Dagblaðið Vísir - DV - 28.08.2001, Blaðsíða 13

13
ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2001
I>V
Leitin að neistanum
Fagnandi mót nýjum tímum
„Þessi flytjendahópur er skipaður ungum framúrskarandi hljóðfæraleikurum og
hefur með árlegu tónleikum sínum, sem helgaðir eru verkum oft kornungra höf-
unda, sýnt að tuttugasta og fyrsta öldin hræðir þau ekki. Þvert á móti ganga þau
fagnandi til móts við nýja tíma og hafa tónleikar þeirra haft létt og áhugavert yfir-
bragð, krafturínn / flutningi smitandi mjög. “
Fyrir nokkrum dögum flutti
hópurinn Atónal tæpan tug
verka eftir unga tónlistarmenn i
Salnum í Kópavogi. Þessi flýtj-
endahópur er skipaður ungum
framúrskarandihlj óðfæraleikur-
um og hefur með sínum árlegu
tónleikum, sem helgaðir eru
verkum oft kornungra höfunda,
sýnt að tuttugasta og fyrsta öldin
hræðir þau ekki. Þvert á móti
ganga þau fagnandi til móts við
nýja tíma og hafa tónleikar
þeirra haft létt og áhugavert yfir-
bragð, krafturinn í flutningi
smitandi mjög.
Það er hins vegar erfitt að vera
í fararbroddi og leika efni sem
ekki hefur farið i gegnum neina
síu nema þá að vera samið ný-
lega og af ungum tónlistarmanni.
Þar sem öll verkin á þessum tón-
leikum Atónal eru yfirleitt frum-
flutt hafa áheyrendur ekki fengið
að bregðast við verkunum og
jafnvel tíminn fengið lítið svig-
rúm.
Tónverkin niu á tónleikunum
i síðustu viku áttu það sameigin-
legt að vera öll skreytt myndskeiðum á tjaldi og
voru sum þeirra unnin á staðnum um leið og
tónlistin var flutt. Myndimar voru til mjög
mismikillar prýði og stundum hefði verið mun
betra að sleppa þeim. Hljóðfæri voru mögnuð
upp gegnum þar til gerða hljóönema og gekk
það mjög vel upp.
Dorian Grey - örbræðingur eftir Harald
Vigni Sveinbjörnsson var skissukenndur
þrástefjaleikur, eins og oft mátti heyra þetta
kvöld. Á bandinu var sýnt aftur á bak þegar
ungur maður ákveður að hengja sig. Sálar-
kreppan í myndinni var miklu einlægari en
það sem heyra mátti í tónum.
Eins og til að minna á þann raunveruleika
sem þessi verk eru sprottin upp úr þá voru
milli atriði sýnd samskeytt nýleg fréttabrot og
hljóðið stundum látið fylgja röngu myndskeiði.
Einstaka sinnum náði þetta að verða áhuga-
verð áminning um fáránleikann í okkar nán-
asta umhverfi en yfirleitt bara broslegur hlekk-
ur milli atriða.
Stílhreint verk, Oktett eftir Steingrím
Rohloff, var flutt tvisvar þetta kvöld. Fyrst óraf-
magnað fyrir mistök og svo með hljóðmögnun.
Svipurinn breyttist töluvert og missir í hinum
innhverfu áhrifum minni hljóðstyrks. Kunn-
áttusamlegur rytmaleikur milli hljóðfæra var
líka skýrari í fyrri flutningi. Myndin var sam-
sett úr speglunum af hljóðfæraleikurum á svið-
inu og stal engu frá verkinu og skildi eftir gott
eftirbragð.
í Millistykki eftir Ásu Briem gegna taktmæl-
ar hjá hverjum hljóðfæraleikara mikilvægu
hlutverki og var útfærslan góð. Meðan takt-
mælarnir slógu sinn mismunandi takt og hryn-
mynstrið var fljótandi og óskipulagt léku hljóð-
færin róleg stefbrot og mótstef. Heildin var
seiðandi.
