Dagblaðið - 14.07.1976, Blaðsíða 15

Dans hans er
kapphlaup
við tímann
DA(iHI,At)Ií) — Mlt)VlKUI)A(iUR 14. .IUI,Í 1976.
Rudoff Nureyev:
Hann er 38 ára gamall og er í
mióri maraþondanssýningu. í
júnímánuði er hann gestadans-
ari við Konunglega ballettinn í
Lundúnum. Salurinn tekur
2.400 manns og hann ætlar að
dansa 48 sinnum á 47 dögum.
Það er fyrir fyrir löngu orðið
uppselt á allar sýningar. Um
miðjan júlí snýr hann svo aftur
til Bandaríkjanna og hyggur á
3ja vikna ferð með ballettflokki
til Kanada. I haust hefur hann
svo undirbúnini að kvikmynd,
en þar á hann að leika Valen-
tino í mynd sem Ken Russel
stjórnar.
Listamaðurinn segist ekki
vera farinn að tapa hæfni sinni.
En að vísu þurfi hann að
stunda afar strangar líkamsæf-
ingar. En hann spyr hvað annað
hann geti gert. „Ef ég hætti að
dansa dett ég niður dauður.“
Það þarf að.vanda það sem al-
mennihgi er boðið upp á og
ballett hefur aldrei verið unnt
að sýna án þess að leggja sig
allan fram.
I ár eru liðin 15 ár síðan hinn
ungi Rússi baðst hælis í Vestur-
Evrópu. Á flugvellinum 1 París
kastaði hann sér i arma frönsku
lögreglunnar og hrópaði „Eg
sný ekki aftur." Síðan hefur
Nureyev tekizt að öðlast titilinn
konungur ballettsins og kemur
nú fram eins oft og mögulegt
er.
Fyrir tveimur árum fór hann
að koma fram í nútímadans-
hlutverkum. Hefur honum
tekizt þar jafnvel upp og i
hinum klassíska ballett. Hann
segir samt sem áður sjálfur að
hann hafi ekki flúið heimaland
sitt til að verða stjarna, hann
hafi verið það í Kirov.
Þörf Nureyev fyrir dansinn
'stjórnar lífi hans framar öllu
öðru. Hann kveðst dansa af
ótta. „Það er bezt fyrir mig að
kljási við hann á þennan máta.
Það er auðveldara fyrir mig að
dansa svona oft heldur en að
dansa 3svar í mánuði eins og ég
gerði í Sovétríkjunum. Ég
myndi fá taugaáfall ef ég fengi
ekki að dansa oftar en það.“
Það, að Nureyev dansar gegn
tíma (ellinni), orsakast af því
hvað hann byrjaði seint. Hann
fæddist í bláfátæku þorpi Ufa
um 400 kílómetra frá Síberíu
landamærunum.Hann kvaldist
af hungri 1 æsku og fannst alla
tíð að hann yrði að dansa til að
fá útrás. Faðir hans var mótfall-
inn þessu og Nureyev varð að
laumast að heiman til að dansa
með flokki úr nágrannabæ
einum. „Ég gat ekki beðið fjöl-
skylduna um peninga fyrir fari
til Leningrad. Hefði mér mis-
tekizt myndu 6 manns hafa
soltið svo vikum skipti.“ Þegar
hann var 16 ára gamall tókst
honum að aura saman fyrir fari
til Moskvu. Þar tókst honum að
ná í kennara frá Kirov og hélt
sýningu fyrir hann á hótelher-
bergi. Kennarinn féllst strax á
að leyfa honum inngöngu í
Kirov. Þar komst hann fljótlega
i mikið álit og var honum feng-
inn sérstakur kennari sem
kenndi honum ensku. (Hann
las helzt Sherlock Holmes og
Oscar Wilde). Nureyev reyndi
að horfa á alla þá erlendu
l'lokka sem heimsöttu Moskvu.
