Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.2001, Blaðsíða 13

13
MÁNUDAGUR 8. OKTÓBER 2001
S> V
Fortíðarrómantík
Hávar Sigurjónsson benti á þá
staðreynd í úttekt á nokkrum nýleg-
um íslenskum leikritum í Morgun-
blaðsgrein að íslenskir höfundar
grípi gjarnan til þess ráðs að láta
einhvern sem hefur verið lengi í
burtu koma til baka inn í það samfé-
lag sem verið er að lýsa i verkinu og
koma þannig atburðarásinni af stað.
Þetta gerir einmitt Benóný Ægisson
í Vatni lifsins, og þar er raunar
heilmargt sem kemur kunnuglega
fyrir sjónir. Leikurinn gerist um
aldamótin nítján hundruð og sögu-
sviðið er ónefnt íslenskt þorp sem
minnir um margt á Reykjavík á
þeim tíma. Illugi, sem hefur dvalið í
Bandaríkjunum í áratug, snýr til
baka á ættaróðalið í útjaðri bæjarins
með ferskar framfarahugmyndir í
farteskinu. Hann vill leiða vatn inn í
hvert hús, virkja vatnsfoll og fram-
leiða rafmagn, en mætir takmörkuð-
um skilningi meðal ráðamanna.
Hann fær reyndar dyggan stuðning
hjá nágranna sínum og lækninum
en það dugir skammt. Þegar við bæt-
ist óregla og þunglyndi er ósköp
skiljanlegt að framtíðardraumarnir
verði að engu. Áhorfendum er látið
eftir að geta sér til um örlög Illuga
og Ástu, niðursetningsins sem reyn-
ist hans besti vinur í raun.
Það er mikið lagt í þessa sýningu
hjá Þjóðleikhúsinu því í henni leika
nítján leikarar auk þriggja barna.
Persónur eru af ólíkum stéttum og
stigum, allt frá aumum vatnsberum
og niðursetningum til kaupmanna
og bæjarstjórnarfulltrúa. Persónu-
sköpun er losaraleg og kannski nær
að tala um dálítið klisjukenndar týp-
ur en fullmótaðar persónur. Túlkunarmöguleik-
ar eru því takmarkaðir þó leikarar reyni að gera
sitt besta. Þeim tekst líka mörgum að skila skýrt
mótuðum karakterum og nægir þar að nefna
Þab tók tímann sinn í þá daga aö fylla baökeriö
Nanna Kristín Magnúsdóttir og Margrét Guömundsdóttir.
DV-MYNO BRINK
auðvelt með að samsama sig
niðursetningnum forsmáða. Atli
Rafn Sigurðarson fann sig ekki
jafn vel í hlutverki þumbarans
Sigurðar en bagalegust er þó
túlkun Stefáns Karls Stefánsson-
ar á aðalpersónu verksins. Þar
er reyndar ekki við hann einan
að sakast því breytingin sem
verður á Illuga er lítt undir-
byggð af höfundarins hálfu.
Ýjað er að vafasamri fortíð en
hún ein og sér skýrir ekki þung-
lyndið og drykkjusýkina. Stefán
Karl komst ágætlega frá fyrri
hlutanum en dettur niður í ótrú-
legt melódrama í þeim síðari.
Vatn lífsins er samsett úr
tuttugu og tveimur stuttum at-
riðum og söguþráðurinn verður
álíka losaralegur og persónu-
sköpunin. Þórhallur Sigurðsson
leikstjóri og Þórunn Sigríður
Þorgrímsdóttir leikmyndahönn-
uður hafa valið þá leið að hafa
umgjörðina abstrakt og lausa
við beinar tengingar í sögutíma
verksins. Sjónrænt séð er leik-
myndin mikið listaverk og sama
má segja um lýsingu Páls Ragn-
arssonar. Vilhjálmur Guðjóns-
son hefur samið undurfallega
tónlist og búningar Filippíu I.
