Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.2001, Blaðsíða 10

10
Útlönd
MÁN JDAGUR 8. OKTÓBER 2001
DV
Loftárásir hafn-
ar á Afganistan
Bin Laden vígreifur
Bandaríkin bara aö súpa seyöið af
utanríkisstefnu sinni.
Friður ef Palest-
ína er frelsuð
Osama bin Laden sendi frá sér
myndbandsupptöku í gærdag þar
sem hann segir Bandaríkin ekki lifa
í friöi fyrr en Palestína verði frelsuð
og íbúar landsins fái lika að lifa í
friði. Hann segir hryðjuverkaárás-
ina i New York vera fávísri utanrík-
isstefnu Bandaríkjanna að kenna.
Ef Bandaríkin hugsi ekki sinn gang
þá muni synir íslams ekki stöðva
baráttu slna.
Annað sem bin Laden sagði í yfir-
lýsingunni var að Bandaríkin lifðu
nú í ótta. Sá ótti og mannfallið í
hryðjuverkum í New York sé hins
vegar aðeins brot af því sem
múslímar um heim allan hafi mátt
þola seinustu áttatíu árin. Þetta er
fyrsta yfirlýsing bin Ladens í eigin
persónu frá 11. september.
Japanar herða ör-
yggisráðstafanir
Junichiro Koizumi, forsætisráð-
herra Japans, lýsti í nótt yfir stuðn-
ingi sínum við loftárásirnar á
Afganistan og fyrirskipaði jafn-
framt aukinn viðbúnað um allt land
vegna þeirra.
„Japan styður aðgerðir Banda-
ríkjanna og Bretlands einarðlega,"
sagði Koizumi í embættisbústað sín-
um í nótt að japönskum tíma. Hann
sagði að Colin Powell, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, hefði upplýst
hann um aðgerðimar.
Japanar hafa tiltölulega náið
samband viö arabaþjóðirnar og þvi
eru taldar litlar líkur á að hugsan-
legar hefndaraðgerðir vegna loft-
árásanna muni bitna á þeim. Japan-
ir sendu flugvél með hjálpargögn
fyrir Afgana til Pakistans í gær.
Shimon Peres
Segir ísraelsku þjóðina biöja fyrir
bandaríska hernum.
Bush hugdjarfur
Shimon Peres, utanríkisráðherra
ísraels, sagði í ávarpi til ísraelsku
þjóðarinnar að ákvörðun George W.
Bush Bandaríkjaforseta hefði sýnt
vott um hugrekki. Hann sagði
einnig að ísraelar bæðu fyrir vel-
ferð bandariska hersins og herjum
bandamanna Bandaríkjanna.
ísraelskir fjölmiölar sögðu frá því
i gær að ísraelsk stjórnvöld hefðu
verið vöruð við nokkrum klukku-
tímum áður en árásin hófst. Peres
segir Bush hafa hringt í Ariel Shar-
on forsætisráðherra klukkutíma
fyrir árásina.
Klukkan 16.30 að islenskum tíma
í gær hófu herir Bandaríkjanna og
Breta loftárásir á valin skotmörk í
Afganistan. í yfirlýsingu sem
sjónvarpað var beint frá Hvíta
húsinu lýsti George W. Bush, forseti
Bandaríkjanna, því yfir að
íslamskir leiðtogar sem styddu
hryðjuverkamenn fengju nú „að
borga fyrir það“. Bush sagði að
megintilgangur loftárásanna væri
að koma í veg fyrir að hægt væri að
nota Afganistan sem bækistöð til
skipulagningar hryðjuverka, sem og
aö draga úr hernaðarmætti stjórnar
talibana. Langtímamarkmiðið með
árásunum er, að sögn Bush, að
svæla út hryðjuverkamennina og
draga þá fyrir dóm.
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, tók í svipaðan streng og
Bush og tók fram aö baráttunni yrði
ekki lokið fyrr en markmiðum
Bandaríkjanna, Bretlands og
bandamanna þeirra væri náð. Hann
sagði talibönum hafa verið gefnir
úrslitakostir fyrir tveim vikum um
að afhenda bin Laden eða á þá yrði
ráðist.
