Dagblaðið - 28.01.1978, Blaðsíða 2

2
/*
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 28. JANUAR 1978.
----------- "V
Ó ÞETTA DÝRLEGA PRÓFKJÖR
Ég er farinn að sjá eftir því
að bjóða mig ekki fram til próf-
kjörs. Ég held bara að ég hefði
átt séns. Því meiri nóboddí sem
maður er, og þeim mun lakar
sem maður er að sér í pólitík og
því vafstri, sem henni fylgir,
þvf meiri líkur eru til að maður
komist dálítið hátt á listann,
jafnvel svo hátt að von sé til að
maður komist á þing. Og þá
væri nú blankheitunum borgið
í bili, drengur, eða svo lengi
sem tekst að láta næstu stjórn
lafa.
Því miður voru þó á þessu
ýmsir vankantar fyrir mig. Ég
er ekki nógu þekktur, ég er
ekki í neinum flokki og því
síður í klíku, ég er ekki í neinu
íþróttafélagi eða snobbklúbbi,
ég er ekki yfir mig reiður út í
kerfið (þó vissulega sé margt í
því með ólíkindum vitlaust, er
líka ýmislegt bitastætt í því).
Þar að auki er ég of værukær
til að nenna að snata uppi alla
þá kunningja sem ef til vill
væri hægt að koma til að kjósa
og hef ekki efni á að reka kosn-
ingaskrifstofu með 200 símum
eða gefa út áróðursblað.
Ég hefði orðið að láta mér
nægja að bíða eftir því hvað
myndir af mér og nokkur gáfu-
leg orð í blaðapistlum og vitn-
unum hefðu getað leitt af sér.
Þannig hefði ég setið á sama
báti og ýmsir helstu stjórnmála-
skörungar þjóðarinnar, sem
hafa orðið að lúta í lægra haldi í
prófkosningum fyrir harð-
snúnu liði sem hefur kunnað að
hagnýta sér prófkjörsfyrir-
komulagið. Svo Þjóðin hefði
orðið af því að fá mig á þing,
sem vissulega er henni til
óbætanlegs skaða. Þvi vita-
skuld hefði ég ekki síður en
allir hinir lumað á ýmsum þjóð-
ráðum til heilla þjóðinni, og ég
hefði ekki fremur en þeir verið
í vandræðum með að koma
þeim í höfn: Um leið og ég væri
kominn á þing færi þetta að
lagast, mér er sama hvað hinir
segja.
Auðvitað er þetta prófkjör
hið eina lýðræðislega uppstill-
ingafyrirkomulag, þar sem
Hinn Almenni Borgari fær að
koma þeim á listann sem Hann
treystir. Með þessu móti er ekki
verið að hagnýta sér Hann,
eins og gamla lagið gerði, Hann
fær að mynda sér sjálfstæða
skoðun án þess að nokkur sé að
spóla í Honum; enginn hefur
nokkru sinni reynt að hafa
áhrif á þann sem greiðir at-
kvæði í prófkjöri til þess að fá
Hann til að taka einn kandídat
fram yfir annan eða hafa áhrif
á Hann á nokkra lund, sei sei
nei, í prófkjörinu ræður aðeins-
réttur meirihlutans og óbrjáluð
dómgreind Hins Almenná
Borgara.
Það var svo sannarlega mál
til komið að koma þessu fyrir-
komulagi á. Þetta var tækifærið
sem allir hafa beðið eftir. Nú
hafa hinir óþekktu gáfumenn
alþýðunnar loks fengið sitt
verðuga tækifæri, menn, sem
aldrei hafa heyrst nefndir á
opinberum vettvangi, menn,
sem eiga mikinn frændgarð og
vinafans sem veit hvað i þeim
býr og hve mjög má treysta
þeim. Það er sjálfsögð réttlætis-
krafa, að þeir fái að koma fram
og sýna hvað í þeim býr. Og
þetta er einstætt tækifæri fyrir
fjandmenn flokkanna að koma
og veita þeim fylgi, sem líkleg-
astir eru til að fæla fylgi frá
andstæðingaflokkunum.
