Dagblaðið - 29.10.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 29. OKTOBER 1977.
uBlAÐIÐ
frjálsi, úháð dagblað
Utgofandi Dagblaöiö hff.
Framkvæmdastjori: Sveinn R. Eyjclfsson. Ritstjóri: Jonas Krístjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómar:
Jóhannes Reykdal. Tþróttir: Hallur Símonarson. Aöstoöarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Handrít:
Ásgrimur Palsson.
Blaöamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Katrín Palsdottir, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson, Ómar Valdintarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjamleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E. M.
Halldórsson.
Ritstjórn Síöumúla 12. Afgreiösla Þverholti 2. Áskríftir, auglysingar og skrífstofur Þverholti 11^
Aöalsimi blaösins 27022 (10 línur). Áskríft 1500 kr. á mám.Ai innanUnds. I lausasölu ttft.H
eirttakiö.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Baráttan um dýrasprtalann
Dýravinir verða að hefja her-
ferð til að hrinda ákvörðun
kerfisins um að hindra starf-
rækslu dýraspítalans með tylli-
ástæðum.
Áralangri baráttu fyrir dýra-
spítala er engan veginn lokið.
Þegar enski dýravinurinn Mark Watson bauð
íslendingum hús undir spítalann fyrir nokkr-
um árum, fögnuðu margir í fjölmiðlum. Ekkert
virtist til fyrirstöðu, að þessu boði yrði tekið og
bætur fengjust á því ófremdarástandi, sem
verið hafði í meðferð sjúkra gæludýra. Flestir
töldu víst, að hið opinbera teldi ekki eftir sér að
greiða að einhverju leyti kostnað við rekstur
spítalans fyrstu árin. Talið var, að eftir nokkur
ár gæti spítalinn staðið undir sér sjálfur með
greiðslum viðskiptamanna, að minnsta kosti að
mestu.
Þótt aðeins væri spurning um nokkrar
milljónir, brást kerfið öðruvísi við. Sumir full-
trúar þrýstihóps bænda töldu hér vera hégóma-
mál á ferðinni, og Halldór E. Sigurðsson ráð-
herra brá fæti fyrir framgang málsins á þeim
forsendum, aðþaðyrði ríkissjóði of dýrt. Við
borð lá, að íslendingar reyndust ekki menn til
að þiggja höfðinglega gjöf.
Með talsverðu harðfylgi dýravina tókst að fá
fram jákvæð viðbrögð hjá sveitarstjórnar-
mönnum í Reykjavík og á Reykjanesi. Sex
aðilar tóku að sér að reka spítalann, Reykja-
víkurborg, sveitarfélögin á Reykjanesi, Dýra-
verndunarfélag Reykjavíkur, Samband dýra-
verndunarfélaga á Islandi, Hundavinafélagið
og Hestamannafélagið Fákur. Spítalinn fékk
lóð, og hann var reistur.
Við þetta hefði stríðið átt að vera unnið. En
enn vantaði dýralækni, og kerfið átti leik.
Enginn innlendur dýralæknir vildi gefa sig til
þessa starfs. Þeir hafa öðru að sinna. En enginn
hörgull átti að vera á vel menntuðum er-
lendum dýralæknum. Auglýst var eftir dýra-
lækni í brezku dýralæknatímariti. Sjö
umsóknir bárust. Einn umsækjandi var valinn
úr hópnum og sótt um atvinnuleyfi fyrir hann.
Þá kom útspil afturhaldsmannanna í kerfinu.
Yfirdýralæknir lagðist gegn atvinnuleyfinu, og
landbúnaðarráðherra, Halldór E. Sigurðsson,
gat enn brugðið fæti fyrir dýraspítalann.
Kerfið greip til þeirra furðulegu raka, að hinn
brezki læknir mundi ekki kunna íslenzku í
þann mund sem hann stigi fæti á íslenzka
grund.
Víst getur það flækt mál fyrir læknum, ef
sjúklingur eða aðstandendur geta ekki ítarlega
lýst sjúkdómi, en oft þarf læknir þó að komast
af við það. Víst eru enskumælandi hundar og
kettir ekki á hverju strái. En brezkur læknir
mundi vafalaust fljótt skilja nóg í venjulegu
máli eigenda gæludýranna til þess að hann
áttaði sig á, hvar leita bæri meins þeirra dýra,
sem komið væri með til hans. Hér er augljós-
lega um hreina tylliástæðu að ræöa, sem er í
samræmi við fyrri afstöðu landbúnaðarráðu-
neytisins.