Andlegur leiðtogi talibanahreyf-
ingarinnar í Afganistan, Mo-
hammad Omar, er svo laumulegur
að það er ekki einu sinni til af hon-
um ljósmynd. Fáir fylgismanna
hans hafa nokkru sinni barið hann
augum og aðeins er talið að tveir
menn, sem ekki eru múslímar, hafi
séð hann. Annar þeirra er fulltrúi
Sameinuðu þjóðanna í Afganistan,
sem hitti Omar í október 1998. Hinn
var kínverski sendiherrann í
Pakistan sem hitti leiðtogann seint
á síöasta ári.
Þótt Omar kjósi að halda sig í
skugganum hefur það ekki komið í
veg fyrir að hann hafl á undra-
skömmum tíma náð gífurlegum
völdum í Afganistan. Hversu lengi
hann muni halda völdunum er hins
vegar allsendis óvíst nú þegar
Bandarikjamenn og Betar hafa haf-
Langdrægum eldflaugum,
sprengjuflugvélum og árásarflug-
vélum er beitt í loftárásunum.
Ráðist var á þrjár borgir, sem og
búðir hryðjuverkasamtaka Osama
bin Ladens. Á meðal borganna var
Kandahar, sem er eitt helsta vígi
talibana í Afganistan, og Mullah
Mohammad Omar, hinn dularfulli
leiðtogi talibana og aðalverndari
bin Ladens, hefur þar höfuðstöðvar
sinar. Sjónarvottar segja að mikil
skelfing hafi gripið um sig í
borginni og fólk hafi í örvæntingu
reynt að forða sér þaðan.
Einnig var sprengjum varpað á
og við höfuðborg Afganistans,
Kabúl. Fréttamaður Reuters, Sayed
Salahuddin, heyrði a.m.k. fjórar
stórar sprengingar, auk þess sem
aðrir sjónarvottar sögðu að tvær
sprengjuárásir hefðu verið gerðar á
herstöð við flugvöllinn í Kabúl.
Sprengja sprakk nálægt varnar-
málaráðuneytinu og útvarpssendir
var sprengdur upp. Allt rafmagn fór
af borginni.
Sendiherra Afganistans í
Pakistan sagði á fréttamannafundi
ið hernaðaraðgerðir sínar gegn tali-
bönum og hryöjuverkaneti Osama
bin Ladens, sem hefur verið gestur
talibana mörg undanfarin ár.
Omar og talibanar hafa hafnað
öllum kröfum Bandaríkjamanna um
að framselja bin Laden sem talinn
er hafa skipulagt hryðjuverkin í
New York og Washington i síðasta
mánuði. Bin Laden er gestur tali-
bana og hjá pastún-ættflokknum
hefur það verið hefð í margar aldir
að skjóta skjólshúsi yfir þá sem þess
óska. Og þeir, eins og talibanar,
verða að vemda gest sinn þótt það
kosti þá lífið.
Mohammad Omar er 42 ára, son-
ur fátæks bónda. Hann þurfti ungur
að sjá fjölskyldunni farborða eftir
að faðír hans lést.
Omar er þrekvaxinn, með sítt
dökkt skegg. Hann gerðist þorps-
að bæði Osama bin Laden og
Mullah Mohammad Omar hefðu
lifað af árásirnar. Stjórn talibana
hefur fordæmt árásir Banda-
ríkjanna og Bretlands sem
hryðjuverk gagnvart afgönsku
þjóðinni. Þeir segjast ekki ætla að
beygja sig gagnvart Bandaríkjunum
og munu berjast til síðasta manns.
Þeir segjast hafa sent 8000 manna
lið að átakasvæðum í norðurhluta
landsins, þar sem Norðurbandalag
andstæðinga þeirra hefur sótt fram
undanfarna daga. Eftir að
loftárásimar hófust fréttist að
Norðurbandalagið hefði hafið
stórskotaárás að hernaðarlegum
skotmörkum við höfuðborgina
Kabúl.
Einnig brutust út átök milli
óbreyttra borgara og hermanna
talibana í landamærabænum
Zaranj, við landamsferi írans.
Engar fréttir hafa fengist af
mannfalli. Talibanar segjast hafa
skotið niður óþekkta flugvél í
suðurhluta Afganistans. Talsmenn
bandaríska flughersins könnuðust
ekki við að hafa tapað flugvél.
klerkur og opnaði trúarlegan skóla
áður en hann gekk í lið í með
skæruliðum sem börðust gegn ríkis-
stjórninni sem naut stuðnings Sov-
étríkjanna.