Það hríslast um mann sælu-
straumur, þegar maður gerir
sér ljóst hve næsta kjörið al-
þingi verður þéttskipað mönn-
um sem eiga að fá að sýna hvað
í þeim býr og hve lítt það
verður truflað af gömlum
skörfum sem kunna á kerfið.
Þeir gömlu verða raunar að ein-
hverju leyti með, svo mikið
sýnist ljóst, en þeir mynda vafa-
laust einskonar bakkór, sem
raular dag út og dag inn ,,ef
æskan vill rétta þér örvandi
hönd þá ertu á framtíðar vegi.“
Mikið verður gaman að kom-
andi prófkjörsþingi og spenn-
andi að sjá hvernig hinir próf-
kjörnu standast prófið. Skyld-
um við fá bjórinn? Skyldi
okkur heppnast að hrekja
Bandaríkjaher á flótta? Skyldi
okkur lánast að fá meiri erlend
lán? Skyldum við fá réttlátari
laun fyrir okkar vinnu og færri
verkföll? Skyldum við fá fleiri
Háaloftið
malbikaða vegi og skyldi
bensínokrinu linna?
Já, þær eru margar, spurn-
ingarnar sem vakna. Kannski
það hafi ekki verið svo bölvað,
þegar allt kemur til alls, að ég
skyldi ekki fara í prófkjörið.
Því hefði meðal annars fylgt sá
ókostur að þurfa að velja sér
flokk. Nógur er nú höfuðverk-
urinn að velja sér flokk til að
kjósa, þótt ekki þurfi að velja
sér flokk til að láta kjósa sig. Og
svo er það ótalið, sem ég óttast
mest: Að þeim prófkjörnu fari
rétt eins og gömlu skörfunum,
þegar til kastanna kemur og
Það rennur upp fyrir þeim
hvaða hlutverk þeir hafa valið
sér.
Ætli breytingin verði svo
gasaleg, þegar allt kemur til
alls?
LOÐNUBORNIN MIKLA
MJÓLK MUNU
HEIMTA Á SÍNUM TÍMA
Nýlega hittust tveir fyrrverandi skóla-
stjórar hér syðra. Þeir höfðu ungir verið
samtíða í sveit einni á Norðurlandi. Nú
voru þeir orðnir aldraðir nokkuð og ekki
sést í áratugi. Bar þá margt á góma og
voru margar gamlar vísur upprifjaðar.
Þeir ræddu um tvo félaga sína, sem nú
eru horfnir. Þeir höfðu deilt nokkuð um
ágæti smalahunds. Annar taldi hann illa
vaninn og fremur til vandræða en gagns,
hinn kvað vel mætti nota hann, ef rétt
væri á honum haldið. Svo fór að sá
fyrrnefndi fékk því ráðið að hundurinn
var drepinn. Þá orti hinn, Guðmundur
að nafní, síðar kunnur skólamaður:
Gott er að vinna afrek eitt
á ævi sinni,
þeim, sem eru orðstírsvana,
Asgeir rægði hund til bana.
Árni Sigurðsson, lengi póstur á Húsa-
vík, f. 1868, orti þessar morgunvísur:
Sól af bárum brosir hlý,
bjarmi gljár á hæðum,
drúpir smáradrósin í
daggartáraslæðum.
Hljóðskraf vinda hlýða á
hjörtu yndisfegin.
Fjöllin mynda sig í sjá
sólarlindum þvegin.
Glitvefsklæðin grundar öll
geislaþræðir sauma.
Langt um græðis leggur völl
ljóssins æðastrauma.
★
Þegar Einar Arnórsson bauð sig fram
til þings í Árnessýslu 1916 voru helstu
stuðningsmenn hans á framboðsfundum
þrír prestar. Þá var ort austan fjalls:
Fram er otað f jórum hér
flokksins töldum kempum.
Ofan á höfuð Einars sér
upp úr þremur hempum.
