Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.2003, Qupperneq 14

14
Menning
Eins og tímasprengja
- segir Peter Máté sem leikur einleik meö Sinfóníuhljómsveit íslands.
„Ég ætla að spila píanókonsert númer þrjú
eftir Béla Bartók," segir Peter Máté, tónlistar-
kennari við Listaháskóla íslands og við tón-
listarskólann í Reykjavík. Peter leikur einleik
á píanó með Sinfóníuhljómsveit íslands í Há-
skólabíói annað kvöld.
Langur undirbúningur
Að sögn Peters Máté var hann beðinn um
að spila konsertinn fyrir ári og nú er komið
að því. „Þetta hefur verið mikil vinna og
strangar æfingar og nú er bara að standa sig.
Það er ekki á hverjum degi sem maður spilar
píanókonsert með sinfóníuhljómsveit þannig
að ég er vissulega spenntur. Hann segist
reyndar alltaf vera spenntur fyrir tónleika.
„Þetta er eins og tímasprengja. Ég veit með
árs fyrirvara hvenær hún á að springa, upp á
dag og klukkutíma, þannig að spennufallið
getur orðið mikið að loknum tónleikum.
Þreytan kemur að vísu ekki strax eftir tón-
leikana, það tekur nokkra klukkutíma fyrir
adrenalínið að fara úr blóðinu og maður er
spenntur á meðan,“ segir Peter og hlær.
Þegar hann er spurður hvernig hann und-
irbúi sig fyrir konsert eins og þann sem hann
leikur annað kvöld brosir hann og segir: „Ja,
það er nú bara ein leið til þess - ég sit og spila
verkið aftur og aftur. Ég hef tuttugu og fimm
ára reynslu á sviði tónleika og ég hef ekki
fundið neina aðra leið til að undirbúa mig.
Þetta er ákveðinn prósess alveg eins og í
íþróttum. Maður æfir sig og vonast til að ná
settu marki á móti eða á tónleikunum."
Líflegt tónlistarlíf
Peter hefur leikið mikið af kammertónlist
að undanförnu og er píanóleikari Tríós
Reykjavíkur, Trio Romance og KaSa hópsins.
„Ég vinn mikið með Guðnýju Guðmundsdótt-
ur og Gunnari Kvaran," segir Peter, „við
kennum öll við Listaháskólann og höfum spil-
það séu margir tónlist-
armenn um hvert
verkefni. „Tónlistarlíf
á íslandi er mjög líf-
legt og oft á heims-
mælikvarða.“
Vonast til að ná settu marki á tónleikunum
Peter Máté, tóntistarkennari viö Listaháskóla íslands og Tónlistarskólann í
Reykjavík, leikur einleik á píanó meö Sinfóníuhljómsveit íslands í Háskóla-
bíói annaö kvöld.
að saman í Tríó Reykjavík í sex ár.“
Peter segir að framboðið á verkefnum fyrir
tónlistarmenn sé takmarkað á íslandi og að
Langaði
að breyta til
Peter er fæddur
Ungverji en flutti til ís-
lands fyrir þrettán
árum ásamt eiginkonu
sinni, Lenku Mátéová
sem er nú organisti í
Fella- og Hólakirkju.
„Okkur langaði til að
breyta til og réðum
okkur í kennslu á
Stöðvarfirði. Við vor-
um bæði kennarar við
menntaskóla áður en
við fluttum til íslands
rétt eftir flauelsbylt-
ingima í Tékkóslóvak-
íu. Landið opnaðist eft-
ir byltinguna og okkur
langaði til að prófa
eitthvað nýtt og ákváð-
um að flytja til íslands
og höfum verið hér í
þrettán ár og erum
ekkert á því að flytja
út aftur.“
Að sögn Peters er
hann sveitastrákur í
eðli sínum og segir að
sér hafi liðið mjög vel
á Stöðvarfirði. „Við
fluttum til Reykjavík-
ur 1993 til að vera í meiri nálægð við listalíf-
ið.“
-Kip
Norræna kvikmyndahátíöin í Rúðuborg:
Nói albínói slær í
Nói albínói, eftir Dag Kára, fékk aðalverð-
launin á norrænu kvikmyndahátíðinni í
Rúðuborg sem veitt voru við hátíðlega athöfn
laugardaginn 22. mars og var það greinilega
enn einn áfanginn í þeirri sigurför sem sú
mynd fer um kvikmyndahátíðir víðs vegar
um Evrópu. Tíu myndir voru í samkeppninni
og voru þrjár aðrar verðlaunaðar. Sænska
myndin Lilya 4-ever, eftir Lukas Moodysson,
fékk verðlaun ungra evrópskra áhorfenda og
verðlaun fyrir besta leik í kvenhlutverki.
