Dagblaðið - 21.03.1978, Blaðsíða 2

2
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1978
----------------------------------
Oddný Guðmundsdóttir
skrifar:
Islenzkum fræðimanni
varð einu sinni hugsað til þess á
fjölmennum fundi erlendis, að
hann var eini maðurinn á því
þingi, sem hafði hrageyra. ,,Ég
átti mér, þrátt f.vrir allt, mína
purpurakápu,“ segir hann í
snjöllu ljóði.
Það kemur vist stundum
fyrir, að Islendingur gleðst í
hjarta sínu vegna uppruna síns.
En ekki man ég eftir, að sú
tilfinning gripi mig verulega
nema einu sinni, þegar ég
dvaldi erlendis.
Ég var á ferðalagi með
Norræna lýðháskólanum sum-
arið 1936. Við fórum um Þýzka-
land. I Flenshorg sáum við
Hitlersæsku þramma um göt-
urnar, í mórauðum stökkum,
beljandi stríðssöngva. Daginn
eftir vorum við í Hamborg og
gistum eitt þeirra sæluhúsa.
sem ætluð voru ungu ferða-
fólki.
Þangað kom þýzkur mennta-
maður, sem dvalið hafði á
tslandi, og gaf sig á tal við
Norðurlandafólkið. Hann
spurði sérstaklega, hvort nokk-
ur tslendingur væri með í för-
inni. og skrafaði við mig góða
stund. Ég sagði honum, hvað
horið hafði fyrir okkur í Flens-
borg. Hann spurði, hvernig mér
hefði geðjazt að skrúðgöng-
unni.
Okkur hafði verið ráðlagt að
gæta hófs í tali við Þjóðverja
um nasistatilburði þeirra. En
svarið kom af sjálfu Aer:
..tslendingar hafa ekki harizt
i margar aldir og læra alls ekki
að drepa menn,“ sagði ég.
Enginn, nema tslendingur,
hefði getað haft þetta svar á
reiðum höndum, svo einfalt
sem það var. Og mér fannst, um
leið og ég sagði þetta, að
islenzkur t ríkisborgararéttur
væri dýrmætustu mannrétt-
indi, sem til eru á þessari jörð,
sú purpurakápa, sem ég síðast
léti af hendi af gjöfum og
gæðum þessa heims.
Eg var þarna eini tslending-
urinn. En ég held, að fvrir
fjörutíu árum hefðu flestir
tslendingar litið Hitlerspiltana
sömu augum og ég og lofað
hamingjuna f.vrir, að enginn
islenzkur drengur þurfti áð
þramma svona í mórauðu
stríðsmannagervi, eins og
montið fífl, hótandi mannkyn-
inu píslum og dauða.
Þessi fjörutíu ár eru meir en
helmingitr ævi minnar. Þó
finnst mér þau ekki ýkja löng.
Og ég gle.vmi því oft, að mikill
hluti þjóðarinnar var ekki
fæddur þá. En það er einmitt sá
Burt með nasistatil-
burði og amerískar
hermannaskyrtur

hluti þjóðarinnar. sem snjallir
kaupsýslumenn senda kveðju
sína:
Við höfum hermannaskvrtur
handa vkkur. hermannapeysur.
hermannaúlpur. byssur — —
Fvrir nokkrum árum hitti ég
dreng. sem kvaðst hafa von um
að geta eignazt hermánna-
skyrtu frá Víetnam. (Mér skild-
ist þó, að hann ætlaði ekki að
vera í henni) Þó hélt ég. þegar
farið var að auglýsa hermanna-
sk.vrtur, að þetta væri nafnið
tómt, til dæmis bara sk.vrtur
með fjórum vösum. og þar við
sæti.
En viti menn! Þessar skvrtur
eru greinilega merktar Banda-
ríkjaher, ýmist landher, sjóher
eða lofther. af ýmsum stærðum
og gerðum, ætlaðar bæði piltum
og stúlkum. Eg sá ofurlítinn
hóp sumarle.vfisfólks, þar sem
hver maður var greinilega
merktur Bandarikjaher.
Mér er raunar sagt, að slíkar
spjarir komi frá fleiri her-
skvldulöndum en Bandaríkjun-
um. Enda er ekki að heyra. að
hollusta við svokallað varnarlið
sé eina ástæðan til þessa farald-
urs. Hins vegar misskilja sumir
útlendir ferðamenn það, þegar
þeir sjá afgreiðslufólk merkt
Bandaríkjaher og halda, að ts-
lendingar verði að klæðast svo
vegna herstöðvanna.
