Dagblaðið - 18.01.1978, Page 10

10
Útgefandi Dagblaöið hf. frjálst, úháð dagblað
Framkvæmdastjori: Sveinn R. Eyjolfsson. Ritstjóri:’Jónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoöarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Ásgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pétursson, Jónas Haraldsson, ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson,
Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th.
Sigurðsson, Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson, Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M.
Halldórsson.
Ritstjórn Siðumula 12. Afgreiðsla Þverholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsími blaðsins 27022 (10 línur). Áskrift 1600 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr.
eintakiö.
Setning og umbrot: Dagblaöið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmirhf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Enneittorðíbelg
Deilurnar um aronskuna hafa
vakið marga til umhugsunar um,
hvernig eðlilegt sé að haga skipan
varnarmála. Kunnastar eru
hugmyndir Gunnars Thoroddsens
ráðherra um eins konar málamiðl-
un milli aronsku og ríkjandi
stefnu í varnarmálum.
Milli jóla og nýárs setti Kristján Pétursson
tolldeildarstjóri fram í Dagblaðinu nýjar hug-
myndir, sem minna á málamiðlun Gunnars að
því undanskildu, að Kristján gerir ekki ráð
fyrir þátttöku hins svokallaða varnarliðs í al-
mannavörnum.
Hugmyndir Kristjáns eru athyglisverðar,
einkum vegna þess að hann fer á ýmsan hátt
tæknilegar en aðrir ofan í ýmis smáatriði, sem
máli geta skipt. Ásamt upphaflegum tillögum
Arons og málamiðlun Gunnars eru hugmyndir
Kristjáns þess virði, að þeim sé gaumur gefinn.
Kristján vill, að íslenzka ríkið geri alla verk-
samninga við varnarliðið og bjóði þá síðan út á
frjálsum markaði. Þar með mundi linna því
hermangi, sem gæðingar tveggja stærstu
stjórnmálaflokkanna stunda nú á vegum
íslenzkra aðalverktaka.
Hann vill, að íslenzka ríkið taki að sér
rekstur verklegrar framkvæmdadeildar
varnarliðsins, birgðadeild þess, bókhalds- og
endurskoðunardeild, sjúkrahús þess,
tómstundastofnanir, verzlunarmiðstöð og
skemmtistaði, svo sem flugvélaviðgerðir og
hluta af flugrekstrinum.
Bandaríkjastjórn annist hins vegar áfram
rekstur ratsjár- og fjarskiptastöðva, flugsveit-
ar, ratsjárvéla og hergagnageymslna.
Með þessu verði fækkað um rúmlega
helming í varnarliðinu, enda hverfi varnarliðs-
menn úr öllum þeim rekstrarþáttum, sem
íslendingar taki að sér samkvæmt framan-
sögðu.
Öll starfsemi varnarliðsins verði aðskilin frá
almennri flugumferð. Á hann þá bæði við
búsetu varnarliðsmanna og athafnasvæði
þeirra annað en flugsveitanna.
Kristján vill, að varnarliðið greiði full
aðflutningsgjöld af öllum vörum til sinna af-
nota, nema hernaðartækjum. Einnig greiði það
bensín- og bifreióaskatt, svo og lögboðin
tryggingagjöld.
Ennfremur vill hann, að íslenzkur gjald-
miðill sé notaður á vegum varnarliðsins. Bæði
í þessu og í næsta atriði á undan falla hugmynd-
ir Kristjáns aó málamiðlun Gunnars. Hið sama
er að segja um hugmyndir Kristjáns um, að
aflað verði innlendrar, herfræðilegrar þekking-
ar.
Kristján leggur til, að ríkisstjórnin ráði 4-5
íslendinga til hermálanáms erlendis í því
augnamiði, að þeir verði ráðgjafar hennar í
varnar- og öryggismálum. Þeim verði svo falið
að fylgjast náið meö starfsemi bandaríska
varnarliðsins. í því skyni verði stofnuð sérstök
varnar- og öryggismáladeild.