Danska myndin Elsker dig for evigt, eftir Sus-
anne Bier, fékk verðlaun blaðamanna og
verðlaun fyrir besta leik í karlhlutverki. Þar
sem norskar myndir eiga alltaf mikið upp á
pallborðið hjá Rúðuborgarmönnum fékk
Musikk for bryllup og begravelser, eftir Unni
Straume, verðlaun áhorfenda.
Hollandi og Belgiu hampaö
Kvikmyndahátíðin, sem var nú haldin í
sextánda sinn, var með nokkuð öðru sniði en
áður þvi engar myndir voru frá Eystrasalts-
löndum og virðist kvikmyndagerð þar vera í
mikilli lægð um þessar mundir en hins vegar
var sérstök dagskrá helguð kvikmyndum frá
Hollandi og Belgíu, nokkuð á kostnað kvik-
mynda frá Norðuríöndunum. Það var tengt
þvi aö flæmskar og hollenskar bókmenntir
eru sérlegir gestir að þessu sinni í „bók-
menntasalón“ Parísar sem nú stendur yfir.
Þetta bitnaði þó ekki á íslenskum kvikmynd-
um sem skipuðu nú meiri sess á hátíðinni í
Rúðuborg en nokkru sinni fyrr.
Fyrir utan Nóa albínóa voru í samkeppn-
inni Hafið eftir Baltasar Kormák og Fálkar
eftir Friðrik Þór Friðriksson. Auk þess var
Regína, eftir Maríu Sigurðardóttur, sýnd á
dagskrá barnamynda og loks var sýnd mynd-
in Rannsókn á huliðsheimum, eftir Jean
Michel Roux, sem byggö er á viðtölum við ís-
lendinga um dulræna reynslu þeirra, tekin
upp í íslenskri náttúru og allt tal íslenskt. Sú
mynd hefur veriö sýnd í kvikmyndahúsum í
Frakklandi og fengið góðar undirtektir en að
Dagur Kári Pétursson
Mynd hans Nói albínói er á sigurför í Evrópu.
sögn höfundar hefur íslendingum sjálfum
ekki enn gefist kostur á að sjá hana. Ætti hún
þó ekki síst erindi til þeirra.
Frikki fótboltahetja
Óhætt er að segja að hin mikla þátttaka ís-
lendinga á hátíðinni hafi vakið mikla athygli
enda fjölmenntu íslenskir kvikmyndagerðar-
menn og leikarar á staðinn og sátu fyrir svör-
um eftir sýningar. Fréttamaður DV hlýddi á
viðræður áhorfenda við Friðrik Þór sem orð-
inn er hagvanur í Rúðuborg og fast kennileiti
í landslagi hátíðarinnar. Hann veifaði fót-
bolta og sagði að á íslandi væru aðeins þrjár
leiðir til að auðgast: að gerast fótboltahetja,
verða rokkstjarna eða ræna fálkum og selja
þá í útlöndum. Síðan bætti hann því við
hvernig hann hefði fjármagnað myndina
sína, Fálka, en bað menn að láta það ekki fara
lengra. Margrét Vilhjálmsdóttir leikkona var
einnig viðstödd og veitti Friðriki Þór ötulan
stuðning, sagði m.a. að hann væri skáld.
gegn
Hafið í franskt bíó
Viðbrögð kvikmyndagesta á Rúðuborg
voru mjög misjöfn og greindi menn talsvert á
um gæði myndanna í samkeppninni. Einn
var hrifinn af mynd sem öðrum féll miður
vel. En það virtist ekki koma neinum á óvart
að Nói albínói skyldi fá aðalverðlaunin. Dag-
ur Kári og Tómas Lemarquis, aðalleikari
myndarinnar, tóku á móti verðlaunagripnum
sem var óbrotgjörn stytta og hélt Dagur Kári
ræðu þar sem hann þakkaði fyrir og tileink-
aði verðlaunin íslensku fótboltahetjunni Frið-
riki Þór. Myndin Nói albínói verður væntan-
lega tekin til sýningar í frönskum kvik-
myndahúsum á næstu mánuðum en tíminn
hefur enn ekki verið ákveðinn. Haflð eftir
Baltasar Kormák er hins vegar frumsýnd í
Frakklandi í dag, 26. mars.
Landamærin hyllt
Eins og venjulega kenndi margra grasa á
hátíðinni og uppgötvaði fréttamaður DV verk
belgíska kvikmyndahöfundarins Henris
Storcks. Hann gerir aðallega heimildarmynd-
ir en hefur þó gert eina leikna mynd, Veislu
smyglaranna 1951. Hún fjallar um það þegar
Holland, Belgía og Lúxemborg mynduðu með
sér tollabandalag og lögðu niður landamæra-
eftirlit og sagði frá ýmsum spaugilegum og
miður spaugilegum atburðum kringum það.
