Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.2002, Qupperneq 41

49
LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2002
DV _________________________________________________________________________________________________Helgarblað
Að loknu heimsmeistaraeinvígi FIDE:
Snerpan skiptir meira
máli en revnslan
Ruslan Ponomariov
Átján ára heimsmeistari.
Ungur skákmaður frá
Úkraínu, Ruslan Ponom-
ariov, varð heimsmeistari
FIDE í vikunni. Hann segist
ekki vera að leita að sann-
leikanum í skák, heldur að
keppa til að sigra. „Sannleik-
urinn er fyrir eldri og úr sér
gengna menn,“ segir hann
enda ekki nema 18 ára! Hann
þykir hafa stáltaugar og segja
gárungar að ísvatn renni um
æðar hans.
Þetta er í fjórða skipti sem
þessi keppni er haldin með
núverandi reglum, ég endur-
tek, Qórða skipti. í þriðja sinn
ef menn vilja ekki telja með
keppnina frá 1997-98 þegar
Anatolíj Karpov fékk að koma
inn ferskur á móti Vishy An-
and sem þá tókst að synda
yfir „krókódílaána" í fyrsta
skipti. Sú viðureign var sögu-
leg því þá var í fyrsta skipti
tefldur bráðabani um titilinn
og Karpov vann hraðskák þá
eftir að hafa verið með
gjörtapað um tíma. Svo
heimsmeistaramir fjórir em:
Karpov, Khalifman, Anand og
núna Pono.
Heimsmeistarinn, hinn
„rétti“ heimsmeistari þá,
Garríj Kasparov, hafði klofið
sig frá FIDE og teflt einvígi á
annarra vegum við Nigel
Short I London 1993 og síðan
við Vishy Anand (!) 1995 í
Tvíburaturnunum sálugu í
New York. Síðan hefur
Kasparov „glatað“ titlinum
sínum góða til Vladimir
Kramnik áriö 2000 í London.
Þeir Anatolíj Karpov og Jan
Timman tefldu heimsmeist-
araeinvígi 1993 i Djakarta,
Indónesíu, nokkurs konar refsiein-
vígi hjá FIDE, sem Karpov vann.
Kasparov hefur siðan neitað að
tefla við Karpov í einvígi. Ástæðan?
Leiði, hræðsla, þvermóðska eða sig-
urvissa. Sennilega góð blanda af
þessu öllu.
Blanda af skák og bíngó
Alþjóðleg skákmót svokölluð eru
haldin af skáksamböndum, einstak-
lingum og eða fyrirtækjum. Heims-
meistarakeppni í skák er slungin
og ruglingsleg atburðarás. Blanda
af skák og bingó eins og góður mað-
ur heídur fram.
Hver ætli sé ástæðan fyrir að
Kasparov hélt sína leið og FIDE
sina? Mín skoðun eftir að hafa
fylgst þokkalega vel með málefnum
og skrifum í skákheiminum undan-
fama áratugi er þessi: Atburðarás
þessi mun hugsanlega hafa byrjað
eftir heimsmeistaraeinvigi
Kasparovs og Karpovs í Sevilla
1987. Því einvígi lauk með jafntefli,
12-12, eftir að Kasparov haföi sigr-
að í síðustu skákinni. Naumt var
það. Hann vann síðan Karpov með
12,5-11,5 í einvígi í New York og
Lyon, Frakklandi, 1990. Áður höfðu
þeir „félagar", sem þekkjast betur
en mörg hjón sem hafa verið gift í
áratugi, teflt nokkur einvigi.
Fyrsta einvígið var í Moskvu
1984-85 og átti sá er ynni fyrst sex
skákir að sigra í einvíginu. Eftir 24
skákir hafði Karpov 4 vinninga for-
skot og hafði ekki tapað skák! Eftir
9 skákir hafði hann náð þessu for-
skoti en þá fór Kasparov að tefla af
ískaldri skynsemi og tók enga
áhættu. Síðan kom vinningsskák
hjá Karpov í 27. skákinni. Héldu þá
flestir að stutt væri í lok einvígis-
ins. í 32. skákinni kom fyrsta sigur-
skák Kasparovs og síðan komu 14
jafntefli í röð en þá brá svo við að
Kasparov vann 47. og 48. skákina.
Þá höfðu í reynd verið tefld 2
heimsmeistaraeinvígi í striklotu
eftir gamla kerfinu og staðan var
25-23 Karpov i vil.
Einvígið, sem hafði byrjað
snemma hausts í september, hafði
nú staðið í 5 mánuði og vor á næsta
leiti, var nú stöðvað af Campoman-
es, forseta FIDE, vegna þess að Kar-
pov var orðinn lasinn og gat ekki
einbeitt sér lengur. Campomanes
boðaði nýtt einvigi að hausti, aftur
í septembermánuði. Ákvörðun
þessi var umdeild, en að mínu mati
réttlætanleg.
