Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.2000, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 2000
DV
Fréttir
Mikill hiti færist í kosningabaráttuna í Bandaríkjunum:
Allt getur gerst
- Bush og Gore hnífjafnir eftir fyrstu kappræðurnar í Boston á þridjudagskvöldið
Keppinautarnir Al Gore og George W. Bush tókust kurteislega í hendur fyrir kappræöur forsetaefnanna í Massachu-
setts-háskólanum í Boston síöastliöiö þriöjudagskvöld. Þeir deildu síöan hart um mikilvæg stefnumál.
DV, BOSTON:_____________________
Kosningar í Bandaríkjunum
vekja jafnan mikla athygli þar sem
embættið er talið vera eitt það
valdamesta í heiminum. Þann 7.
nóvember næstkomandi munu kjós-
endur í Bandaríkjunum draga fyrir
í kjörklefunum sínum og velja einn
af fjórum forsetaframbjóðendum:
Pat Buchanan, forsetaefni Endur-
bótaflokksins, George W. Bush, for-
setaefni Repúblikanaflokksins og
ríkisstjóra Texas, A1 Gore, forseta-
efni Demókrataflokksins og núver-
andi varaforseta Bandaríkjanna,
eða Ralph Nader fyrir Græna flokk-
inn. Þeir Nader og Buchanan hafa
fram til þessa ekki mælst með yfir
fimm prósenta fylgi og hafa því
fengið litla umfjöllun í fjölmiðlum
hér vestra.
Sumlr jafnari en aðrir
Nefndin sem heldur utan um
sjónvarpskappræður forsetafram-
bjóðendanna bauð hvorki Nader né
Buchanan að taka þátt i kappræð-
unum síöastliöið þriðjudagskvöld
né munu þeir fá að taka þátt í þeim
kappræðum sem haldnar verða 11.
október og 17. október. Nefndar-
menn eru félagar í annaðhvort
Repúblikanaflokknum eða Demó-
krataflokknum - flokkunum sem
hafa tögl og hagldir í stjórnmálum
Bandaríkjanna.
Nader var ekki tilbúinn til þess
að sætta sig við þessa ákvörðun
nefndarinnar og mætti í Massachu-
setts-háskólann á þriðjudagskvöldið
með aðgöngumiða sem hann hafði
fengið eftir krókaleiðum. Nefndar-
menn vísuðu Nader umsvifalaust
frá svæðinu og hótuðu honum hand-
töku hefði hann sig ekki á brott.
Talið var að Nader myndi reyna að
trufla kappræðurnar og koma boð-
skap sýnum til skila til þeirra 80
milljón Bandaríkjamanna sem
fylgdust með beinni útsendingu á
þremur helstu sjónvarpsstöðvum
Bandaríkjanna.
„Hvorki Nader né Buchanan eiga
erindi inn i kappræðumar," sagði
Thommy Thompson, rikisstjóri
Wisconsin og repúblikani, i samtali
við blaðamann DV á þriðjudags-
kvöldið.
„Þessir menn hafa ekki fengið
nema samanlagt eitthvaö um fimm
prósenta fylgi í opinberum könnun-
um. Nefndin hefur sett kröfur um 15
prósenta lágmarksfylgi til þess að
frambjóðendur komist að í kapp-
ræðunum - þetta mál á ekki einu
sinni að vera til umræðu," bætti
Thompson við.
Kappræðurnar
Yfir 800 erlendir blaðamenn og
hálft fjóröa hundrað innlendra
blaðamanna mættu til þess að fylgj-
ast með kappræðum Bush og Gore
sl. þriðjudagskvöld í íþróttahúsi
Massachusetts-háskólans. Einungis
30 blaöamenn fengu að koma inn í
salinn sjálfan ásamt nokkrum sér-
völdum vinum og stuðningsmönn-
um frambjóðandanna.
