Dagblaðið Vísir - DV - 07.02.2001, Blaðsíða 13

13
MIÐVIKUDAGUR 7. FEBRÚAR 2001
I>V
Þorgerður Ingólfsdóttir og íslensku söngvararnir í Röddum Evrópu
Stórkostleg upplifun.
DV-MYND EINAR ÖRN
Metnaður og magn
Menningarverðlaun ÐV 2001
- tilnefningar í tónlist
Aldrei hefur starf menningarverölauna-
nefndar DV í tónlist veriö eins erfitt og í ár.
Framboðið á klassískum tónleikum á árinu
2000 var nánast yfirþyrmandi og engin leið
fyrir neinn einstakling að fylgjast með því
öllu. Þar kom að sjálfsögðu til hve Reykjavík
menningarborg studdi vel við bakið á tónlist-
inni, auk þess sem hún stóð beinlínis fyrir
stærstu uppákomunum, Baldri, Röddum Evr-
ópu og Codex Calixtínus, sem settu stærstan
svip á árið auk tónlistarhátíðanna sem voru
margar - enda náttúrlega hátiðaár.
„Við enduðum eiginlega í tíu tilnefningum,"
sagði Jónas Sen, formaður nefndarinnar. „Það
er auðvitað harðbannað en við ætluðum
aldrei að komast neðar! Hins vegar hefðum
við vel getað bætt við þessar tíu því árið var í
hæsta máta óvenjulegt."
Svo vel tókst til að helsta einkenni á árinu,
fyrir utan magn, var metnaður, að mati nefnd-
armanna. Fólk gerði sitt allra besta.
Með Jónasi í nefndinni eru Anna Guðný
Guðmundsdóttir og Halldór Hauksson.
Raddir Evrópu
Einn stærsti viðburður menningarársins
voru tónleikar kórsins Radda Evrópu þar sem
valin ungmenni frá menningarborgunum níu
sungu saman. Allir sem til heyrðu eru sammála
um að þetta hafi verið stórkostleg upplifun. Há-
punktur tónleikanna var þegar kórinn frum-
flutti verkið „... which was the son of ...“ eftir
Arvo Párt sem er eitt þekktasta og mikilvægasta
tónskáld samtímans. Listrænn stjórnandi verk-
efnisins var Þorgerður Ingólfsdóttir.
Flytjendum Baldurs fagnað í Laugardalshöll
Reykjavík menningarborg á stóran þátt
í menningarárinu 2000.
Reykjavík - menningarborg Evrópu
árið 2000
Menningarborgin á heiður skilinn fyrir glæsi-
legt framlag til tónlistarinnar. Baldur eftir Jón
Leifs var afar áhrifamikil sýning og var kominn
tími til að gera þessu stórvirki almennileg skil.
Þó að tónverkið hefði verið stytt var sýningin
heilsteypt og skemmtileg. Meðal annarra verk-
efna sem ekki hefðu orðið að veruleika án
stuðnings menningarborgarinnar er tónlistar-
hátíð Tónskáldafélags íslands sem haldin var í
þremur hlutum og gaf áheyrendum ómetanlegt
yfirlit yfir tónsmiðar og tónskáld aldarinnar
sem leið.
Hörður Áskelsson, organisti og kórstjóri
Enn og aftur er Hörður Áskelsson tilnefndur
til DV-verðlauna fyrir sitt mikla starf. Hann tók
þátt í óvenjulegustu tónleikum ársins þegar
tæknimenn Landssimans
tengdu Háskólabíó og Hall-
grimskirkju með ljósleið-
ara og Hörður lék Orgelsin-
fóníu Saint-Saéns í kirkj-
unni en lék þó með Sinfón-
íuhljómsveitinni sem sat á
sínum stað í Háskólabíói!
Þetta var einstakur listvið-
burður sem verður öllum
viðstöddum ógleymanlegur.
Hörður hélt utan um tón-
listarflutning á Kristnihá-
tíðinni á Þingvöllum og
hann stjórnar Schola
cantorum sem er einhver
allra besti kór landsins og tók m.a. þátt í Baldri.
Hörður stóð að mikilli orgelveislu í Hallgríms-
kirkju og minntist 250. ártíðar Bachs á verðug-
an hátt.
Höröur Askelsson,
organisti
og kórstjóri
Tók þátt í óvenju-
legustu tónleikum
ársins.
ART
Kynnti það nýjasta í raf- og tölvutónlist.
ART2000
Raf- og tölvutónlistarhátíðin ART2000 var
haldin í Salnum í október þar sem öllu sem
viðkemur raftónlist voru gerð ítarleg skil.