Um haustið 1985 í Moskvu varð
svo Kasparov heimsmeistari með
því að sigra Karpov með 13-11. Kar-
pov gat með sigri í síðustu skákinni
jafnað einvígið og haldið titlinum.
Hann átti þó rétt á að skora á
Kasparov að ári og fór þaö einvígi
fram í London-Leningrad júlí-októ-
ber 1986. Kasparov marði sigur,
12,5-11,5.
Viöskilnaöurinn
1988 var stofnað heimssamband
atvinnustórmeistara sem var að
mörgu leyti gott samband og var
stofnað til að auka veg þeirra fjöl-
mörgu sem höfðu skákina að lifi-
brauði. Heimsbikarkeppnir tvær
voru tefldar með sterkustu skák-
mönnunum, tvö mótanna voru m.a.
í Reykjavík, 1988 og 1991. Þau sam-
tök lognuðust síðan út af 1992 vegna
þess að mörgum stórmeistaranum
með Jan Timman í broddi fylkingar
leist illa á ofríki og frekju
Kasparovs. Kasparov kennir að
sjálfsögðu Jan Timman og belgíska
framkvæmdamanninum Bessel
Kok um að hafa eyðilagt þessi sam-
tök. Síðan hefst kandídatskeppnin
1992 og Kasparov sem hélt að hann
myndi tefla við Karpov í enn eitt
skiptið var 1 deilum við Campo-
manes, forseta FIDE, eitt af fáum
deilumálum Kasparovs sem ég sé
glóru í, því Campomanes stjómaði
FIDE eins og einræðisherra af
slakri gerð.
Bak við tjöldin fann Kasparov
bandaríska fjármálamenn sem gátu
hugsað sér að „græða“ á skák. Því
ekki, Sovétið var líka að syngja sitt
síðasta, pólitík er eins og skák og
oftast vinna þessar systur saman.
En í stað þess að Karpov yrði áskor-
andi þá kom Nigel Short og sá og
sigraði (Karpov). En Campomanes
var á sínum stað og Kasparov ákveð-
ur að reyna að láta kné fylgja kviði.
Einvígið við Short fór fram í
London og viðskilnaðurinn við
FIDE varð staðreynd. Kasparov
stofnaði sín eigin alþjóðasamtök,
PCA. Á þess vegum fór einnig fram
heimsmeistarakeppni samhliða
keppnum FIDE og oftast með sömu
keppendunum, aðalprímadonnum-
ar veðjuðu hvorar á sín samtökin.
Nema Anand sem tefLdi með báð-
um, enda prúður mjög og e.t.v. trúr
heimspeki síns heimalands.
Kasparov, líkt og Bobby Fischer,
hefur gott lag á að fæla frá sér fylgis-
menn og hans samtök, PCA, hafa að
mestu lognast út af. 1995 er svo
Campomanes felldur úr forsetastóli
FIDE eftir skrautlegt leikrit og við
tók Kirsan Iljumshinov, forseti
Kalmatíu, eins af sambandslýðveld-
um Rússlands, en hann mun ekki
vera vandur að meðulunum í heima-
landi sinu né í FIDE. En einhvern
veginn tekst honum að útvega pen-
inga í kassa FIDE sem var að gjald-
þroti komið 1995. Hvernig þeir pen-
ingar eru fengnir er óvist, sögusagn-
ir nefna peningaþvætti og ríkiskass-
ann í heimalandi Iljumshinovs.
Kirsan hefur stýrt FIDE eins og
honum þykir best og peningar eru
það meðal sem hann notar. Hann
hefur stytt umhugsunartímann í
skákinni, núna þarf ekki endilega
að finna besta leikinn, heldur að
vera útsjónarsamur í tímahraki.
Skákin er að breytast yfir í ein-
hvers konar skák-hlaup þar sem
klukkan leikur stórt hlutverk eins
og í flestum íþróttagreinum. Það
verður fljótlega óhætt að hætta að
líkja skák við list eða vísindi,
reynslan skiptir litlu máli, snerpan
meira.
Skákin gæti orðið eins og margar
aðrar íþróttagreinar þar sem menn
um og yfir þrítugt geta lagt upp
laupana í stað þess að berjast við að
halda sér á toppnum. Nema að
mannsheilinn sé vöðvi?
Alþjóðlega Corus-skákmótiö
Wijk aan Zee
Rússneski stórmeistarinn Ev-
geny Bareev er efstur aö tíu um-
ferðum loknum með 7 vinninga.
Staðan eftir 10 umferðir af 13: 1.
Bareev 7 v. 2. Grischuk 6 1/2 v.
3.-5. Adams, Morozevich og
Khalifman 6 v. 6. Leko 5 1/2 v. 7.-8.
Gurevich og Timman 5 v. 9.-11.
Gelfand, Lautier og Dreev 4 1/2 v.
12. Piket 4 v. 13. Kasimdzhanov
3 1/2 v. 14. van Wely 2 v.