Þrátt fyrir kurteisislegar kveðjur
í upphafi kappræðnanna var ekki
mikið um kærleika á milli fram-
bjóðendanna. Gore réðst að skatta-
tillögum Bush og sagði að þær
myndu einungis skila allrar ríkustu
Bandarikjamönnunum - þeim sem
hafa yfir 80 milljónir króna í árs-
laun - skattalækkunum. Bush varð-
ist hetjulega og kom góður undir-
búningur hans og geta til þess að
ræða smáatriði út í ystu æsar ölium
viðstöddum - og bandarísku þjóð-
inni - gríðarlega á óvart. Gore var
hins vegar ekki mjög heillaður af
undirbúningi ríkisstjórans frá
Texas og heyrðist hann oft rífa í
sundur minnisblöö og mörgu sinn-
um andvarpa af miklum þunga í
hljóðnemann - nokkuð sem áhorf-
endur í salnum töldu vera fremur
lélega mannasiði á slíkri samkomu.
RU-486 og ný viðhorf
En skattar voru ekki það eina
sem um var rætt. Fóstureyðingar,
eitt viðkvæmasta viðfangsefni
bandarískra stjórnmála, bar líka á
góma. Þann 9. október sl. lögleiddi
Fékk ekki að vera með
Bandaríski neytendafrömuöurinn og
forsetaframbjóöandinn Nader var rek-
inn úr salnum þar sem kappræöur
Gores og Bush fóru fram í Boston.
Matvæla- og lyfjaeftirlit Bandaríkj-
anna (FDA) fóstureyðingarpilluna
RU-486 eftir 12 ára rannsóknir, en
pillan hefur verið lögleg í sumum
Erlent fréttaljós
Ómar R. Valdimarsson
blaöamaöur
löndum Evrópu í meira en áratug
(en er þó ekki notuð á Islandi).
Bush, sem hingað til hefur verið tal-
inn vera algjörlega á móti fóstureyð-
ingum, dró örlítið úr andstöðu sinni
þegar hann var spurður að þvi
hvort hann myndi reyna að draga
lögleiðinguna til baka næði hann
kjöri.
„Ég held að forseti geti það ekki.
Ég var óánægður með ákvörðunina
og tel að fóstureyðingar ættu að
vera sjaldgæfari í Bandaríkjunum.
Þetta er mjög brýnt málefni þar sem
það er svo mikið af fólki sem er
ósammála um það. Ég tel að næsti
forseti Bandaríkjanna ætti að
hvetja til lífsviðhorfs sem fagnar lífi
og að öll böm - fædd eða ófædd -
séu vemduð með lögum.“
Margir stjórnmálaskýrendur
bentu á það að ummæli Bush bentu
til þess að hann væri að reyna að
höfða meira til kvenna en hann hef-
ur gert hingað til. Fram til þessa
hafa konur fremur sagt að þær
muni kjósa Gore, en konur eru
einnig stærstur hluti óákveðinna
kjósenda - kjósenda sem eru taldir
hafa mikil áhrif á það hver nær
kjöri.
Gore var á öndverðum meiöi og
studdi lögleiðingu lyfsins og sagðist
styðja ákvörðun FDA. „Ég styð rétt
konunnar til þess að velja,“ bætti
hann við.
Viðsklptin við Saddam
Olíuverð hefur farið síhækkandi í
Bandarikjunum frá því síðastliðinn
vetur, öllum til mikillar óánægju. í
september greip Bill Clinton Banda-
ríkjaforseti til þess örþrifaráðs að
„tappa af‘ varaeldsneytisbirgðum
þjóðarinnar til þess að stemma
stigu við verðhækkunum, en bens-
ínlítrinn kostar nú rúmlega 25 krón-
ur. Andstæðingar Clintons - með
Bush í broddi fylkingar - gagn-
rýndu Clinton harðlega fyrir tiltæk-
iö og sögðu að þetta hefði veriö gert
í þeim tilgangi einum aö styðja við
bakið á Gore. Talsmenn Gore sögðu
yfirlýsingar Bush uppspuna frá
upphafi til enda og að forsetinn
hefði gert þetta til þess eins að
styðja við bakið á bandarískum
borgurum.