Heimsfrægir tónlistarmenn sóttu okkur heim
og kynntu okkur töfraheim tölvutónlistar þar
sem möguleikarnir virðast óþrjótandi. Þótt
eitt og annað hafi kannski ekki náð máli var
hátíðin í heild afar metnaðarfull og einn allra
merkasti atburður ársins. Auk tónleikanna
voru fyrirlestrar gesta þar sem þeir ræddu
tónlist sína og framtíð tölvutónlistar og
„Kvöldbarinn" á Gauki á Stöng þar sem fram
komu helstu skífuþeytarar og hljóðgjörninga-
menn landsins. Helstu hvatamenn hátíðarinn-
ar voru Hilmar Þórðarson og Ríkarður Frið-
riksson.
Keith Reed
Bandaríski óperusöngvarinn Keith Reed hef-
ur síðan hann settist að á Egilsstöðum fyrir
um fimm árum rifið upp
tónlistarlíf á Austurlandi.
Hann stofnaði Kam-
merkór Austurlands og
Óperustúdíó Austurlands
og með þeim hefur hann
flutt á undanförnum árum
óratóríur og kantötur og
nú síðast heilar óperur.
Árið 2000 var sérstaklega
blómlegt. Þá voru flutt
óratórían Elía eftir
Mendelssohn, óperan Rak-
arinn í Sevilla eftir Ross-
ini og Jólaóratórían eftir
Bach. Svo hefur hann ferð- ____________
ast með uppsetningar Óp-
erustúdíósins til að kynna óperubókmenntirn-
ar fyrir Austfirðingum. Þessi starfsemi er orð-
in traust í sessi og er mjög til fyrirmyndar fyr-
ir aðra landshluta.
Keith Reed,
söngvari
og stjórnandi
Breytti tónlistar-
landslaginu
á Austurlandi.
Tónlist
msm
Övænt niðurstaða
Tónlistarhátiðin Myrkir músíkdagar er hald-
in í tuttugasta og fyrsta sinn í ár og hófst með
tónleikum Kammersveitar Reykjavíkur í Lista-
safni íslands á mánudagskvöldið. Var eingöngu
leikin tónlist eftir Leif Þórarinsson (1934-1998)
og hófust tónleikarnir á frumflutningi kam-
merkonserts fyrir tólf hljóðfæraleikara sem ber
nafnið Vor í hjarta mínu. Þetta er sérlega
skemmtilegt tónverk sem á vissan hátt líkist
ekki neinu sem maður hefur áður heyrt. Fram-
vindan kemur stöðugt á óvart og hvergi dauður
punktur. Hin ýmsu hljóðfæri fá að njóta sín í
stuttum einleiksköflum og þó er verkið síður en
svo sundurlaust. Hljóðfærasamsetningin er
óvenjuleg en samt hefur tónsmíðin sterkan
heildarsvip. Var Vor í hjarta frábærlega leikið
af Kammersveit Reykjavíkur, hver tónn var
skýr en þó notaleg fylling í samhljómnum sem
þakka má ríkulegri endurómun Listasafnsins.
Þess má geta að tónlist Leifs er afar viðkvæm
fyrir húsinu sem hún er leikin í og þarfnast
nægilegs bergmáls til að ólíkar raddir og óskyld-
ir tónar renni saman á réttan hátt.
Næst var Rent fyrir strengjasveit en nafnið er
þannig til komið að þóknunin sem Leifur fékk
fyrir verkið dugði til að borga húsaleigu. Verk-
iö ci' samt ekkert grín heldur þvert á móti svip-
mikil tónlist sem samanstendur að mestu leyti
af illmeltanlegum, ómstríðum hljómaklösum.
Þeir leysast upp i lokin i tiltölulega einfaldan
sálm og dettur manni í hug samlíking við Ham-
merklavíersónötu Beethovens, þar sem hæglát-
ur sálmur myndar áhrifaríkt mótvægi við
hryssingslega fúgu. Þar sameinast þetta tvennt
í lokin en í Rent er enginn slíkur samruni held-
ur er sálmurinn óvænt lokaniðurstaða og það
hve hún er sannfærandi ber vitni um sterka trú-
artilfinningu Leifs.
Dulúöug stemning
Trúmál munu hafa verið Leifi hugleikin og
síðasta tónsmíðin fyrir hlé var Angelus Dom-
ini, ljóðræn tónlist og blátt áfram þar sem text-
inn er trúarkvæði frá miðöldum. Verkið er
fyrir mezzósópran og kammersveit og er hljóð-
færaraddsetningin hófleg og stUhrein og ber
þar hæst samspU flautu og slagverks sem
skapar dulúðuga stemningu. Guðrún Edda
Gunnarsdóttir var í aðalhlutverki og söng af
fágun og tilfinningu og var útkoman einkar
ánægjuleg.
