Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2000, Qupperneq 56

56
LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 2000
Saga jólatrésskrautsins:
Ævintýri eru óijúfanlegur hluti af arf-
leifð Þjóðveija. Eins og jólatréð á jólatrés-
skrautið rætur að rekja til Þýskalands.
Vagga gleijólatrésskrautsins er í Suður-
Þýskalandi og þar hefúr skrautið verið
blásið og handmálað í meira en heila öld.
Glerkúlumar eru til í ótrúlega mörgum
gerðum en það er ekki á allra vitorði að
allar hafa þær sína ákveðnu merkingu.
Bjalla: Táknar gleði jólanna. Með
bjöllum eru jólin hringd inn og sagt er að
bjöllur hafi hringt þegar Jesús fæddist.
V
Harmoníka: Margir gömlu glerblást-
ursmannanna spiluðu á harmoníku. Þeir
lærðu að spila eftir eyranu og hljóðfærin
gengu síðan mann fram af manni, oft inn-
an sömu fjölskyldu.
)
Kaffikönnur: Merki gestrisni og hefð-
: bundin gjöf til gestgjafa.
Matarkörfur: Imynd þeirrar gnægtar
: og kærleiks sem við óskum hvert öðra um
* jólin.
Kanínur: Kaninur era stygg og við-
kvæm dýr og ekki vel búnar frá náttúr-
unnar hendi til að veija sig. Þær tákna
ták
nar
aleöi
• /
o
manninn og trú hans á miskunn Guðs og
traust hans á öðram, ósk um leiðsögn,
vemd og kærleik.
Fiskur: Hefðbundinn jólamatur Þjóð-
verja og tákn kristindóms.
Fuglar: Tákn hamingju og gleði og
taldir nauðsynlegir á jólatréð.
Fuglshreiður era tákn gæfú og segir
sagan að sá sem finnur fúglshreiður í jóla-
tré sínu verði gæfumaður.
Hús: Glerblásturmenn sóttu stundum
fyrirmyndir í sitt daglega líf. Húsin era
sennilega endurgerðir af þeirra eigin hús-
um sem stóðu langt inn í skógi.
Sveppir tákna dularmátt náttúrannar
og það þótti gæfumerki að finna svepp í
skóginum. Þeir sem hengja sveppakúlur á
tré sitt votta með því náttúranni og leynd-
ardómur hennar virðingu sína.
Maríuhænur: Eitt sinn áttu vínbændur
í vandræðum með lirfúr sem átu vínviðinn
þeirra. Þeir báðu Maríu mey um hjálp og
allt í einu fylltust akramir af rauðum
bjöllum sem átu lirfurnar. Bændumir
trúðu því að Maria mey hefði sent bjöll-
umar og nefndu þær eftir henni. Mariu-
hænukúlur era lukkugripir.
Sótarar: Snerting sótarans er gæfú-
merki. Kúlan færir þeim lán og velgengni
sem hengir hana á tré sitt.
Stjarna: Tákn trúar og leiðsagnar og
hinna sönnu töfra himnanna.
Englar eru sendiboðar milli Guðs og
manna og þeir merkja hreinleika, frið, og
kærleik.
Trúðar tákna gleði og skemmtan.
Eplið hefúr síðan í Edensgarði verið
tákn freistinga I kristinni trú. Fyrstu jóla-
trén vora skreytt ávöxtum úr náttúranni
og líklegt er að glerblásarar hafi sótt fyr-
irmyndir í þá.
Gulrót var eitt sinn gefin hverri brúði
og átti að færa brúðinni lán og létta henni
eldhúsverkin.
Vínberjaklasi táknar vináttu.
Agúrkan: Sérstök skreytingahefð fylg-
ir gúrkunni. Jólatréð var skreytt I stáss-
stofúnni og gúrkan hengd á það. Þegar
bömunum var hleypt inn í stofúna keppt-
ust þau um að verða fyrst til að koma auga
á hana og sá heppni fékk aukagjöf frá
heilögum Nikulási.
anna
Eikarakarn er tákn umönnunar og
þess hvernig lítil sál getur orðið að stórri
ef hún vex upp I ást og kærleika. Akamið
er líka tákn um endurfæðingu lífsins eins
og hún birtist í komu Jesúbamsins.
Könglar: Þar sem könglar vaxa á fúru-
og grenitrjám era þeir sjáifsagt jólatrés-
skraut. Þeir era líka tákn fijósemi og
móðurkærleika.
Heilagur Nikulás var góður og örlátur
maður og sagan segir að hann hafi komið
fólki til bjargar með kraffaverkum. Hann
hafði sérstakt dálæti á bömum og amer-
íski jólasveininn „Santa Claus“ er í raun
Nikulás í rauðum klæðum.
Hnetubrjótar era oftast hermenn i
einkennisbúningum. Þeir voru notaðir til
að kenna bömum að ekkert í lífinu fæst
án fýrirhafhar. Þýskt máltæki segir „Guð
gefúr okkur hneturnar en við verðum að
bijóta þær sjálf.“
Hnetur: Áður en farið var að búa til
jólatrésskraut vora hnetur og aðrir ávextir
notaðir til skreytinga. Hnetuskumin var
notuð til jólaleikja og það þótti líka hafa
spágildi hvort hnetan var heil í skelinni
þegar búið var að bijóta utan af henni.
Englahár: Rúmensk þjóðsaga segir að
fátæk bændahjón hafi sett upp jólatré í
húsi sínu en ekki haft efni á að skreyta
það. Á jólanótt spann kónguló vef um allt
tréð og þegar heimilisfólkið vaknaði
morguninn eftir stimdi fallega á það.
Jólatré: Máttur sígrænna tijáa þótti
mikill og að þau skyldu ekki fella barrið
þegar allt annað í skóginum lagðist í dvala
var yfimáttúrulegt. Sigur náttúrunnar yfir
myrkri og kulda var óumdeilanlegur.
-Kip

FUJIFILM
REYKJAVÍK & AKUREYRI
Skipholti 31, Reykjavík, s: 568 0450
Kaupvangsstræti 1, Akureyri, s: 461 2850