Myndinni lauk með forkostulegri veislu
smyglara frá mörgiun löndum þar sem þeir
hugguðu sig við að enn væru þó til ábatasam-
leg landamæri milli Benelúx-landanna og
landanna í kring og skáluðu fyrir landamær-
um sem ættu að vera sem flest og hæst. En
áður hafði það líka komið fram í myndinni að
þar sem Hollendingar unnu fyrir lægri laun
en Belgar vofði það yfir belgískum verka-
mönnum að verða að sætta sig við launa-
lækkun eða missa vinnuna ella. Þótt margt
hafi breyst á hálfri öld fannst áhorfendum að
myndin hefði elst undarlega lítið.
Einar Már Jónsson
MIÐVIKUDAGUR 26. MARS 2003
DV
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Síðustu forvöð
Leikritið Beyglur með öllu hefur geng-
ið fyrir fullu húsi í Iðnó frá því í sept-
ember og nú eru aðeins tvær sýningar
eftir. Sýningin hefur fengið mikla að-
sókn og góða dóma I fjölmiðlum. Beyglur
með öllu er meinfyndið, áleitið og frum-
legt verk þar sem fjallað er um konur af
öllum stærðum og gerðum við hinar
ýmsu aðstæður, aðstæður sem flestar ef
ekki allar konur hafa upplifað sjálfar.
Síðustu sýningar eru fostudaginn 28.
mars og fimmtudaginn 3. apríl (síðasta
sýning). Leikkonur sýningarinnar eru
þær Amdís Hrönn Egilsdóttir, Elma
Lísa Gunnarsdóttir, Jóhanna Jónas og
Þrúður Vilhjálmsdóttir. Leikstjóri er
María Reyndal.
Höfundar íslands
Hagþenkir, félag höfunda fræðirita og
kennslugagna, ætlar að halda málþing
undir yfirskriftinni „Höfundar íslands.
Frumleiki, sæmd og eignarréttur“ á degi
bókarinnar þann 23. apríl. Þetta kemur
fram í nýju fréttabréfi félagsins. Þar aug-
lýsir Hagþenkir líka eftir umsóknum um
ýmsa styrki og þóknanir vegna verkefna
árið 2003. Um er að ræða starfsstyrki
vegna ritstarfa og til gerðar fræðslu- og
heimildamynda, auk ferða- og menntun-
arstyrkja. Éinnig þóknanir vegna ljósrit-
unar úr fræðiritum og kennslugögnum í
skólum og öðrum stofnunum hins opin-
bera skólaárin 2001-2003 og vegna blaða-
greina eftir félaga í Hagþenki. Umsókn-
imar þurfa að berast félaginu fyrir 10.
aprfi.
Góöir dómar
Geisladiskur Nínu
Margrétar Grimsdóttur,
Páll ísólfsson - Com-
plete Original Piano
Music, hefur fengið
góða gagnrýni í erlend-
um tónlistartímaritum
og dagblöðum. í Amer-
ican Record Guide segir m.a. „Hinn
ungi íslenski píanóleikari, Nína Mar-
grét Grímsdóttir, leikur af hlýju, ástúð
og með léttu, fiaðrandi rúbató ..." í
sænska dagblaðinu Göteborgsposten
segir: „Á þessum geisladiski leikur
hinn frábæri píanóleikari, Nína Mar-
grét Grímsdóttir, öll verk Páls ísólfs-
sonar fyrir píanó. Þessi tónlist er lituð
af rómantík ... og falleg áheyrnar." í
danska tímaritinu High Fidelity segir:
Nína Margrét leikur verkin af með-
fæddri gáfu ... Hún hefur óvenjufagran
áslátt, þroskaða tfifmningu fyrir tóni,
lýtalausa tækni og næman skilning á
sérkennum tónlistarinnar.“ í þýska
tímaritinu Piano News segir tónlistar-
gagnrýnandinn m.a.: „Píanóleikarinn
gæðir tónlistina djúphygli og ríkri
fiáningu blæbrigða, jafnvel þótt verkin
beri þess merki að vera samin af org-
elleikara í fremstu röð ...“
Rapp, pönkrokk,
rímur og djass
Rapp, pönkrokk, rímur og djass verða
í hávegum höfð á tónleikum sem félag
þjóðfræðinga á íslandi heldur í Iðnó ann-
að kvöld, 27. mars, kl. 21. Þar koma fram
þeir Sigurður Flosason og Pétur Grétars-
son, ásamt hljómsveitinni Dys, Vivid
Brain og Bangsa. Það skal upplýst að á
bak við nafnið Vivid Brain er maður að
nafni Jón Magnús Árnason sem er rapp-
ari og semur rímur er hann flytur á sinn
hátt. Listamennirnir munu nýta gamla
íslenska tónlistarhefð við flutninginn og
til dæmis mun hljómsveitin Dys flytja
Ókindarkvæði og Ómennskukvæði og
styðjast þar við gamlar upptökur úr seg-
ulbandasafni. „Það kom mér á óvart
hvað þeir hafa verið miklir pönkarar hér
áður fyrr,“ er haft eftir Sigga pönk sem
er einn hljómsveitarmanna í Dys. Þar er
líka Heiða sem kennd er við Unun.