Hann bendir t.d. á, að niðurlægjandi sé og
ekki sæmandi fullvalda ríki, að stjórnvöld geti
ekki vegna þekkingarskorts sannreynt, hvaða
herbúnaður sé hér á landi.
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. JANUAR 1978.
AÐALSTEINN
INGOLFSSON
ÓSKÖP VENJULEGIR
KRISTSMENN
Bamber Gascoigne heitir eitt
af gáfnaljósum þeim sem komu
frá Cambridge á miðjum
fimmta áratugnum, en um þá
kynslóð Breta fjallar m.a. nýr
framhaldsþáttur, Til mikils að
vinna, sem hefst í þessari viku.
Meira um hann seinna. Bamber
karlinn' (ég hef enga skýringu
á nafninu) hefur síðan séð um
spurningaþátt háskóla I breska
sjónvarpinu í ein 15 ár og
þykir upplagður maður i það,
þar sem hann er maður kaldur
og rólegur. Nú er hann á
skerminum hjá okkur með nýj-
an þátt sem nefnist Kristsmenn
sem er eins konar eftirmynd
„Civilization" Clarks lávarðar.
Ut á Kristmenn Bambers hef ég
ýmislegt að setja. Ég skal alveg
viðurkenna það í fyrsta lagi að
framkoma hans fer í taugarnar
á mér, röddin er hákúltiveruð
og ögn tilgerðarleg og stelling-
arnar dittó. En meinið liggur að
mér finnst helst I þvi sem
Bamber hefur sjálfur viður-
kennt, þ.e. hann er ekki
trúaður. Því verður hin
sögulega yfirreið hans um lend-
ur kristinnar trúar gegnum
aldirnar að yfirborðslegri
skoðunarferð þar sem hin ytri
merki kristninnar eru skoðuð
án þess að kafað sé að neinu
marki ofan í þær hugmyndir
sem ollu þessum breytingum á
ytra borði. Til dæmis eru okkur
sýndar myndir af einhverjum
glæsilegustu byggingum allra
tíma, gotnesku dómkirkjunum,
og tilkoma þeirra er skýrð sem
afleiðing af auðsöfnun
kirkjunnar og stærilæti stakra
borga. En gotnesku kirkjurnar
eru langtum meira en það því
þær eru bókstaflega táknræn
imynd ritningarinnar og margs
konar útsetninga á henni gegn-
um aldirnar. Hver stöpuil og
hver gluggi i þessum kirkjum
hafði táknræna þýðingu sem
guðfræðingar sögðu fyrir um.
Margar kreddur kaþólsku
kirkjunnar á miðöldum virðast
hlægilegar f dag en þær
verðskulda þó meira en heims-
mannslega útúrsnúninga
Bambers, svo snar þáttur af
mannlífi er þær voru. En fyrir
þá er eru með litsjónvarp eru
Kristsmenn sjálfsagt mesta
upplifun og í sjónvarpi er það
sjóngildið sem oftast ræður úr-
slitum, þvi miður. Bamber segir
einhvers staðar í viðtali að
hann hafi öðlast virðingu fyrir
sannkristnu fólki við gerð þátt-
anna. Kannski hún komi í ljós
þegar liða fer á þá. Hins vegar
átti að slá sér upp með speki i
Hringborðsumræðum nóbeis-
verðlaunahafa mánudaginn 9.
janúar en þar sem min reynsla
er sú að spekingum er afar
sjaldan lagið að tala um slík
mál þá lét ég hann eiga sig.
