pantað
nýtt verk hjá honum, sem verður
frumsýnt í Borgarleikhúsinu 2. mars
2001.
Maðurinn er ailtaf einn eftir Ólöfu
Ingólfsdóttur kom fram í uppruna-
legri útgáfu í Danshöfundakeppni ís-
lenska dansflokksins haustið 1998.
Verkið hefur verið sýnt í Litháen,
Avignon, Prag og Bologna, auk ís-
lands, og er orðið eitt af þeim verkum
sem íd hefur sýnt hvað oftast.
Handverkssýning
í tilefni af lokahátíð kristnihátíðar
í Kjalamesprófastsdæmi verður opn-
uð Lista- og handverkssýning í safn-
aðarsal Landakirkju á morgun kl. 19.
Lista- og handverksfólki í Vest-
mannaeyjum var gefinn kostur á að
leggja fram verk sem tengjast krist-
inni trú og þáðu margir boðið. Á sýn-
ingunni eru málverk, trélist, leir,
hannyrðir og margt fleira forvitnilegt
eftir bæði látna og lifandi Vestmanna-
eyinga. Einnig eru myndverk eftir
börn úr Bamaskólanum, sem unnin
voru í myndmennt síðastliðinn vetur
í tilefni af þúsund ára kristni á ís-
landi.
Sýningin stendur til 8. október.
íslandskrossar
Á krossmessu að hausti, 14. sept-
ember 2000, kom út ritið Nokkrir ís-
landskrossar eftir Ólaf H. Torfason í
tengslum við grafíksýningu Þorgerð-
ar Sigurðar-
dóttur í Hafn-
arborg í Hafn-
arfirði. í rit-
inu er stutt-
lega bent á
með ýmsum
dæmum hvaða
hlutverki
krosstákn,
róðukrossar
og krosstré
hafa gegnt í lífi íslensku þjóðarinnar.
Rakið er hvemig krossinn varð
tákn kristninnar. Greint er frá heim-
ildum í íslenskum fornritum um
krossa landnámsmanna og trúboða,
um róðukrossinn sem særingatæki
og um krossa á víðavangi. Bent er á
staði þar sem krossmörk eru enn frá
fornu fari. Fjallað er um krossörnefni
og birt kort af þeim.
Höfundur rökstyður að sumar
grjóthrúgur við gamlar alfaraleiðir,
„dysjar" og beinakerlingar, hafi að
líkindum upprunalega verið stuðn-
ingsvirki vegkrossa á miðöldum og
að álagablettir eigi e.t.v. margir líka
fortíð sem reitir krossa og líkneskja.
Greint er frá kirkjum sem voru helg-
aðar krossinum í kaþólskum sið og
meðferð hans innan kirkjunnar, en
einnig fjallað um krossinn í þjóðlíf-
inu, krossmessur, krossa í kveöskap
og myndlist og táknmál krossins.
Loks er sagt frá krossinum í samfé-
laginu á síðari tímum.
Höfundur gefur út.
NOKKRIR
l'SLANDSKROSSAR