Dagblaðið - 20.12.1976, Blaðsíða 15

I)A(iKI.At)lt). MANUDACUK 20. DKSKMKKK 1970.
15
aðgorð. Siðan tilk.vnnir innsta
stýrikerfið næstinnsta. að fratn-
kævnid aðgerða sé lokið, það
stýrikerfi tilk.vnnir næstinnsta
uni hið satna of> svo koll af kolli
utis ysta lani stýrikerfa er náð,
o.s.frv.
Þetta fyrirbæri. er að sjálf-
sögðu miklu flóknara en lýst er
hér að framan.enda vita fáir
hjá SkyRR full deili á öllum
stigum þessara stýrikerfa.
Notkun flókinna stýrikerfa
ot; laukfjerð þeirra er afleiðing
af þeirri stefnu SkýRR að þjóna
mörsum ósk.vldum verkefnum
samtí’mis, bæði í lotu- og eins í
fjarvinnslu. Þessi stýrikerfi
taka mjög mikið pláss í
tölvunum og éta verulegan
hluta af afkastagetu tölvunnar.
eins og stjórn SkýRR er full-
kunnugt.
Þar sem enginn hjá SkýRR
ræður almennilega við þessar
stýrikerfaflækjur og vegna
þess að stjórnendur SkýRR sjá
fram á minnkandi afköst
tölvanna fyrir hvern eyddan
dollara. leita stjórnendur
SkýRR til utanaðkomandi
ráðgjafa. En hverjir eru þessir
ráðgjafar?
Þetta eru sömu menn. sem
hvöttu upphaflega til að þessi
kerfi yrðu notuð, sölumenn frá
IBM. Arangurinn af ráðgjafa-
starfsemi þessara sölumanna
lætur ekki standa á sér: Meiri
sala handa IBM. aukinn véla-
kostur hjá SkýRR til að auka
afköstin. Þessi saga hefur nú
endurtekið sig svo oft. að rétt
væri að gera sérstaka úttekt á
henni. allt frá þvi SkýRR voru
stofnaðar.
Kerfisforritun: Með tilkomu
margbrotinna stýrikerfa
myndaðist ný starfsgrein.
kerfisforritun. Menn sem iðka
þessa grein fást við bre.vtingar.
lagfæringar og leiðbeiningar
sem snerta notkun stýrikerfa.
Vinna slíkra manna er ekki
arðbær. hún þjónar aðeins
öðrum forriturum. sem hjálpa
notendum að koma verkefni
inn i tölvu.
A þessu ári hafa SkýRR misst
flesta kerfisforritara sína og
verður hér ekki greint frá
ástæðunum fyrir upplausn
tæknideildar SkýRR, þar sem
flestir þeirra unnu. Nú
hyggjast SkýRR sækja inn á
nýjar brautir og bjóða opinber-
um aðilum. án undangenginna
tilboða. fjarskiptaþjónustu á
vélakost SkýRR. Vegna skorts á
kerfisforriturum geta SkýRR
ekki boðið þessa þjónustu.
heldur verða að treysta á aðstoð
starfsmanna IBM við upp-
setningu þessara kerfa. s.s.
kerfis rannsóknarlögreglunnar.
Fýrirtækið SkýRR hyggst með
öðrum orðum hjóða þjónustu
sem það ræður ekki við.
Verkstjórn: Með tilkomu
flókinna stýrikerfa og fjölgun
tækja evkst einnig vandi
SkýRR við vélstjórn.Kinnig er
vandasamara. að skipuleggja
verktilhiigun í vélasal. Stjörn
SkýRR taldi sig ekki geta leyst
það verkefni. heldur bað IBM
um að lána sér starfsmann, sem
seldi tækin, til að koma verk-
stjórn í lag h.já SkýRR. Hann
hóf starf sitt 1. júni sl. h.já
SkýRR með starísheitinu
..deildarstjóri vinnsludeildar"
og var þar um nokkurra
mánaða skeið en var þá áfram á
launaskrá hjá IBM. Búast mátti
við að starf hans hjá SkýRR
myndi skila arði, enda iiggur
nú fyrir tillaga um víðtækari
viðskipti milli SkýRR og IBM
til afgreiðslu hjá borgarráði.
Sölustarfsemi: Einnig á því
sviði hjálpar IMB til. Þar sem
við á.sarhræma IMB og SkýRR
sölustarfsemi sína, enda eiga
fyrirtækin margvislegra sam-
eiginlegra hagsmuna að gæta
(sjá grein undirritaðs i Vísi
14.7.75). Undirritaður fékk t.d.
eina slíka „samræmda"
heimsókn af hálfu siilumanns
frá IBM, en hann rak bæði
erindi SkýRK (K! IBM.
Sölukraftar SkýKK virðast ekki
hafa verið nógu trúaðir á ágæti
eigin fyrirtækis til að sinna
slíkum erindum ' með
sannfæringu. Þeir beita öðrum
aðferðum til að koma ár sinni
fyrir borð. Þessum aðferðum
verður nú lýst nánar.