Gömul vísa úr Eyjafirði. Bóndi og
smiður, Benjamín að nafni, hafði tekið
til hangikjöt í jólasoðninguna. En þegar
til átti að taka hafði heimiliskötturinn
komist í matinn, svo að skarð var fyrir
skildi. Þá varð Benjamín svo reiður að
hann hengdi kjötþjófinn í hefilbekknum
sínum. Annar Benjamín orti:
Missti nafni matarkékk
mæddi nískan drjóla,
hengdi kött í hefilbekk
á hátíðinni jóla.
Mýbitið og veiðin í Mývatni hafa svo
lengi sem munað verður einkennt þá
norðlægu byggð sem kölluð hefur verið
þingeyskust af öllu sem þingeyskt er, án
mýsins engin veiði. En til er gömul vísa
eftir Gamalíel bónda Halldórsson að
Haganesi, sem líklega-hefur gleymt þess-
um sannindum. Hún er svona:
Af öllu hjarta eg þess bið
andskotann grátandi
að flugna óbjarta forhert lið
fari í svarta helvítið.
Þórarinn Sveinsson bóndi í Kflakoti í
N-Þingeyjarsýslu var fæddur 1873.
Vísur og
vísnaspjall
Jön Gunnar Jónsson
Minningar um æskuást
ævi langa geymast,
— einkanlega ef hún brást,
en æskubrekin glevmast.
Manni einum lýsti Þórarinn svo:
Hefur sjónlaust hugarfar,
helgar krónum stritið,
klakahrjónur heimskunnar
hafa skónum slitið.
Svo minntist hann vinar síns:
Einn þú háðir vörn í vök,
veröld gaf þér iægstu hrök,
ein er báran aldrei stök,
enginn þýðir lífsins rök.
Glapsýn öld þér gleymir fljótt,
gamli vinur, sofðu rótt.
Ekkert glepur, allt er hljótt,
öllu bjargað. Góða nótt.
Og annar fékk þessi eftirmæli.
Skaröan drátt frá borði bar,
barn að háttum glaður,
völl hann átti, en hann var
enginn sláttumaður.
★
Ekki fögnuðu allir stofnun Háskóla
Islands. Eftirfarandi vísa birtist í blað-
inu Suðurlandi, sem gefið var út á Eyrar-
bakka, 1911, — þar var aftur á móti
stungið upp á því að stofnaður yrði lýð-
háskóli í Skálholti.
Háskóla þeir hugsa sér
með hjákátlegu sniði.
Blóðiaus hugsjón allt það er
„frá almennu sjónarmiði“.
Hér er önnur stjórnmála- eða þing-
mannavísa frá sama ári úr sama blaði:
Það dugar ei þótt þeir skjalli og skrumi
og skrökvi í múginn.
Það lendir allt í flasi og fumi
og fer í súginn.
Svo kemur kosningavísa úr S-
Þingeyjarsýslu frá þvi herrans ári 1959.
Að velja úr þessum f jandafans
mér finnst ekki hægt, því miður.
Fari þeir allir til andskotans
ellegar Iengra niður.
Séra Jón Guðmundsson í Reykjadal dó
1770. Hann hafði misst prestsskap út af
meiðyrðamáli. Þessa visu orti hann:
Veraldar á mig vonskan gaus,
von er eitt strá sé marið.
Einatt hefur hún ærulaus
illa með mig farið.
Eins og kunnugt er voru um það bil
500 sjómenn á góðum aldri gestir á
Akureyri nú í janúar að gefnu tilefni og
settu sinn karlmannlega svip á bæinn í
nokkra daga. Var þeim yfirleitt ástúð-
lega tekið, segja góðir fréttaritarar úr
höfuðstað Norðurlands. Hagmæltur
borgari, áhugasamur um framleiðslumál
bænda, varpaði fram þessari vísu:
Ef ég þekki allt mitt fólk
og ástarinnar sanna brima,
loönubörnin mikla mjólk
munu heimta á sínum tíma.
J.G.J. — S. 41046