Mohammad Omar særðist fjórum
sinnum í baráttunni við stjórnar-
liða og missti hægra augað.
Einn þeirra örfáu sem hafa séð
Omar sagði hann minna á kristna
meinlætamenn fyrri alda sem neit-
uðu sér um nánast allt til að vera
nær guði.
Omar og talibanar hafa sett Af-
gönum afar strangar lífsreglur. Kon-
um er til dæmis meinað að mennta
sig og þær mega heldur ekki vinna
utan heimilisins. Þá verða þær að
vera huldar klæðum frá toppi til tá-
ar þegar þær sýna sig á almanna-
færi. Sjónvarp er bannað og tónlist
og meira að segja flugdrekar.
I | ...Il"l 11 111
íhaldið styöur loftárásir
Iain Duncan
Smith, nýkjörinn
leiðtogi breska
íhaldsflokksins,
hvatti síðdegis í
gær til þess að boð-
að yrði til neyðar-
fundar í breska
þinginu. Hann
hafði áður lýst stuðningi sínum við
hernaðaraðgerðir Breta og Banda-
ríkjanna í Afganistan. Tony Blair
forsætisráðherra hefur fallist á að
kalla þing saman í kvöld.
Fjölskyldan fordæmir enn
Abdullah Mohammed Binladin,
einn yngsti bróðir Osama bin
Ladens, ítrekaði fordæmingu fjöl-
skyldunnar á hryðjuverkamannin-
um alræmda í viðtali sem birtist í
dagblaðinu Boston Globe í gær.
Ótti við landamærin
Ibúar borgarinnar Termez í Ús-
bekistan, sem er við landamærin að
Afganistan, óttast nú mjög að hem-
aðaraðgerðimar leiði til hefndarað-
gerða af hálfu talibanastjórnarinnar
í Kabúl.
Kúrsk á leið af hafsbotni
Áætlað var að hefja flutning rúss-
neska kjarnorkukafbátsins Kúrsk af
botni Barentshafs upp á yfirborðið
skömmu eftir miðnætti í nótt.
Sjálfsmorðsárás
Palestínumaður sprengdi sjálfan
sig og ísraela í loft upp í gær á
samyrkjubúi skammt frá Jórdan-
dalnum á Vesturbakkanum.
Sharon leiður
Ariel Sharon, for-
sætisráðherra Isra-
els, sagði við banda-
riska blaðið New
York Times í gær
að hann væri leiður
yfir misskilningn-
um sem kom upp á
milli ísraels og
Bandaríkjanna í kjölfar orða hans
um aö Bandaríkin mættu ekki frið-
mælast við araba á kostnað ísraels.
15 drepnir á Filippseyjum
Hermenn á Filippseyjum drápu
fimmtán íslamska skæruliða og
særðu marga í hörðum bardögum í
gær. Skæruliðarnir tilheyra hópi
sem tengist Osama bin Laden.
árásir
Romano Prodi,
framkvæmdastjóri
Evrópusambands-
ins, sagði í gær að
ESB styddi banda-
risk stjómvöld í
baráttu þeirra gegn
hryðjuverkamönn-
um. Prodi sagðist
jafnframt hafa falið utanríkismála-
stjóra sambandsins, Chris Patten,
að samhæfa mannúðaraöstoð fram-
kvæmdastjórnar ESB.
Hert öryggi í London
Breska lögreglan hefur hert ör-
yggisgæslu á viðkvæmum stöðum í
London vegna árásanna sem hófust
á Afganistan í gær.
Kanadamenn verða með
Jean Chrétien, forsætisráðherra
Kanada, staðfesti við Bush Banda-
ríkjaforseta í gærkvöld að kanadísk-
ar hersveitir myndu taka þátt í
hernaðinum í Afganistan.
REUTER-MYND
Hlustaö á fréttir af hernaöaraðgerðum
Afganskir ftóttamenn í pakistönsku hafnarborginni Karachi htusta á útvarpsfréttir af loftárásunum á Kabúl, höfuöborg
Afganistans, og Kandahar í gærkvöld. Skip og flugvélar frá Bandaríkjunum og Bretlandi vörpuöu sprengjum og skutu
flugskeytum á skotmörk i Afganistan til aö eyöileggja búöir hryöjuverkamanna og til aö lama her taiibanastjórnarinnar.
Eineygður bóndasonur býður
forseta Bandaríkjanna birginn
ESB styður