Annars var þetta ekki
spennandi vika. Landnám í
Síberíu er sjálfsagt á óskalista
einhvers og einhverjir hljóta að
vera búnir að taka ástfóstri við
Sautján svipmyndir sem er
orðinn eins og stór svefnpilla
hvað mig snertir. Af Fiski-
mönnunum hef ég lítið gagn
þar sem þeir hafa nær allir
farið fram hjá mér. Það var
varla fyrr en á laugardaginn
14nda að ég glennti aftur upp
skjáina, en þá varspánnýrGesta
leikur á dagskrá og nú i anda
byggðarstefnunnar. Það er eng-
in gagnrýni á þá stefnu að segja
að þátttakendur voru vart eins
fjörugir og þeir reykvísku. Það
var mikið um dýralíf þann dag,
— Saltkrákan fyrr um daginn,
höfrungar fylgdu á eftir Gesta-
leik og voru stórum skemmti-
legri og svo kom rúsínan í
pylsuendanum, Nashyrningar
Ionescos í amerískri útgáfu.
Zero heitinn Mostel hefur
ávallt verið nashyrningurinn
meðal leikara, svo mikið hefur
ávallt farið fyrir honum á sviði
og á tjaldi, og þarna var hann í
essinu sínu. Ég hef oft verið
„svag“ fyrir Gene Wilder, sem
er eins og barn til augnanna og
Jón Björgvinsson (á hnjánum) við töku myndarinnar Þriðjudagur
fyrir þjóðhátíð.
drápum, sem besta efnið liggur
og tók einfaldlega mynd af degi
í lífi þriggja ísiendinga í
London, Dóru Sigurðardóttur,
hlaðfreyju, Magnúsar Þórs Sig-
mundssonar tónlistarmanns og
Sigurðar Bjarnasonar
sendiherra. Nú, og það gerðust
engin stórtiðindi, eins og vera
ber með venjulega daga, hlað-
méð englahár á kollinum og
sýnist mér sem í Nashyrningun-
um hafi hann e.t.v verið hlægi-
legri en hlutverkið segir fyrir
um.
En samleikur þeirra Mostels,
Wilder og hinnar elskulegu
Karen Black var með ágætum.
Lítið heyrist nú talað um
Ionesco en hann var um tíma
einn höfuðpostuli absúrdleik;
hússins og eru Nashyrning-
arnir eftt hans besta verk.
Þungamiðja þess er bitur gagn-
rýni á alls kyns múgæði, hvort
sem það nefnist fasismi eða
kommúnismi, en það er einnig
ádeila á allan konformisma.
Innst inni eru Nashyrningarnir
því boðberi einstaklingshyggju
og i framhaldi af þvf,
anarkisma. Það leysir engan
vanda heldur setur fram
ákveðna tilgátu sem áhorf-
endur verða sjálfir að taka af-
stöðu til. Málið flækir Ionesco
svo enn frekar með því að skop-
ast að einstaklingnum sem
telur sig á einhvern hátt yfir
aðra hafinn og í trausti þess
bíður hann örlaga sinna uppi á
strompinum. í þeirri klemmu
liggur absúrdboðskapur
verksins. Sunnudagskvöldið
var svona i meðallagi merkilegt
kvöld í sjónvarpinu, aðaliega
fyrir það að þá var frumsýnd
lítil og lauflétt heimildarmynd
frá London eftir Jón Björgvins-
son, fyrrv. blaöamann og núv.
kvikmyndara. Jón virtist skilja
það að það er ekki endilega í
fylliríi, framhjáhaldi eða mann-
Ur sjónvarpsþáttunpm
um Kristsmenn.
freyjan stóð sína vakt í hlaði,
tónlistarmaðurinn söng um
börn og álfa fyrir harðsvíraða
karaktera í bransanum,
sendiherrann sá um skreiðar-
mál og sjúka íslendinga í
borginni og sendiherrafrúin
talaði um skúlptúr sinn, hatt-
inn sinn og kynni sín af
drottningu. Allar klippingar
virkuðu eðlilegar og samtöl
sömuleiðis. Gjarnan vildi ég sjá
fleiri myndir eftir Jón Björg-
vinsson.
I kringum
skjóinn