Dýravinir geta hrundið þessari tregðu með
sameiginlegu álaki. Þeir komust yfir fyrri
hindranir, og þeir eiga að geta ráðið við þessar.
SÍBEBÍA
FRAMTÍÐARFORÐA-
BÚR SOVÉTRÍKJANNA
I Síberíu, sem er stærri að
flatarmáli en Bandaríkin,
hefur á 60 ára timabili sovét-
stjórnar átt sér stað mikil fram-
þróun á sviði þjóðfélags- og
efnahagsmála. Samanborið við
tímabilið fyrir byltinguna
(bezta ár þess var 1913) hefur
iðnaðarframleiðslan um það bil
450 faldast.
Fyrir byltinguna framleiddi
Síbería gull, timbur, loðfeldi og
nokkrar matvörur. Sú stað-
reynd að Síbería framleiddi
aðeins 1.5% af heildar iðnaðar-
framléiðslu Rússlands, gefur til
kynna á hvaða stigi iðnaðurinn
var þar.
Styrjaldirnar — heims-
styrjöldin fyrri og borgatai
styrjöldin — bökuðu fram-
leiðsluöflunum verulegt tjón.
Það var ekki fyrr en 1927 að
iðnaðarframleiðslan náði sama
stigi og 1913. Llkt og aðrir
hlutar landsins var Slberla þá
við upphaf iðnvæðingartíma-
bilsins. t fyrstu heildaráætlun-
inni um þróun Síberíu segir
svo: „Framleiðsluvörurnar
skulu vera koks og efnavörur,
ekki kol; sagað timbur, unninn
viður, trjákvoða og efnavörur,
ekki óunninn viður; hveiti ekki
korn; olía, ekki olíuviður; ostur
og ostefni, ekki mjólk; svína-
flesk og niðursoðinn matur,
ekki frosið kjöt og fiskur;
dúkar en ekki þráður..."
Fjórar áœtlanir
Þjóðfélags- og efnahags-
þróun Síberíu byggist á fjórum
svæðisáætlunum, sem urðu æ
umfangsmeiri. Fyrsta áætlunin
fjallaði um stofnun Ural og
Kuznetsksamsteypunnar
(UKC), annarrar kola- og
málmvinnslustöðvar í Sovét-
ríkjunum (næst á eftir
Donbas), sem hafði það hlut-
verk að nýta málmgrýti Örals
og kol Vestur-Síberíu. Fram-
kvæmd þessarar áætlunar hófst
í upphafi þriðja áratugsins.
„Við teljum algerlega óhugs-
andi að smíða í landi ykkar 150
tonna opna málmbræðsluofna
og jafnstóra járnbræðsluofna
og völsunartæki og þið hafið I
hyggju. Þið munið komast að
raun um, að við I Ameríku
erum rétt að hefja byggingu
slíkra verksmiðja. Hvað ætlið
þið að gera án reynslu, án véla,
með fólki sem enga kunnáttu
hefur? Lítið á það! Það gengur
í bastskóm! Hlægilegt!"
Everhard, yfirverkfræðingur
fyrirtækisins Chicago Frane,
sem tók þátt í byggingu UKC,
gat ekki ímyndað sér að Rúss-
land gæti reist þetta stóra járn-
og stáliðjuver á 23 mánuðum.
Við smíði UKC notuðu sovézkir
sérfræðingar hugmyndir sem
síðar lögðu grundvöll að svæða-
skipulagningu efnahagsllfsins.
Örmur svæðisáætlunin — um
að beizla vatnsorku fljótanna
Angara og Jenisei —var einnig
gerð á þriðja áratugnum, en
komst ekki í framkvæmd fyrr
en eftir heimsstyrjöldina síðari.
I dag framleiða Irkutsk-,
Bratsk og Ust-Ilimvatns-
orkuverin raforkuna úr
Angara og Krasnojarskorku-
AÐ FARA UNDAN í
FLÆMINGI0G K0MA
SÉR HJÁ SVARI
Ýmsir kynnu að halda að
milli okkar Sigurðar Lindal
prófessors væri einhver óvild,
en það er öðru nær. Umræða
okkar snýst um mismunandi
skoðanir er við hljótum að
túlka samkvæmt viðhorfi
okkar. Sigurður telur mig hug-
myndafræðing valdaglaðra
verkfallsvarða. Ég tel mér
heiður að því. Atvikin höguðu
þvl þó þannig að það var ekki
fyrr en alllangt var liðið á verk-
fall er ég lét I té liðveizlu mlna.