Godpass Huga Guðmundssonar reyndist fín-
gerður hljóðheimur þar sem selló, gítar, klar-
inett og flauta mörkuðu grunnar línur í hlust-
imar. í þriðja hluta var sérlega fallegt augna-
blik þar sem leikið var þrástef á gítar undir
einfalda en fallega línu í sellói. Vatnshljóð úr
skál á sviðinu féll vel að efninu. Myndin var
eins og innan úr frumu, microheimur sem
passaði ágætlega við tónlistina.
Tónlistin við Móramyndbrot Egils Sæbjöms-
sonar var samin af Atónalhópnum. Þetta voru
hressilegar skissur í þöglu-
myndastíl. Móri er lítill og loð-
inn múmínálfakall sem lendir í
ýmsu. Eins og í mörgum verk-
unum þetta kvöld var bara eins
og um kjarnahugmynd eða
skissu að ræða. Verkið varla
byrjað þegar það var búið.
Oddaflug Þórunnar Björns-
dóttur var líka alltof stutt.
Hljóðfæraleikarar röðuðu sér í
oddaflug á sviðinu og myndin
sýndi fuglahópa sem smám
saman ná þessari röðun. Það
var ákveðin hvíld í hljóðeffect-
um Þórunnar eftir öll þrástefin
og hefði verið gaman að heyra
hvemig hún hefði fléttað sig
áfram.
Moods and Motors eftir Jón
Guðmundsson, gítarleikara
Atónalhópsins, var skemmtileg
stúdía fyrir flautu, selló og klar-
ínett. Hraða, vídd og hreyfingu
myndbandsins var mætt í tón-
listinni og endurtekningar í
mynd áttu sér hliðstæður í tón-
listinni. Á köflum var gott sam-
band þarna á milli en þó reynd-
ist myndbandið verða fullfyrirsjáanlegt.
Sveit Atónal hópsins var nánast fullskipuð í
verki Davíðs B. Franzsonar, 5% other fibres.
Svona eftir á að hyggja virkaði verkið eins og
nýlegur Porsche væri keyrður fram og til baka
á heimdraganum í sveitinni. Tónvefurinn var
kyrrstæður og sérkennilega hljómandi en hins
vegar líka sannfærandi ef höfð er til hliðsjónar
amöbuleg hegðun frymismynstra á tjaldinu.
Nýtingin á hljóðfæraleikurunum var, eins og
áður var gefið í skyn, full takmörkuð.
Kjamms eftir þá Áka Ásgeirsson og Mendel
Hardeman bæði byrjaði og endaði óhugnan-
lega. Dökkir litir í tónum gerðu lítið til að gefa
þessu fálmkennda verki merkingu. Þarna varð
nánast áþreifanlegt hve erfítt er að fóta sig í
listinni og hve leitin að innihaldi og neistanum
í framsetningu getur verið erfið. Þegar svo
kviknaði fyrir mistök eldur á sviðinu þá varð
það nánast táknræn uppákoma. Það þarf að
umgangast listina varlega og af virðingu. Ótam-
inn eldur er eyðileggjandi og eins getur hræðsl-
an við að taka sig alvarlega og sýna viðfangs-
efnum virðingu leitt menn á villigötur.
Sigfríður Björnsdóttir.
Dansað á
haustkvöldi
Fimmtudagskvöldið 23. ágúst klukkan 20.00
hafði nokkur hópur fólks safnast saman fyrir utan
Þjóðarbókhlöðuna vestanverða til þess að berja
þar augum konu eina rauðklædda sem lék sér við
og í vatninu sem umlykur bygginguna. Harm-
ónikuleikari með rauða húfu lék sér við konuna.
Hann sendi henni ljúfa og lauflétta tóna sem hún
umskapaði í fjörugar eða fínlegar hreyfingar.
Sumir áhorfendanna þóttust sjá í konunni svip af
Vatnameyjunni hvítklæddu sem leið um Tjörnina
í fyrrasumar. Einhverja rámaði einnig í að hafa
rekist á hóp útilistamanna með rauðar húfur.