— Eftir fvrri heimsstyrjöld-
ina hevrðist það oft. að stríðs-
rómantík væri úr sögunni.
Merkir rithöfundar lýstu stríð-
inu blekkingalaust. Hildarleik-
ur og sverðasöngur voru nefnd-
ir sínum réttu nöfnum. Þá kom
nasisminn með nýja lofsöngva
um rýtinga og byssustingi. En
fregnir af fangabúðum gerðu
að engu vinsældir þeirra
söngva. þegar yfir lauk.
Og tíminn leið.
Hvernig hefur það gerzt á
siðustu árum. að margt fólk er
orðið kærulaust f.vrir fregnum
af ofbeldi og grimmd? Sækist
eftir slíku. í máli og mvndurn.
ónæmt fyrir þjáningum
annarra? Þó að ekki sé nema
örstutt siðan IJSA Airforce lé’t
sprengjum rigna yfir berfætt
börn og annað lifandi fólk í-
Víetnam, stendur ungur
menntamaður. piltur eða
stúlka, framan við búðarborð
og biður um að skyrtan sé
merkt USA Airforce.
Hvernig væri, að skólarnir
re.vndu að viðra stríðsrómaník-
ina af unga fólkinu með því að
taka Gerplu inn í samfélags-
fræðina?
Hvernig hefur það gerzt, að
ótrúlega margir tslendingar
hafa á síðari árutn orðið hvim-
leiðir og varasamir b.vssu-
glópar? Eg skrifa þetta við her-
bergisgluggann minn, þar sem
ég átti heima fyrir rúmum
fjörutiu árum. Það eru fjögur
skotgöt á rúðunum. Húsið er í
eyði á veturna.
Vmsa hrollvekjandi drauma
hefði mig getað dreymt við
þennan glugga f.vrir rúmlega
fjörutíu árum. Til dæmis elds-
voða, landskjálfta eða hungrað
bjarndýr utan af hafísnum. En
aldrei hefði það hvarflað að
mér í draumi, að menn kæmu
til að skjóta af byssu inn um
gluggann, úr því að Tvrkir hafa
ekki látið á sér bæra hér við
land í hálfa fjórðu öld.
Þið, sem leikið hetjur með
þvi að skjóta inn um glugga á
mannlausu húsi, ættuð að líta í
spegil og hugsa ykkur tvisvar
um. áður en þið leggið næst af
stað með sefjandi b.vssufreti
sjónvarpsins í e.vrunum.
Hvernig tókst nasistum að
æsa æskumenn Þýzkalands upp
i að klæðast mórauðu stökkun-
um af hrifningu, sem óx stig af
stigi. þar til ekki varð aftur
snúið á ógæfubrautinni?
Hvernig geta kaupahéðnar
brosað af svo mikilli kunnáttu
innan við búðarborðið, að
ungur íslendingur gle.vmir
þeirri purpurakápu mannhelgi
og friðar. sem hann ber á
herðum. og hvíslar hrærður:
USA Airforce-sk.vrta er minn
draumur, thank you.
(í ágúst 1977).
Það er fundið!
Það erfundið!
Nú get ég gætt mér á mint-
jelly með sunnudagssteikinni!
Friskandi bragði, sem tekur
öllu öðru fram, að rabarbara-
sultunni ólastaðri.
Nú get ég skóflað í mig mint-
jellyi og látið mig deyma um
„gourmet" veitingastaði er-
lendis, en þar hafa menn notað
mint-jelly í aldaraðir, enda sið-
aðir.
Eg vil þakka DB fyrir að hafa
leyft mér að lýsa eftir þessu í
blaðinu, en vil taka það fram,
að gæðavöru þessa er ekki hægt
að fá hérlendis. Hún fæst hins
vegar í úrvali. t.d. hjá Hilmans’
i Chicago, og þaðan er mín
krukka upprunnin.
Ég vil einnig skora á þá mat-
vörukaupmenn, sem vilja telj-
ast matvörukaupmenn með
matvörukaupmönnum, að flytja
inn þetta lostæti.
- Pétursson
Einu sinni enn:
ÞAÐ HLÝTUR AÐ
VERA TIL MINT JELLY
Fyrir nokkru sá ég ekki
annað ráð en leita á náðir DB
með að fá að spyrjast fyrir um
það hvort ekki væri til neitt
mint-jelly 1 landinu.
Mint-jelly er piparmyntu-
hlaup sem þykir herramanns-
Raddir
lesenda
matur með sunnudagssteikinni
og er notað vlða um heim I þeim
tilgangi.