Það var hins vegar ekki auð-
velt. „í hvert skipti sem
amcriskur balletlflokkur kom
var ég sendur eitthvað út á land
lil að sýna." Ilann minnist þess
að Iiafa verið ögnað. ,.I>eir
Mér er alltaf kalt.
Rudolf Nureyev strunsar inn
á veitingahús i síðri minka-
kápu, stígvélum með háum hæl-
um að ógleymdri húfunni sem
hann skilur sjaldnast við sig.
Hann fer strax fram á það að
skrúfaó verði fyrir loftkæling-
una. Og áður en hann pantar
sirloin steikina, drekkur hann
fyrsta sjóðheita tebollann af
mörgum sem hann drekkur
fram yfir hádegi.
Til þess að haldu við likama
sinum a*fir Nurcyev allt að 6
klukkutímu á d:?g, jafnvel
þegar hann cr í fríi.
Hér er Nureyev að segja brandara í viðtali með hinni 57 ára gömlu Margot Fonteyn.
reyndu að fá mig til að lofa því
að ég mvndi ekki reyna að
flýja."
Árið 1961 sýndi Kirov-
flokkurinn í Paris og þá flúði
Nureyev með sem svaraði 1800
krónum í vasanum.
Tveimur mánuðum seinna
barst honum boð frá Margot
Fonteyn um að koma fram með
henni. Fyrsta sýning þeirra
saman hóf nýjan kafla í sögu
ballettsins.
Þegar hann á að sýna fer
hann venjulega á fætur um 9
leytið. Morgunverðurinn er
heitt te og ristað brauð. Hann
stundar æfingarnar samvizku-
samlega allt upp í 6 klukkutíma
á dag.
Persónuleiki Nureyev
Eftir erfiðar sýningar
slappar hann af með því að fara
á næturklúbba eða horfa á
klámmyndir. „Það er nauðsyn-
legt að komast í eitthvað spenn-
andi eftir að hafa sjálfur þurft
aó halda athygli fólks vakandi
svo klukkutímum skiptir.“
Nánustu vinir Rudolfs
Nureyev segja hann mjög
greindan og með einstaklega
mikið skopskyn. Þá er honum
hrósað mjög fyrir það hversu
hógvær hann er. Á æfingum,
þar sem hann gæti auðveldlega
látið alla finna til
minnimáttarkenndar, reynir
hann að láta fara eins lítið fyrir
sér og hægt er.
Nureyev hefur aldrei leyft
blöðunum að komast inn í,
einkalíf sitt. „Almenningi
kemur ekkert við hvað ég geri í
mínum frítímum." Hann hefur
ekki í hyggju að kvænast. „Til
hvers?“ spyr hann „A ég að
eyðileggja líf einhverrar stúlku
með því aö láta hana fylgja
eftir því lífi sem ég lifi.“
Nureyev er þeirrar skoðunar að
bezt sé fyrir hann að dansa á
meðan hann geti og síðan geti
hann einbeitt sér að til-
finningamálunum.
Nureyev er mjög spenntur
fyrir því að leika í kvikmynd.
Það að leika frægasta elskhug-
ann á kvikmyndatjaldinu
finnst honum heillandi. „Við
skulum vera hreinskilin “
segir hann „Allir vilja vera
kvikmyndastjörnur.. . Og
Valentino töfraði alla sem hann
sáu.“
Nureyev hefur ekki áhyggjur
af þvl þótt eitthvað verði
fundið að honum. „Ég vil
frekar vera álitinn misheppn-
aður á tjaldinu en að sleppa
þessu tækifæri. Alla vega er
ekki seinna vænna að prófa
þetta áður en ég verð orðinn
hrukkóttur og kvikmyndatöku-
mennirnir verða að mynda mig
með einhverjum kúnstum.“
Það sem valdið hefur honum
hvað mestum vonbrigðum á
undanförnum 15 árum er að
hafa ekki fengið leyfi til að
heimsækja móður sína í Sovét-
ríkjunum „En ég get ekki
kvartað" segir Nureyev.
„Ennþá er að minnsta kosti
eitthvað til að skrifa um.“