Dagblaðið - 06.04.1976, Qupperneq 14

14
DAGBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRlL 1976.
Þetta er
þjálfunarstöð
■ síðan þarf fólkið að komast á
vinnumarkaðinn
Heimsókn ó vinnu- og dagheimili fyrir Myndir:
vangefna á Bjarkarósi Bjarnleifur
„Eg er húsasmíöameistari, að
mennt en svo eignuöumst
viö hjónin mongólabarn. Viö
vorum nokkuð fljót að sætta
okkur við það og ég fór þá að
vinna að málefnum vangefinna.
Hér hef ég svo starfað frá upp-
hafi.”
Viðmælandi okkar er Hafliði
Hjartarson leiðbeinandi pilt-
anna á Bjarkarási, hægri hönd
Grétu Bachmann forstöðukonu
þessa vinnu- og dagvistunar-
heimilis fyrir vangefna.Það tók
til starfa í nóvember 1971.
„Vangefnir eru auðvitað eins
og annað fólk þeir gleðjast og
hryggjast, en oft verður
minnsta tiíefni hjá þeim til
ánægju. Aðalatriðið er að þeir
mæti góðu viðmóti,” segir
Hafliði. „Það er aðeins hluti af
fólkinu hér mongólar, á sumum
er ekki hægt að sjá á útlitinu að
sé vangefið. Mongólar skera sig
úr vegna sérkennlegs andlits-
falls. Þeir hafa styttri fingur og
beina línu í lófa. Greind þeirra
er misjöfn allt frá örvita og upp
í það að geta verið í skóla eins
og Öskjuhlíðarskólanum.
Annars eru greindarpróf
ekkert einhlít. Það er hægt að
kenna vangefnum margt, svo
framarlega sem aðstæður eru
fyrir hendi. Ég hef til dæmis
haft til meðferðar vangefinn
sem hafði greindarvísitölu milli
30 og 40. Eftir þjálfun hér snar-
hækkaöi hún. Því miður getur
líka svo farið að fólkið fari
niður á við. Við höfum fengið
hingað fólk sem hafði greind til
Það er mikið föndrað og málað i
Bjarkarási
þess að stunda nám í Höfða-
skóla sem illa hefur samlagast
umhverfi sínu og vinnustað.”
Afskipti ríkis-
valdsins til
hreinustu skammar
— Hvað er mest aðkallandi
að gera fyrir vangefna í dag? —
„Því er erfitt að svara. Verk-
efnin eru svo ótæmandi. Frómt
frá sagt eru afskipti ríkisvalds-
ins af málefnum vangefinna til
hreinustu skammar. Það er
þjóðhagsleg nauðsyn að hinn
almenni borgari átti sig á að
vangefnir eigi að fá að vera
innan um þá sem eru normal
þegar þeir hafa getu til. Það
hafa þeir svo sannarlega ekki
fengið, þótt viðhorfin hafi
breytzt til hins betra, sérstak-
lega á síðustu árum.
Eins og sézt hér er Bjarkarás
fyrst og fremst hugsaður sem
þjálfunarstöð. I beinu fram-
haldi af því þyrftu að koma upp
verndaðir og hálfverndaðir
vinnustaðir, þar sem hinir van-
gefnu fá starf við sitt hæfi. Það
er sóun á góðum vinnukrafti i
þjóðfélagi okkar að hafa ekki
verkefni fyrir þá því að margt
af þessu fólki er þrælduglegt.
Hér eru til dæmis sex sem
sauma á hraðsaumavélar .og
hafa náð undraverðri leikni í
meðferð þeirra.
Það er saumað
og smíðað
Hér er líka heilmikil fram-
leiðsla. Það eru saumuð visku-
stykki, handklæði, gólfklútar,
afþurrkunarklútar, sængur-
fatnaður og svuntur. Þið sjáið
vart vandaðri saumaskap. Og
karlmennirnir smíða meðal
annars mikið af múrbrettum.
Núna erum við líka að pakka og
búnta verkefni fyrir Umferðar-
skólann, sem síðan eru send út
tii krakkanna.
— Hvað er átt við með vernd-
uðum og hálfvernduðum vinnu-
stöðum?
„Verndaðir vinnustaðir eru
þar, sem vangefnir eða öðruvísi
fatlað fólk er eingöngu við
starf, en hálfverndaðir eru þar,
sem þeir vangefnu eru innan
um heilbrigða. Þar þarf að
rikja sérstaklega jákvætt
andrúmsloft. Múlalundur er er
eini ' staðurinn, sem mér er
kunnugt um, sem tekur fatlaða
Það er gott að vera í Bjarkarási, segja vistmenn okkur og finnst
gaman að láta Bjarnleif mynda sig.
Þær sauma sex á hraðsaumavélar og hafa náð mikiiii leikni í
meðferð á vélunum. Þær gætu sómt sér vei á hvaða vinnumarkaði
sem væri.
Eitt af meginatrið-
unum að gera sér grein
fyrir fötlun sinni
Eitt af meginatriðunum í
þjálfun hinna vangefnu er að
þeir geri sér grein fyrir fötlun
sinni, viti af henni, alveg eins
og ef þeir væru líkamlega fatl-
aðir. Þess betra eiga þeir með
að sætta sig við hana. Þeir
þurfa að komast út í þjóðfélagið
og vera og vinna innan um þá
heilbrigðu, sem allra mest.
Já, þegar ég tala um jákvætt
andrúmsloft. þá minnist ég
tveggja, sem fóru í vinnu á hin-
um almenna vinnumarkaði.
Hann fór til sjós og síðar fékk
hann raunar vinnu í landi. Hún
fór að vinna sem aðstoðarstúlka
hjá stóru fyrirtæki. Bæði eru
þau þrældugleg. Nú eru þau
komin hingað.”
— Hvað gerðist? —
„Það þarf lítið til að vangefn-
ir taki hlutina nærri sér, eins
og það þarf lítið til að vekja
með þeim gleði. Sennilega
hefur bæði verið um að ræða
fljótfærni þeirra sem þau unnu
með og eins, að þau vangefnu
Vangefnir eru auðvitað eins og
annað fólk, þeir gleðjast og
hryggjast. „Aðalatriðið er að
þeir mæti góðu viðmóti.” segir
Hafiiði Hjartarson leiðbein-
andi piitanna í Bjarkarási.
„Haidið þið kannski að við
kunnum ekki að smiða góð
múrbretti?”
Það þarf líka
leggja saman.
að kunna að
Það er sjálfsafgrelðsia og hver fer meo sinn oisk a toakka þegar húið
er að borða.
Handavinnukennarinn Jan ásamt nokkrum peirra muna, sem vist-
menn búa til.
hafi ekki verið búin að sætta
sig nóg við fötlun sína og þess
vegna fundizt þau vera
útundan.
Húsnœði fyrir
verndaðan vinnustað
vantar verkefni
Öryrkjabandalagið, sem er
bandalag flestra fatlaðra i land-
inu, er komið með húsnæði
fyrir verndaðan vinnustað og
er smávegis byrjað með rekstur
en vantar verkefni. Það er
slæmt fyrir þjóðfélagið að
verða af góðum starfskröftum
vegna þessa. Fyrir nú utan það
að hafa ánægjuna af þeim
fötluðu við að afla sér eigin
peninga.