Enn hefur mér ekki borizt
neitt svar en ég hreinlega neíta
að trúa þvi að ekki sé til eitt
einasta glas af mint-jellv I rtllu
landinu þvi sumir þeirra kaup-
manna. sem ég hef rætt við,
hafa haft það á boðstólum og
þekktu þvi þetta lostæti.
Eg reyni þvi enn einu sinni^
..ER VIRKILEGA EKKI TIL
NEITT MINT-JELLY í
LANDINU"????? -Pétursson.
Frjáls útflutningur á kjöti og Austfirðingar
Þórður Finarsson skrifar:
Það voru gleðifrcgnir þegar
sú fregn barst í Dagblaðinu að
Tríton hf. hefði tekist að brjóta
einokunarhring Sambandsins
og flutt út hundrað tonn af ís-
lensku dilkakjöti til Dan-
merkur gegn staðgreiðslu eða
cif-verði gegn bankatrvggingu,
níu krónur danskar kilóið, nær
helmingi hærra verð en áður
hefur þekkst.
Það ætlaði að ganga illa að fá
útflutningsleyfi, því eins og
menn vita er Sambandið nær
allsráðandi útflytjandi á ís-
lensku kjöti. nema því sem
Sláturfélag Suðuriands hefur
fengið frá sinum samböndum
meðal iiænda. Eins og áður er
tekið fram var útkoman sú að
sláturfélagið seldi Tríton hf.
þessi hundrað tonn gegn cif-
greiðslu og bankatryggingu i
dönskum banka.
Þetta kom Sambandinu og
einkasölu þeirra mjög illa þar
sem umboðið Knud Knudsen.
Ködbyen í Kaupmannahöfn,
hafði á lager ca hundrað og
fimmtíu tonn sem það gat ekki
selt í Danmörku og ákvað því að
selja tuttugu og fimm tonn til
Noregs frá Kaupmannahöfn og
sýna þar með að það seldi kjötið
á hærra -verði en Tríton eða
9/25 kg. En hvers vegna seldi
StS ekki kjötið beint frá
tslandi? Hvað er mikill kostn-
aður kominn á kjötið við Knud-
* sen-milliliðinn. kunnugir telja
að hér sé um fimm þúsund
króna tap eða meira sem
skellur á bændur eða ríkií.sjóð.
Svo er ekki upplýst hvernig
norska salan er, hún lýsir að
minnsta kosti vandræðum StS
með að halda áfram blekking-
um sínum.
Eins og allir vita hefur StS i
Kaupmannahöfn miðstöð fyrir
islenskt kjöt, kjöt þetta er selt í
einkasölu til Knud Knudsen,
Ködbyen í Kaupmannahöfn, og
er kjötið selt þar af lager. Nú
hefur StS látið prenta upp-
skriftir — pésa — þar sem veitt
er tilsögn með matreiðslu á ís-
lenska kjötinu og er tekið fram
að kjötið sé aðeins selt hjá
Knud Knudsen i Ködbyen sem
sé einkainnflytjandi. Greiðsla
kemur svo eftir dúk og disk
þegar varan er seld og allur
kostnaður er frádreginn. svo
eru milljónahundruð innheimt
af ríkissjóði á jafnaðargreiðslu
til StS.
Eins og ég benti á í grein í
Dagblaðinu þann 16. apríl sl. er
útflutningur á islensku kjöt al-
gerlega óviðunandi eins og
hann er framkvæmdur.
.Stéttarfélag bænda hefur um
langt skeið krafist verðhækk-
unar á kjöti og miðað við visi-
tölubú sem er alltof stórt, f.vrir
vorn mælikvarða, en þeir sem
ráða Stéttarfélaginu eru sams
konar kröfukóngar og Kristján
Thorlacius og Björn Jónsson og
ættu bændur að losa sig við þá
svo fljótt sem unnt er.
Eins og ég hef bent á áður er
mjög óráðlegt að trúa Samband-
inu og kaupfélögunum f.vrir út-
flutningi bænda án nokkurra
skilvrða.
Nú hefur ýmislegt gerst sem
umtalsvert er. Búnaðarsam-
band Austurlands hefur haldið
fundi og er þar um alvarlega
stefnubreytingu að ræða og
sýnilegt af ræðum manna að
þeir vita hvar skórinn kreppir
og bentu flestir ræðumanna á
hina ómögulegu milliliði sem
ráða í Stéttarfélaginu. Er því
tryggt að Búnaðarsamband