2. Samskipti SkýRR við
opinber fyrirtœki
Slarfsmenn Plestra opinberra
stofnana. sem eiga regluleg við-
skipti við SkýRR, vita að
SkýRR hafa ekki sérlega gott
orð á sér sem þjónustufyrir-
tæki. Margir embættismenn
hafa t.a.m. á undanförnum ár-
um lýst fyrir mér áhyggjum
sínum og vantrú á þjónustu
SkýRR og leitað sér annarra
leiða til lausnar við tölvuvæð-
ingu.
Þegar rætt er um þjónustu-
le.vsi SkýRR er vert að greina
milli tveggja hluta: Annars veg-
ar eiga menn við framkomu
starfsmanna SkýRR við dagleg
störf og lipurð þeirra við af-
greiðslu daglegra mála. Hins
vegar eiga menn við almenna
stefnu SkýRR í samskiptum við
opinberar stofnanir, en hún lýs-
ir sér í formlegum samskiptum
á stjórnunarstigi.
Fyrir mitt leyti. tel ég fram-
komu starfsmanna SkýRR við
afgreiðslu daglegra mála viðun-
andi, þótt bæta megi skilning
þeirra á eigin hlutverki. Eink-
um verða sumir þeirra að losna
við barnasjúkdóm tölvufræð-
inga, þ.e. notkun sérfræðiorða-
tiltækja tölvufræða við leik-
menn. Slíkt málfar getur leitt
til óþarfa miskilnings milli
manna.
Hins vegar er almenn afstaða
stjórnenda SkýRR til viðskipta-
vina sinná hjá hinu opinbera
með slikum endemum, að virt-
ur vísindamaður sá sig neyddan
til að leggja fram formlega
kvörtun um framferði SkýRR
hjá ráðherra.
Hér eru nokkur dæmi er
sýna afstöðu SkýRR tii við-
skiptavina sinna:
• Verðhækkanir eru akveðnar
án samráðs við þær stofnan-
ir. sem borga brúsann. Verð-
hækkanir eru svo .látnar
verka aftur fyrir sig.
•Forráðamenn SkýRR skipta
sér af ráðningamálum ein-
stakra opinberra stofnana.
• SkýRR sendir stjórnendum
opinbcrra stofnana tilboð um
sérhæfða tölvuþjónustu án
undangengis samráðs við
sérfræðinga viðkomandi
stofnana og án þess að um
slikt tilboð væri beðið. Rétt
að geta þess, að umræddar
stofnanir hafa tölvusérfræð-
inga i þjónustu sinni.
• Umrætt tilboð er svo illa unn-
ið, að þeim sem kannað hafa
innihald þess. kemur ekki
saman um, hvort það sé ein-
ungis morandi í villum og
rangfærslum eða hvort um
visvitandi blekkingarstarf-
semi sé að ræða.
• SkýRR neita opinberum
stofnunum um þjónustu. að
sögn SkýRR vegna mikilla
anna, þrátt fyrir ítrekaðar
öskir umræddra stofnana.
• Oskir viðskiptamanna sinna
virða stjórnendur SkýRR að-
eins þegar þeim þóknast eða
eftir hótun um opinbera
kvörtun.
• St.jórnarformaður SkýRR
ráðskast með innri skipulags-
mál opinberra stofnanna og
hefur sett ákveðinni opin-
berri stofnun úrslitakosti
varðandi tölvunotkun stofn-
unarinnar. Fulltrúum þess-
arar stofnunar ofbauð hroki
SkýRR svo að þeir gengu af
fundi SkýRR í mótmæla-
skyni.
Hér að ofan er lýst hvernig
sölustarfsemi SkýRR er háttað.
3. Stjórnunarfyrir-
komulag SkýRR
er óheilbrigt
Markmið SkýRR er að þjóna
opinberum stofnunum á sem
hagkvæmastan hátt og án þess
að mismuna þeim hvað varðar
þjönustu og taxta.
Þessi markmið geta SkýRK
ekki uppfyllt af tveim meginá-
stæðum:
a. Stolnsamningur SkýRR ger-
ir ráð fyrir þvi að fyrirtækið
geti ráðstafað hugsanlegum
rekstrarafgangi að eigin vild
og bætt upp rekstrartap með
hækkuðum töxtum. Hafi fyr-
irtækið þar að auki einokun-
araðstöðu á sinu markaðs-
svæði. eitis og raun ber vitni
hér, stuðlar fyrirkomulagið
beinlinis að auknum unisvif-
um og völdum l'yrirtækisins
en ekki að aðhaldi i rekstri.