Má segja að betra sé seint en
atdrei og er ég þakklátur
félögum mínum að þeir leyfðu
mér að taka þátt I „skemmti-
legu verkfalli". Því er þannig
varið að ég átti þess kost á
æsku- og unglingsárum að
fylgjast með atburðum og
umræðum er urðu I verkfallsá-
tökum alþýðunnar og yfirstétt-
ar þeirra ára. Við það tel ég að
skilningur hafi vaknað á
nauðsyn þess að hvika hvergi
er deilt er við óbilgjarna stjórn-
endur.
Axel Björnsson, fyrsti for-
maður nýstofnaðs verkalýðs-
félags I Keflavík, bjó I næsta
húsi við fjölskyldu mfna. Ég
minnist þess er hann var
fluttur I böndum frá starfsvett-
vangi sínum I Keflavík og félag
hans leyst upp. Ég minnist enn-
fremur átakanna 9. nóvember
1932, á þeim dapurlegu kreppu-
tlmum er yfirvöld bæjar og
landsstjórn töldu sig eiga alls-
kostar við hnípið og tötrum
klætt lið verkamanna.
Þá var dagskipan frelsis-
postula einkaframtaks og sér-
réttinda til kúgaðrar undir-
stéttar: Verkamenn eiga ekki
að éta útflutningshæfan fisk og
ber að una kauplækkun og
kjaraskerðingu. Síðan var lög-
reglunni sigað á fjölmennan-
flokk verkamanna, er hafði tek-
ið sér stöðu I fundarsal bæjar-
stjórnar, og reynt að brjóta á
bak aftur samstöðu þeirra. Ég
leyfi mér að bjóða lögreglu-
menn velkomna I flokk okkar
verkfallsmanna. Þróun þessara
ára, sem liðin eru, hefir sannað
kenningar þeirra er héldu því
fram að einnig þeir ættu að
skipa sér I raðir þeirra er verja
frelsi sitt til samninga um kaup
og kjör.
Teningum kastað
Um hvað er- maðurinn að
tala? kann margur að segja er
þetta er rifjað upp. Löngu liðna
hluti. Nú er allt annað uppi á
teningnum, eins og sagt var.
Það má til sanns vegar færa á
ýmsan hátt. En hvað veldur
því? Alþýðan greip styrkri
hendi um úlnlið yfirstéttarinn-
ar I teningakasti stétta-
baráttunnar og upp kom hlutur
er una mátti um sinn. Það má
hins vegar aldrei gleymast að
hin sama yfirstétt biður þess
óþreyjufull að snúa teninga-
kastinu sér I vil og til óhag-
ræðis verkalýðnum, hvort sem
hann er flibbaklæddur eða með
öðrum hætti.
Um ný viðhorf
oqatvinnuhœtti
Breyting á högum manna á
svokölluðum Vesturlöndum er
ekkt_vottur um endurskoðun á
siðgæðismati borgarastéttar-
innar og mannúðlegri viðhorf 1
garð verkalýðsins. Hún hefirj
hörfað undan sóknarþunga'
verkalýðsbaráttunnar og einnig
neyðst til þess vegna breyttra
samgangna og tækniþróunar.
Framleiðsluaukning, markaðs-
þörf, nauðsyn lestrar og stærð-
fræðikunnáttu, iðntækni og
sérhæfing ýmiss konar, þjálfun
ofe endurmenntun, allt er þetta
vottur um nýjar þarfir eigna-
stéttarinnar á hæfum starfs-
mönnum til þess að halda
flóknu apparati gangandi.
íbúðareigendur
Sólarlandaferðir, veðbókar-
vottorð sjálfseignaríbúða, hlut-
deild I stigahúsi sambýlishúss,
skoðunarskírteini bifreiðar,
aðild að ýmsum „lífsgæðum"
nútímans verður fyrr en varir,
ef „viðskiptakjör“ snúast
þannig, eingöngu uppistaða I
handriti að nauðungaruppboðs-
auglýsingum Lögbirtinga-
blaðsins. Smáborgarinn, sem
Sigurður kýs að kalla svo, á sér
mjög takmarkað öryggi. Ekki
einu sinni bankaleikur
alþýðusamtakanna tryggir
stöðu verkalýðsins sem stéttar.
Næturhólf Alþýðubankans
verður haldlitil vörn. Við