Elísdóttur voru í flestum tilvik-
um ágætlega heppnaðir. En
þrátt fyrir glæsilega umgjörð og
fagleg vinnubrögð allra sem að
sýningunni koma nær hún ekki
flugi. Innihaldið er einfaldlega
of rýrt og í slíkum tilvikum gild-
ir einu hvaða brellum leikhúss-
ins er beitt.
Halldóra Friðjónsdóttir
Þröst Leó Gunnarsson í hlutverki Jóa skó og
Tinnu Gunnlaugsdóttur sem lék Árnínu kaup-
mannsfrú. Sömuleiðis stóðu börnin þrjú sig
mjög vel og Nanna Kristín Magnúsdóttir átti
Þjóðleikhúsið sýnir á stóra sviöinu:
Vatn lífsins eftir Benóný Ægisson. Tónlist: Vilhjálmur
Guðjónsson. Lýsing: Páll Ragnarsson. Búningar: Fil-
ippía I. Elísdóttir. Leikmynd: Þórunn Sigríöur Þorgríms-
dóttir. Leikstjóri: Þórhallur Sigurðsson.
Tónlist
í svarthvítu
ir sérkennilegan groddahátt var flutningurinn
skemmtilegur. Spilarar voru greinilega í
feiknastuði, pizzicato hjá strengjum aldrei ver-
ið öruggara, blástur oft alveg frábær og heildin
mjög sterk.
Romanul kom þegar á heildina er litið sterkt
út, stýrði af öryggi og svo hrífandi krafti. Hins
vegar má deila um hve áhugavert væri að
heyra mikið af túlkun sem þessari. Það sem rif-
ur fólk upp og getur virkað ferskt fyrstu skipt-
in missir oft þann sjarma við endurtekningar
og þá stendur eftir gróf nálgun og lítt spenn-
andi. Ekki skal þó fullyrt hér hvort Romanul
fengi þann dóm, til þess höfum við heyrt of lít-
ið. Sigfríður Björnsdóttir
mannsgaman
DV-MYND BRINK
Japanski fiöluleikarinn Akiko Suwanai
Mjög góður leikur hennar gaf verkinu líf en gaidur
þess leystist ekki úr læöingi nema á nokkrum augna-
blikum.

Að síga í brjóst
Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands síð-
astliðið föstudagskvöld voru helgaðir tónlist
eftir Pjotr Ilitsj Tsjajkovskí. Salurinn var troð-
fullur og nokkuð um yngri áheyrendur, senni-
lega vegna þess að þarna fóru saman tónskáld
og einleikari sem foreldrar vildu ekki að börn
þeirra misstu af.
Verkin á efnisskránni voru tvö, fiðlukonsert
í D-dúr op. 35 og sinfónían nr. 4 í f-moll op. 36.
Verkin eru samin á svipuðum tíma, áttunda
áratug 19. aldar. Skin og skúrir í lífi skáldsins
á þessum tíma verða ekki tíundaðar hér, en
vist að maðurinn lifði ekki í neinni lognmollu.
Einleikarinn, Akiko Suwanai, er japönsk og
hefur unriið til fjölda verðlauna. Stjórnandinn
var hins vegar frá Bandarríkjunum, Myron
Romanul.
Þeir hófust á svarta reitnum þessir tónleik-
ar. Skýringar eru nokkrar hugsanlegar. Stjóm-
andinn kom hingað víst með litlum fyrirvara
og vegna hátíðahalda í Háskólabíói voru æfing-
ar eitthvað öðruvísi en vant er. Fiðlukonsert-
inn gekk allavega ekki nógu vel. Mjög góður
fiðluleikur Suwanai gaf verkinu líf en galdur
þess leystist ekki úr læðingi nema á nokkrum
augnablikum, en þau voru þá líka sérstaklega
töfrandi; upphaf annars kafla var til dæmis fag-
urt, mjúk tök hennar og fallegur tónn skiluðu
töfrum sem nærðu hjartarætur. Hljómsveitin
fékk ekki nógu vel unna stjórn. Romanul
keyrði þetta í gegn, takt fyrir takt, og sá til þess
að ekkert bæri út af. Túlkunin hjá hljómsveit-
inni var því flöt og óinnblásin og þræðir verks-
ins ekki fléttaðir áfram af skilningi. En það
sem gerði þennan flutning einstæðan var að fá
að hlusta á svona ótrúlega fallegt hljóðfæri.