Þessi skemmtilega dansuppákoma var á ábyrgð
útileikhússins Lipurtrés. Rauðklædda konan sem
hér brá á leik var Ólöf Ingólfsdóttir dansari og
henni til fulltingis var harmónikkuleikarinn Tatu
Kantomaa. Það var með eindæmum frískandi að
fá að njóta listarinnar svona undir berum himni
enda um skemmtilega uppákomu að ræða. Dansar-
inn nýtti vel aðstæðurnar á staðnum. Tré og runn-
ar fengu hlutverk mótdansara, steinar og veggir
þjónuðu tilgangi sviðmyndar og vatnið tók þátt í
tónsköpuninni. Sesselja Magnúsdóttir
Ólafur Kjartan Sigurðsson fyrsti fastráðni söngvarinn við íslensku óperuna:
• •
Ograndi og spenn-
andi verkefni
DV-MVND 8RINK
Stutt tóndæmi eftir ráðningu
Eftir undirritun samnings við íslensku óþeruna hóf Ólafur Kjartan
upp raust sína og söng tóndæmi úr Töfraflautu Mozarts. Við flygil-
inn er Iwona Jagla.
Ekki loka hann inni
Þegar Óperan auglýsti eftir
söngvurum til að fastráða sig
sóttu yfir sextíu um. Gengið var
til samninga við fimm söngvara
en einungis náðust samningar við einn, Ólaf
Kjartan. Sagði Bjarni að óvissa varðandi verk-
efnaval hefði átt þar nokkurn þátt.
í ráðningarsamningi Ólafs Kjartans, sem gildir
til júlíloka 2003, kemur fram að hann tekur þátt í
öllum uppfærslum íslensku óperunnar á samn-
ingstímanum og þá í burðarhlutverkum. í sam-
ráði við listráð mun hann síðan flytja aðra tóUist,
móta fræðslustarf Óperimnar og taka þátt í þróun
starfsins. Bjami sagði að íslenska óperan vildi
vera söngvurum bakland og þess vegna fengi Ólaf-
ur Kjartan ákveðið svigrúm innan samningsins;
það væri ekki stefna Óperunnar að loka söngvara
inni í Gamla bíói.
Mikill heiður
Ólafur Kjartan sagði að þetta væri stór stund
en í gær byrjaði hann að æfa hlutverk Papagenós
í Töfraflautunni sem frumsýnd verður 22. septem-
ber. „Þetta er mikill heiður. Verkefnið er ögrandi
og spennandi," sagði Ólafur Kjartan og benti á að
langt væri síðan fyrsti atvinnuleikarinn skrifaði
undir fastráðningarsamnmg við leikhús hér á
landi og því væri líkt farið með atvinnuUjóðfæra-
leikara. Hann sagðist á þessum tímapunkti hugsa
til Guðmundar Jónssonar og Þuríðar Pálsdóttur;
kannski værum við loks að uppskera eftir erfiði
þessa fólks.
Ólafur Kjartan Sigurðsson
er fyrsti söngvarinn til að und-
irrita fastráðningarsamning
við íslensku óperuna. Þetta er í
fyrsta skipti sem slíkur samn-
ingur er gerður við söngvara
hér á landi. Bjarni Daníelsson
óperustjóri sagði þegar undir-
skriftin fór fram að samningur-
inn markaði tímamót í ís-
lensku tónlistarlífi og væri
Uuti af uppbyggingarstarfi ís-
lensku óperunnar. Bjárni sagði
að það að fastráða söngvara
væri menningarpólitisk
ákvörðun og staðfesting á því
að stig tónmennta á íslandi
væri komið á það stig að
væri hægt að reka óperuhús
með fastráðnu starfsfólki.
___________________Menning
Umsjön: Sígtryggur Magrtason
Minningar um ey
Kanadíski list-
málarinn Louise Jon-
asson opnaði í gær
sýningu í miðrými
Listasafns Reykjavík-
ur - Kjarvalssstöðum.
Sýningin ber yfir-
skriftina Minningar
um ey eða Isiand Sou-
venir. Tilefni sýning-
arinnar má rekja til heimsóknar forsætis-
ráðherra Manitóba, Garys Doers, til ís-
lands en að hans ósk sýnir Louise verk
sín hér á landi sem fulltrúi þeirra Islend-
inga sem flutt hafa vestur um haf.