Við skulum skoða skák með Ev-
geníj Bareev sem er efstur á mót-
inu. Hann er samstarfsmaður
Kramniks sem sumir kalla líka
heimsmeistara. Bareev teflir ákaf-
lega rólegan stöðustíl, en skákin er
merkileg fyrir góðan skákskilning
og þrautseigju í endatafli!
Hvítt: Evgeníj Bareev (2707)
Svart: Alexei Dreev (2683)
Slavnesk vörn.
Alþjóölega Corus-skákmótið
Wijk aan Zee (10), 24.01. 2002
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Rf3 Rf6 4. e3
Bf5 5. Rc3 e6 6. Rh4 Be4 7. f3 Bg6
8. Db3 Dc7 9. Bd2 Rbd7 10. Be2
Be7 11. g3 dxc4 12. Bxc4 Bh5 13.
Be2 0-0 14. 0-0 c5 15. Hacl Had8
16. g4 Bg6 17. Rxg6 hxg6 18. Hfdl
Db8 19. dxc5 Bxc5 20. g5 Rb6 21.
Ra4 Rxa4 22. gxf6 Hd5 23. Bel
Hg5+ 24. Khl Rb6 25. Bf2 De5 26.
fxg7 Kxg7.
Ekki er það mikið sem hvítur hef-
ur haft upp úr krafsinu. Biskupa-
parið. Og til þess að það geti notið
sín í þessari stöðu þarf að losa sig
við helsta vopn svarts, kerlinguna.
Og hvitur er tilbúinn aö láta peð
upp í skiptin. Mikill er skilningur-
inn! 27. Dc3 Ra4 28. Dxe5+ Hxe5
29. b3 Bxe3 30. Bg3 Hc5 31. Hxc5
Rxc5 32. b4 Ra6 33. Hd3 Bb6 34.
Hd7 Hc8 35. a3 Rc7 36. Be5+ Kf8
37. Bd6+ Kg8 38. Bd3 Re8 39. Be5
Bc7.
Óþægilegur þrýstingur er það
sem hvítur hefur. Það er hægt að
komast langt með þannig meðulum.
40. Bd4 a6 41. Be4 Rd6 42. Bf6 b5
43. Kg2 Bb8 44. h4 Re8 45. Be7
Be5 46. Ha7 f5 47. Ba8 Hc2+ 48.
Kfl Bd4 49. Hxa6 Rc7 Eftir næsta
leik hvíts er viö ramman reip að
draga. Það er frípeðið sem hvítur
nær að mynda á drottningarvængn-
um sem er afgerandi. 50. Hd6! Hf2+
51. Kel Rxa8 52. Hxd4 Hxf3 53. a4
Rb6 54. axb5 Kf7 55. Bc5 e5 56.
Hd8 Hb3 57. Bxb6.
Svartur afræður að fórna manni.
Annars er leiðin greiö fyrir b-peðið.
En h- peð hvíts gerir út um skákina!
57. - Hxb4 58. Hd5 Ke6 59. Hc5
Kd6 60. Hc6+ Kd5 61. Hxg6 Hxb5
62. h5 Hb2 63. Kfl Hh2 64. Hg5
Ke4 65. Kgl Hh3 66. Ba5 Ha3 67.
Bel f4 68. Kg2 Ha2+ 69. Bf2 Ha6
70. Hg6 Ha8 71. Hf6 Hg8+ 72. Hg6
Hc8 73. Hg5 Hc6 74. Bh4 He6 75.
Hg6 Kf5 76. Hxe6 Kxe6 77. Kh3
KÍ5.
Þessi staða er unnin á lærdóms-
ríkan hátt! 78. Bd8 e4 79. Kh4 e3
80. Bb6 Ke4 81. h6 Í3 82. Kg3 f2
83. Kg2 Ivd3 84. Kfl Kd2 85.
Bxe3+ Kxe3 86. h7 KÍ3 87. h8D
Ke3 88. Dh3+ Ke4 89. Kxf2 Kd4
90. De3+ 1-0
Skákþing Reykjavíkur 2002
Júlíus Friðjónsson hefur eins
vinnings forskot eftir 8. umferð af
11. Níunda umferð verður tefld í Fé-
lagsheimili TR í Faxafeni á morgun
kl. 14.00. Július, sem nú stendur á
fimmtugu, hefur aldeilis látið ungu
meistarana finna fyrir því aö æskan
hefur ekki ávallt frumkvæðið. Stað-
an: 1. Júlíus Friðjónsson 7 v. 2.-6.
Björn Þorfinnsson, PáU Þórarins-
son, Stefán Kristjánsson, Sigurbjörn
J. Björnsson og Sævar Bjarnason 6
v. 7.-9. Bergsteinn Einarsson, Dagur
Arngrímsson, Kjartan Maack 5 1/2
v. 10.-16. Arnar E. Gunnarsson,
Ingvar Þór Jóhannesson, Lenka
Ptácniková, Guðmundur Kjartans-
son, Jóhann H. Ragnarsson, Kjartan
Ingvarsson og Guðfríður Lilja Grét-
arsdóttir 5 v.