Aðgerðir og aðgerðalevsi
stjónienda SkýRK á liönum
árum hera skýran vott um
þessa þróun. enda hel'ur
rekstrarkostnaður SkýRR
aukist ísk.vggilega á síðustu
árum. Árið 1972 var rekstrar-
kostnaður SkýRR um 59
milljónir króna en í ár er
áætlað að hann verði um 200
milljónir króna. (Ireiðsla
SkýRR til IBM hefur einnig
hækkað mjög mikið á síðustu
árum, þrátt fyrir stórlækkað-
an kostnað við allan tölvu-
búnað og rafeindatæki. Árið
1972 voru gjöld SkýRR til
IBM 14,5 millj. en á þessu ári
er áætlað að tilsvarandi
kostnaður verði yfir 100
milljónir. Hvorki verðbólga
né aukin verkefni SkýRR
réttlæta þessa kostnaðar-
þenslu. Þótt fulltrúar ríkis-
ins og Reykjavíkurborgar,
sem sitja í stjórn SkýRR, fái
stöku sinnum eftirþanka og
áh.vggjur af þessari
ískyggilegu þróun, hverfa
þessar áhyggjur jafnskjótt og
þær spretta upp, vegna þess
að aukin umsvif SkýRR veita
þeim aukin persónuleg völd,
sem þeir virðast sumir hverj-
ir sækjast eftir.
b. Eins og stjórnunarfyrir-
komulagi er háttað nú, getur
það ekki tryggt hagkvæma og
heilbrigða stefnumörkun né
nauðsynlegt aðhald við rekst-
ur SkýRR. Þeir 4 fulltrúar
ríkis og Reykjavíkurborgar
sem mynda stjórn SkýRR eru
of fáir til þess, að þeir geti
verndað hagsmuni hinna
fjölbreytilegu stofnana rikis
og borgar. Þátttaka þeirra
fjórmenninga í afgreiðslu
daglegra stjórnunarmála
SkýRR stuðlar vafalaust að
því. að þeir tileinki sér sér-
staka umhyggju fyrir SkýRR
á kostnað umhyggjunar fyrir
þeim stofnunum, sem SkýRR
er skylt að þjóna. Einokunar-
aðstaða SkýRR í opinbera
stjórnkerfinu hefur einnig
stuðlað að þvi að afstaða
stjórnenda SkýRR til neyt-
enda sinna er tillitslaus og
stundum einnig hrokafull.
Þessar aðstæður, sem rekja
má til stofnsamnings SkýRR,
afsaka hins vegar hvorki þröng-
sýni stjórnarmanna SkýRR
gagnvart tækniþróun né ein-
hliða viðskiptatengsl, sem hald-
ið er áfram að rækta og st.vrkja.
4. Niðurstöður
Eg tel mig nú hafa sýnt fram
á:
• að stjórnendur SkyRR skorti
bæði vilja og hæfni til að
gera fyrirtækið sjálfstætt
gagnvart tölvuseljanda.
• að framkoma stjórnenda
SkýRR við starfsmenn ann-
arra opinberra stofnana og
afskipti þeirra af innri mál-
efnum annarra opinberra
stofnana einkennist af grófu
tillitsleysi og hroka.
• að rekstrargrundvöllur fyrir-
tækisins stuðli að óþarfa
þenslu og sóun.
Nú er til umræðu í borgar-
ráði Reykjavíkur tillaga stjórn-
ar SkýRR um að gera 4ra ára
leigusamning við IBM vegna
þeirrar tölvu, sem SkýRR hefur
þegar á leigu, auk þess að
semja nú um það að SkýRR
bæti i lok næsta árs annarri
stórri tölvu frá IBM við véla-
kostinn.
Skv. áreiðanlegum heimild-
um hafa SkýRR hvorki leitað
tilboða um bessa breytingu á
tölvukosti né kannað vandlega
þann valkost, sem væri fólginn
í minnkun núverandi vélakosts
SkýRR í hagræðingar- og sparn-
aðarskyni. Slík minnkun er
bæði raunhæf og æskileg. þar
sem hún myndi einfalda veru-
lega innri starfsemi SkýRR og
leiða til hagkvæmari g.jalda
handa notendum SkýRR. Þessi
minnkun yrði fyrst og fremst
fólgin i afnámi alls konar dýrra
og rúmfrekra stýrikerfa, sem
aðcins fáir aðilar hafa gagn af.
Um leið.mun afkastageta tölv-
unnar aukast verulega.
Með tilliti til framangreinds.
tel ég sjálfsagt að stjórn SkýRR
verði látin vikja. Auk þess þarf
að endurskoða stjórnunarha'tli
SkýKR og gefa fyrirta'kinu
heilbrigða stefnu i veganesi.
svo að það gegni þjónustuhlut-
verki sínu i þágu opinberra
stolnana og í samræmi við ósk-
ir þeirra.
. Klias Davíðsson.
kerfisfra'ðingur.
Kópavogi.
Aðalstra'ti 16
(iott og fjölbreytt vöruval svo sem. kerti. plaköt, reykelsi.
hnífapör. svuntur. matar og kaffistell. eldhúsáhöld úr tré
vínglös. teppi. speglar með gömluni aug’ýsingum. setj-
arakassar og smáhlutir í þá. blómapottar. brauðkörfur.
dúkar. o. m.fl. Steinleir frá Eldstó h/f. Blómapottar
bollar. glös. könnur. staup. vínkútar. öskubakkar. krúsir
fyrir kaffi. te og smjör. kertastjakar. ljósker. tekatlar og
hitt og þetta.
Veriö velkomin í Janus,
Laugavegi 30 og
Númer eitt, Aðalstræti 16
JANU5
Laugavegi 30, sími 15640.