Öllu myrkari stemning tók völdin eftir hlé
því Draumur um „Húsið“ er eins konar
martröð á mörkum hins demóníska, tónmálið
hnitmiðað og hvasst. Var flutningur strengja-
sveitar og hörpuleikara hinn glæsilegasti,
túlkunin þróttmikil og magnþrungin. Sama
má segja um lokaverkið á dagskránni, Á
Kýpros, en þar er tUfmningaflæðið óheft og
einhvern veginn handan við aUt persónulegt.
DV-MYND HARI
Bernharöur Wilkinson stjórnaði
Kammersveit Reykjavíkur á tónleikunum.
Túlkunin var þróttmikil og magnþrungin.
Hrynjandin er kraftmikil og slagverkið oftar
en ekki barið sundur og saman. Gæti tónsmíð-
in sómt sér ágætlega sem dansverk, a.m.k. er
tónmálið svo myndrænt að maður sér hæglega
fyrir sér karla og konur að túlka erkitýpísk
átök í tryllingslegum dansi. Var þetta prýðUeg-
ur endir á þessum fyrstu tónleikum Myrkra
músíkdaga og lofa þeir óneitanlega góðu.
Jónas Sen
___________Menning
Urnsjón: Silja Aðalsteinsdóttir

Antígóna kveður
Núna á fimmtudag og föstudag verða
síðustu sýningar á harmleiknum Antí-
gónu eftir Sófókles í Þjóðleikhúsinu.
Aðalhlutverkin, Antígónu og Kreon
konung, leika Halldóra Björnsdóttir og
Arnar Jónsson en leikstjóri er Kjartan
Ragnarsson.
Antígóna er eitt af meistaraverkum
grísku guUaldarinnar þar sem hugsjón-
ir, trú og innsta sannfæring einstak-
lingsins takast á við ofureUi valdsins.
Það eru ófriðartímar og Kreon konung-
ur í Þebu hefur bannað útför
Pólíneikesar. Systir Polineikesar, Antí-
góna, freistar þess að jarða lík bróður
síns, vitandi að það getur kostað hana
lífið.
Flaututónleikar
Myrkir músíkdagar hófust með stæl
í fyrrakvöld eins og fram kemur hér á
síðunni og þeir halda áfram í Salnum í
kvöld, kl. 20.30. Þá leika Martial Nar-
deau og Guðrún S. Birgisdóttir tónverk
fyrir flautur eftir
eitt ungverskt
tónskáld, Miklos
Maros, og sjö
norræn, Ib Nör-
holm, Kalevi
Aho, Rolf Wallin,
Öysten Sevaag,
Anders Eliasson, Per Nörgaard og Kaja
Saariáho. ÖU eru tónskáldin böm 20.
aldarinnar, fædd á árunum 1931 til
1957.
Kvennabók-
menntir
í hádeginu á morgun flytur Helga
Kress rabb á vegum Rannsóknastofu i
kvennafræðum. Það hefst kl. 12 í stofu
101 í Odda og hefur yfirskriftina „Við-
tökur femínískra bókmenntarann-
sókna: einkenni og orðræða".
í riti sínu, A
Room of One’s Own
(Sérherbergi) frá
1929, bendir Virg-
inia Woolf á það að
saga andstöðunnar
gegn kvennabarátt-
unni sé ef til vill
merkilegri en saga
kvennabaráttunnar sjálfrar. í rabbinu
á fimmtudaginn fjallar Helga um and-
stöðu gegn femínískum bókmennta-
rannsóknum hér á landi, einkum í upp-
hafi þessara rannsókna á 8. áratugnum,
eins og hennar sér stað í umræðum, rit-
dómum og skáldverkum tímabilsins,
sem og í háskólasamfélaginu. Ýmislegt
bendir til að femínískar bókmennta-
rannsóknir hafi þótt vega að bæði ís-
lenskri karlmennsku og þjóðerni.
Líka á hebresku
Gengið hefur verið frá samningum
um útgáfu á Slóð fiðrildanna eftir Ólaf
Jóhann Ólafsson í Danmörku og Israel
en íslensk skáldsaga
hefur ekki komið út
á hebresku síðan
Atómstöðin og
Brekkukotsannáll
eftir Halldór Lax-
ness voru gefnar út í
ísrael á áttunda ára-
tugnum. Þar með
hefur verið gengið
frá útgáfusamningi um Slóð fiðrildanna
við forlög í átta löndum utan Islands,
auk þess sem samið hefur verið um
gerð kvikmyndar eftir sögunni hjá Pal-
oma Pictures í Hollywood sem Sigurjón
Sighvatsson er í forsvari fyrir.
Slóð fiðrildanna kom út í Bandaríkj-
unum í nóvember sl. og hafa dómar í
blöðum vestra verið mjög lofsamlegir.
M.a. sagði New York Times að það væri
áhrifamikið hversu vítt svið skáldsag-
an spannaði landfræðilega og tilfinn-
ingalega og í vikuritinu Time stóð að líf
aðalpersónu sögunnar væri „listilegá
afhúpað".