Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.2002, Qupperneq 20

24
________________________FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 2002
Tilvera X>V
Sýningar
Odd-Vitinn • pub-skemmtistaöur • Strandgata 53 • Akureyri • Sími 462 6020 • GSM 867 4069
Sýning
myndhöggvara
Þau Níels Haf-
stein og Sólveig
Aðalsteinsdóttir
opna sýningu á
verkum sínum í
miðrými Kjar-
valsstaða á
morgun, laugar-
dag. Það er
Myndhöggvara-
félagið í Reykjavík sem að sýning-
unni stendur og er hún ein af þrem-
ur sem félagið stendur fyrir á næstu
vikum og mánuðum. Fyrirkomulag-
ið er þannig að tveir og tveir lista-
menn sýna saman á þeim öllum og
þau Níels og Sólveig ríða á vaðið.
Drýsildjöflar
og oröabrugg
Ellefu hús
verða reist í
vestursal Kjar-
valsstaða á sýn-
ingu sem Hann-
es Lárusson
opnar á morgun
kl. 16 og nefnir
Hús í hús.
Hannes notar
hús sem eins
konar miðil fyr-
ir verk sín. Með
húsasmíðunum
spilar hann á
hin óljósu mörk milli nytjalistar og
myndlistar. Húsin eru hönnuð og
smíðuð eins og hús en hafa ekkert
notagildi frekar en listaverk. Hann-
es notar minni úr eldri verkum, svo
sem sérblandaða liti, drýsildjöfla,
gerningatengt athæfl og orðabrugg,
svo eitthvað sé nefnt.
Kristinn Pálmason í
Gallerí Sævars Karls:
Uppáhaldsverk
og önnur glæný
Kristinn Pálmason opnar sýningu
í Galleríi Sævars Karls í Banka-
stræti nú á laugardaginn. Þar verð-
ur hann með 10-13 verk sem hann
segir hafa verið „að malla“ allt frá
1998 til dagsins í dag. Nokkur „upp-
áhaldsverk" og önnur glæný, eins
og hann kemst að orði. Annars veg-
ar er um að ræða óhlutbundin mál-
verk og hins vegar tölvuunnar, svið-
settar ljósmyndir. „Einhvers staðar
þama á milli em svo verk sem falla
undir báða miðlana," segir hann.
Málverkin eru bæði unnin í olíu og
akrýl en auk þess notar Kristinn
loftpensil.
mn
pub
skemmtisfaður
Skemmtistaður
T ■
Brvni
"T "T'
Laugardagur 26. janúar
Hljómsveitin PLAN-B
Fjögur frábær frá Siglufirði
M
T’
rynjar: bassi, söngur. Jóhann: gítar, söngur. Asgrímur: trommur, söngur.
Ásamt Guðrúnu Helgu stórsöngkonu, hljómborð.
Árshátíðir - þorrablót
Tökum að okkur hópa, starfsmannafélög. Stórt og gott dansgólf.
Upplýsingar í síma 867 4069
IkS
IP
Lækningaminjasafnið í Nesstofu:
Hillur með glösum
og skrautlegar skúffur
Tæki til aögeröa
Aflimunarhnífur, beinasög og
fleira.
Fótur og hönd
Hér má sjá hvernig holdsveikin fór
með útlimi fólks.
Fótstiginn tannlæknabor
Borinn var í eigu Högna Björnsson-
ar (1905-1989).
Nesstofa setur svip sinn á Seltjarn-
arnes þar sem hún stendur i túni. Þar
er lækningaminjasafn sem er opið eft-
ir samkomulagi að vetrinum. Sigur-
borg Hilmarsdóttir ræður þar rikjum.
Hún tekur á móti útsendurum DV og
býður þeim inn í lyfjastofu Bjarna
Pálssonar landlæknis. Þar blasa við
bláar hillur með glösum og skrautleg-
ar skúffur. Þetta var apótek alls lands-
ins því þegar Bjarni var og hét voru
ekki lyfjabúðir á hverju strái. Lítill
gluggi á vegg inn af anddyrinu var
ætlaður þeim til að guða á sem þurftu
afgreiðslu að nóttu til. Þar innan við
svaf „lyfjadrengurinn".
Húsið var reist á árunum 1761-1763
og er eitt af elstu steinhúsum lands-
ins, hlaðið úr steinum sem teknir
voru úr Valhúsahæðinni. Danskur
arkitekt teiknaði húsið og danskir
iðnaðarmenn byggðu það en íslend-
ingar komu að verkinu líka, að sögn
Sigurborgar. „Þess má kannski geta
til gamans að kostnaðaráætlun var
850 ríkisdalir en þegar upp var staðið
kostaði húsið 2.500 þannig að það er
ekki alveg nýtt að opinberar bygging-
ar fari fram úr áætlun!“ segir hún
kankvís.