Hin rétt tæplega þrjú hundruð ára gamla fiðla
sem Suwanai hafði í höndum hljómaði hreint
unaðslega. Tónninn er tær, hógvær en litfagur
á öllu tónsviðinu.
Væntingarnar voru í ljósi þessa ekki miklar
þegar Romanul steig á pall eftir hlé. En nú
höfðu heldur betur orðið umskipti. Á pallinum
stóð maður sem kunni sinfóníuna aftur á bak
og áfram og hafði greinilega gaman af að draga
fram á nánast grófan hátt kraft hennar og gald-
ur. Þessi áhugi hans var smitandi og þrátt fyr-
Undarleg ósköp eru það í lífinu þegar svefn-
inn heimsækir mann á viðkvæmum stundum.
Ekki svo að svefninn sé ekki aufúsugestur í lífi
manns, heldur hitt - og það er staðreynd - að
stundum kemur hann í opna skjöldu og birtist
óforvarendis, eins og maður standi frammi fyrir
honum nakinn á tröppunum.
Svefninn er nefnilega furðulegur gestur. Af og
til bankar hann upp á þegar brýnast er að vaka,
en þess á milli lætur hann bíða eftir sér þegar
hugurinn grætur af þreytu. Svefninn er að þessu
leyti eins og drykkfelldur furðufugl sem kemur
til manns úr gamalli æsku og biður um greiða,
en er víðs fjarri þegar greitt skal til baka.
Svona er þetta.
Dottaði í leikhúsi um daginn. Það hendir. Hélt
í fyrstu að þetta væri saklaust dott, svona síg-
andi haka sem kippist við á sekúndu. Það var
öðru nær. Á mig seig þessi líka höfgi að engu
var líkara en ég væri að skilja við. Hafði reynd-
ar vaknað til vinnu mjög snemma um morgun-
inn og tekið rækilega til hendinni, en taldi mig
á betra aldri en svo að ég lyti í stól um kvöldið.
í fyrstu voru þetta dæmigerð sekúndudott.
Hökudott. Þau eru vanaleg. Reyndar telur mað-
ur alltaf að enginn í kringum mann taki eftir
þessu, en það er misskilningur. Ekkert er jafn
áberandi í kyrrum sal af starandi andlitum en
stöku haus að detta fram á bringuna.
í hléi hafði konan mín á orði hvort við ættum
ekki bara að fara heim. Ég hryti. Vissulega brá
mér við þessi tíðindi og horfði eymdarlega í
kringum mig, en taldi samt að ég hefði þrótt i
seinni hlutann. Skálaði við næsta mann og gekk
ákveðinn í salinn.
Fann níðingslegt höggið ganga inn á milli
sjötta og sjöunda rifbeins í hægri siðu þegar
leikverkið var aftur að ná sér á flug. Tók bakfall
í miðri hryglunni og kastaði forviða sjónum á
betri helminginn við hlið mér.
Vakti það sem eftir lifði leiks, kvalinn í síð-
unni.
En svona er þetta.
Menning
Umsjón: S»Ija Aðalsteinsdóttir
Anna Líndal fyrirles
Anna Líndal myndlistarmaður heldur
opinn fyrirlestur í Listaháskóla íslands,
Laugarnesvegi 91, stofu 024, í dag kl.
12.30. Fyrirlesturinn fjallar um tvíær-
inginn í Istanbul í Tyrklandi 1997, „On
life, beauty, translations and other
difficulties“, og Kwangju tvíæringinn í
Suður-Kóreu árið 2000 sem hafði að
þema „Man + Space“. Tvíæringar þess-
ir eru í flokki þeirra umfangsmiklu, Qöl-
þjóðlegu sýninga sem eru áhrifamikill
þáttur i myndlist samtímans. í fyrir-
lestrinum sýnir Anna myndbandsupp-
tökur af verkum og bregður upp svip-
myndum frá báðum stöðum.