Louise Jonasson er fædd í Winnipeg og
lagði stund á listnám í Manítoba. Hún
hefur haldið fjölmargar einka- og samsýn-
ingar og verk hennar eru í eigu margra
opinberra stofnana í Kanada. Sýningin
stendur til 9. september.
Tveir nýir frá Siguröi
Tveir nýir geisladisk-
ar eru væntanlegir úr
smiðju Sigurðar Flosa-
. sonar. Nú uffi mánaða-
mótin kemur út diskur-
inn Djúpið sem er nokk-
urs konar framhald
Himnastigans sem kom
út árið 1999. Með Sigurði
á diskinum leika Eyþór
Gunnarsson á píanó og danski kontra-
bassaleikarinn Lennart Ginman. Efnivið-
urinn er hefðbundnir djassstandardar
sem lítið framboð hefur verið á hér á
landi.
í nóvember er.svo von á „framhaldi" af
Sálmum lí’fsins sem Sigurður og Gunnar
Gunnarsson organisti léku. Sálmar lifs-
ins komu út fyrir ári og nutu gríðarlegra
vinsælda. Á nýja diskinum verða ein-
göngu jólasálmar, fomir og nýir, íslensk-
ir og erlendir. Sem fyrr er það spuni og
nýstárlegar útsetningar sem einkenna
samstarf Sigurðar og Gunnars.
Flagari í
Norræna húsinu
Lisa Storm Villadsen, prófessor við
Kaupmannahafnarháskóla, heldur fyrir-
lesturinn „Hinn þversagnakenndi flagari
í „Flagaranum“ eftir Jan Kjærstad" í
Norræna húsinu á morgun klukkan 12.15.
Kjærstad hlaut fyrir skemmstu Bók-
menntaverðlaun Norðurlandaráðs fyrir
„Flagarann". Lisa Storm Villadsen skoð-
ar mælskulist sögunnar og listina að
draga á tálar, merkingu þess og mögu-
leika. Lisa Storm Villadsen skoðar fyrir-
bærið eins og það birtist í sígildum flag-
arabókmenntum á borð við Háskaleg
kynni eftir Laclos og Dagbók flagarans
eftir Kierkegaard.
Sumarsýningu Lista-
safnsins lýkur
Sumarsýningu Listasafns íslands,
„Andspænis náttúrunni", lýkur 2. sept-
ember. Hún er í öllum sölum Listasafns-
ins og fjallar um náttúruna sem viðfangs-
efni íslenskra listamanna á 20. öld. Sýnd
eru verk í eigu safnsins eftir tæplega 30
myndlistarmenn, jafnt eftir frumkvöðla
eins og Þórarin B. Þorláksson og nýherja
eins og Ólaf Elíasson.
Töfraflautan
í Óperunni
Æfingar eru hafnar á
Töfraflautunni eftir
Wolfgang Amadeus Moz-
art i íslensku óperunni
en frumsýning verður
22. september. Hljóm-
sveitarstjóri er Gunn-
steinn Ólafsson, leik-
stjóri er Hilmir Snær
Guðnason, leikmynd og
búninga hannar Vytautas Narbutas og
Björn Bergsteinn Guðmundsson hannar
lýsingu. Töfraflautan er með allra vinsæl-
ustu óperum tónlistarsögunnar en Moz-
art samdi hana árið 1791 við texta eftir
Emanuel Schikaneder. Þetta er í þriðja
sinn sem Töfraflautan er sett upp í ís-
lensku óperunni en áður var óperan sett
upp árið 1982 og 1991.
Gussman í Árnagarði
Á morgun klukkan 16.15 flytur Edmund
Gussman fyrirlestur í Árnagarði í boði ís-
lenska málfræðifélagsins. Fyrirlesturinn
nefnist „A Double Agent in the Phonology
of Icelandic“ og er í stofu 422. Gussman er
prófessor í almennum og keltneskum mál-
vísindum við háskólann í Gdansk.