Eini læknirinn og lyfsalinn á
landinu
Sigurborg segir Nesstofu hafa verið
byggða fyrir Bjarna Pálsson land-
lækni, fyrsta íslendinginn sem lauk
háskólanámi í læknisfræði og fyrsta
landlækni íslands. „Bjarni flytur
hingað inn 1763 með eiginkonu sína,
Rannveigu Skúladóttur, dóttur Skúla
fógeta, og þau búa hér í 16 ár, eða þar
til Bjarni deyr 1779, sextugur að aldri.
Þau hjón eignuðust hér sjö börn en
ekki komust nema þrjú þeirra til full-
orðinsára, þrátt fyrir lækniskunn-
áttuna."
Mikið hlýtur að hafa.
mætt á Bjarna því fyrir
utan að vera með einu
lyflasöluna á landinu
var hann læknir fyrir
allt landið og ekki
nóg með það, hann
kenndi líka bæði
læknanemum og
ljósmæðrum.
Sigurborg sýnir
okkur kennslu-
stofuna sem var
inn af lækninga-
Hrákadallur
Þótti ómissandi á
tímum holdsveiki
og bérkla.
stofunni. „Hér var
hann með visi að lækna-
háskóla og útskrifaði að minnsta kosti
fjóra lækna. Þeir tóku síðan við sem
fjórðungslæknar þannig að það létti á
honum. Ljósmóður fékk hann frá Dan-
mörku til að aðstoða sig við kennslu,"
segir hún.
DV-MYNDIR E.Öl.
Sigurborg safnvöröur í lyfja-
afgreiöslunni.
Herbergið var endurgert eftir teikn-
ingum sem til voru af upprunalegu
innréttingunum.
Lausnarsteinar greiddu fyrir
fæðingum
Þjóðminjasafnið eignaðist Nesstofu
rétt fyrir 1980 og er búið að endurgera
hluta hennar. Lækningaminjasafnið
er deild innan Þjóðminjasafnsins og
Sigurborg segir það eiga orðið um
10.000 muni og einungis brot af
þeim rúmist á sýningunni.
Hún rekur uppruna safns-
ins til 1940, þegar lækna-
deild Háskólans færði sig
um set og lagði til hliðar
úrelt áhöld. Þá varð
fyrsti vísir að lækn-
ingaminjasafninu til.
Elstu munir safnsins
eru frá síðari hluta
18. aldar. í einum
sýningarkassan-
um er risastór
sullur sem tekinn
hafði verið innan
úr manni.
í kassanum sem
geymir áhöld til fæð-
ingarhjálpar má m.a.
sjá lausnarsteina,
ávala og mjúka. Þeir
höfðu þá náttúru að væru
þeir settir i rúm hjá konu sem
var að fæða þá greiddist úr málum.
Einnig eru þar túttur á pela, ein úr
beini, önnur úr tré og sú þriðja úr
blýi. í þriðja kassanum liggur þvag-
blöðrusteinabrjótur, heilasneiðinga-
hnífur og fleira heldur hrossalækn-
Nesstofa
Byggð á árunum 1781-1783.
Þurrkað auga úr manní
Öðrum megin við innganginn er
herbergi sem lyfjagerð fór fram í. Þar
er stórt eldstæði. „Hérna voru lyf soð-
in, sum úr lækningajurtum sem voru
ræktaðar hér á túninu," segir Sigur-
borg og heldur áfram: „Leifar þeirrar
ræktunar sjást enn því á sumrin vex
hér jurt sem nefnist blóðkollur. Ef-
laust hafa svo verið fengin einhver
duft frá Danmörku sem sett hafa ver-
ið út í suðuna. Síðasta herbergið sem
heimsótt er er augndeildin. í henni
ingalegt. „Það er gert svolítið út á
óhugnaðinn," viðurkennir Sigurborg.
Eitt herbergið er helgað holdsveik-
inni og þeim vanmáttugu ráðum sem
til voru við henni. Þar eru líkamsleif-
ar og skýrar myndir sem sýna á slá-
andi hátt hin skelfilegu einkenni sjúk-
dómsins. Sigurborg útskýrir tvenns
konar birtingarform holdsveikinnar
og fáfræðina kringum hana. „Það upp-
götvaðist seint að það væri baktería
sem ylli henni og það fannst ekki lyf
til að vinna á henni fyrr en um 1950.“
eru meðal annars augnlækningatæki
Kristjáns Sveinssonar til sýnis. Þar
má líka sjá þurrkað auga úr manni og
Sigurborg segir að krökkum þyki
mikið til þess koma. „Þeir trúa oft
ekki að þetta sé ekta, enda svo vanir
að sjá allt mögulegt úr plasti," segir
hún. -Gun.