Þjóö eöa
óþjóðalýður?
A morgun kl. 12.05 heldur Gauti
Kristmannsson þýðingafræðingur fyrir-
lestur í Norræna húsinu í hádegisfunda-
röð Sagnfræðingafélags íslands sem
hann nefnir „Þjóð eða óþjóðalýður? Tog-
streitan um Kelta og norræna menn um
1800“.
Til þess að greina milli þjóða og
óþjóðalýðs þurftu menn að skilgreina í
hverju munurinn fólst, ekki sist þegar
um var að ræða hópa sem bjuggu langt
hver frá öðrum. í erindinu verður litið
á mótun þjóðernislegrar orðræðu við
upphaf þjóðernishyggju á 18. öld, hvern-
ig þjóðir - raunverulegar eða ímyndað-
ar - tóku að skilgreina sig sem einingar
með fagurfræðilegum og mannfræðileg-
um meðulum og þýða þá orðræðu inn í
bókmenntir sínar sem við það verða
sérstæðar og einstakar. Dæmi eru tekin
af Keltum og „norrænum" Bretum sem
á síðari hluta 18. aldar beittu þessum
meðulum af miklu kappi til að átta sig á
því hverjir þeir væru og hverjir ekki.
Tony Harrison
á íslandi
Von er á Tony Harrison, einu virtasta
ljóðskáldi Breta, til íslands á morgun í
boði Breska sendiráðsins. Auk ijóða-
gerðar hefur hann unnið mikið í leik-
húsi, bæði sem höfundur og leikstjóri.
Helgileikir hans, Fæðing Krists, Píslar-
sagan og Hinn efsti dagur, vöktu mikla
athygli þegar þeir voru færðir upp af
Breska þjóðleikhúsinu á miðjum 9. ára-
tugnum og enduruppfærðir í fyrra í til-
efni af aldamótunum. 1998 leikstýrði
hann kvikmyndinni Prometheus eftir
eigin handriti.
Tony Harrison les upp ljóð sín í Há-
tíðasal Háskóla íslands kl. 10 að morgni
miðvikudagsins. Kl. 16.30 þann dag
verður fyrirlestur um helgileikina á
Smíðaverkstæði Þjóðleikhússins. Á
fimmtudaginn verður hann á Akureyri
og les upp ljóð í Húsi skáldsins kl. 17.
Kl. 18 áritar hann bækur i Bókvali. Á
laugardaginn 13.10 les hann upp og árit-
ar bækur í Súfistanum i bókabúð Máls
og menningar kl. 14.
Allir velkomnir á alla dagskrárliði.
Myndvinnsla
og rýmisverk
I kvöld hefst námskeið við Opna lista-
háskólann í myndvinnslu, ætlað þeim
sem hafa grunnþekkingu á Photoshop.
Kennt verður að setja saman myndir i
tölvu og unnið með breytingar á litum
og tónum í ljósmyndum. Markmiðið er
að nemendur kynnist forritinu og geti
nýtt sér það á skapandi hátt. Sigurður
Stefán Jónsson ljósmyndari kennir í
tölyuveri LHÍ, Skipholti 1.
Á flmmtudaginn hefst á sama stað
námskeið um rýmisverk og blandaða
tækni. Notuð verða vírnet og trefjar
sem grind og byggt utan á hana með
gifsi, grisju og pappír. Kennari er
Hrafnhildur Sigurðardóttir myndlistar-
maður.
15. október hefst námskeið í textíl-
prentun þar sem kynntar verða nýjustu
aðferðir við yfirfærslu mynd- og ritefnis
á ofln eða prjónuð efni. Kennari er Sirrý
Örvarsdóttir, textílkennari og hönnuð-
ur.
-SER