„Þessi ríkisstjóm hefur aldrei
haft neina stefnu í olíumálum og
loksins hefur það komið aftan að
henni. Það fyrsta sem þarf að gera
er að styðja fátækar fjölskyldur í
norðaustri við kaup á olíu til hús-
hitunar. Ég vill opna fyrir oliu-
vinnslu í Alaska og nota þær olíu-
lindir sem þar eru til þess að fram-
leiöa eina milljón olíutunna á dag. I
dag kaupum við olíu af Saddam
Hussein. Ég vill frekar að við fram-
leiðum okkar eigin olíu heldur en
að við séum að kaupa hana af
Saddam Hussein," sagði Bush og
vísaði til samþykktar Sameinuðu
þjóðanna um að írakar mættu selja
olíu fyrir matvælum og lyfjum.
Hann lagði á það áherslu að þetta
væri hægt að gera með umhverfis-
vænum hætti og að þetta myndi ýta
undir sjálfstæði landsins.
Gore sagði að hann vildi fremur
nýta umhverfisvænar orkulindir og
að hann væri sammála Bush um að
það þyrfti að styðja fátækar fjöl-
skyldur í norðausturhluta Banda-
ríkjanna. Hann taldi að það væri
rangt að hrófla við náttúruauðlind-
um landsins til þess að hægt væri
að spara nokkra aura - nokkuð sem
oliufyrirtækin hefðu viljað gera
lengi.
Hver vann?
Nýlegar kannanir sem hafa verið
birtar hér vestra sýna fram á það að
48 prósent aðspurðra þótti Gore
standa sig betur í kappræðunum, en
41 prósent aðspuröra þótti málflutn-
ingur Bush vera betri. Flestir sem
tóku þátt í könnuninni, eða 96 pró-
sent, bentu á að kappræðumar
hefðu þó ekki fengið sig til þess að
hafna eða velja nýjan frambjóðanda
sökum þeirra (CNN/USA
Today/Gallup).
George Pataki, ríkisstjóri í New
York, sagðist efast um hæfileika
Gore til þess að stjórna landinu í
stuttu spjalli við DV.
„Hann hefur fengiö átta ár til
þess að sanna sig sem varaforseti og
það hefur sýnt sig í verkum hans og
Bill Clintons að hann er óhæfur til
þess að stjórna landinu," sagði
Pataki stuttu eftir kappræðurnar.
Þegar hann var spurður að því
hvort hann efaðist um heilindi Als
Gore sagði hann að svo væri ekki.
„A1 Gore hefur hins vegar ekki
sýnt dugnað sinn í verki - það
sanna undanfarin átta ár,“ bætti
Pataki við.
Séra Jesse Jackson var ekki sam-
mála Pataki í samtali viö blaða-
mann DV á þriðjudagskvöldið.
„Ég tel að bandaríska þjóöin - sem
nánast öll styður annaðhvort Gore
eða Bush - eigi það skilið að heyra
þessa tvo menn ræða um sín deilu-
efni og baráttumál. Sjálfur er ég og
mun vera ákafur stuðningsmaður
Gores," sagði Jackson og bætti þvi
við að hann óttaðist hvað yrði um
frelsi minnihlutahópa og bandarískt
réttarkerfi í heild sinni næði Bush
kjöri. Undir ummæli Jacksons tók
Edward Kennedy öldungadeildar-
þingmaður frá Massa-chusetts og
bætti við að enginn hefði í raun unn-
ið þessar kappræður.
„Báðir frambjóðendumir stóðu
sig vel. Það er þó augljóst að Gore er
fyrir miðstéttarfólk sem þénar ekki
yfir eina mUljón dollara á ári. Bush
vill færa ríkasta fólki landsins -
sem telur um eitt prósent - gríðar-
legar skattlækkanir strax á fyrsta
árinu sem hann er í embætti, en 95
prósent eldri borgara fá ekki krónu
í skattalækkanir fyrstu fjögur árin.“
Hvað verður mun skýrast á
næstu dögum þegar frambjóðend-
umir takast frekar á og þegar hinn
mikli fjöldi óákveðinna kjósenda
gerir upp hug sinn - inni i kjörklef-
unum þann 7. nóvember.