Dagblaðið - 08.05.1978, Blaðsíða 14

14
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 8. MAÍ 1978.

sterka rvksusan... #
Styrkur og dæmalaus ending hins þýðgenga.
stillanlega og sparneytna
mótors, staðsetning
hans oghámarks
orkunýting, vegna
lágmarks loft-
mótstöðu í
stóru ryksíunni,
stóra. ódýra
pappírspokanum
og nýju kónísku
slöngunni,
afbragðs sog-
stykki og varan-
legt efni. ál og
stál. Svona er
NILFISK:
Vönduðog .
tæknilega ósvik-
in, gerð til að
vinna sitt verk
fljótt og vel. ár
eftir ár. með lág-
marks truflunum
og tilkostnaði
Varanleg: til iengdar
ódýrust.
Nýr hljóð-
deyfir:
Hljóðlótasta
ryksugan
Afborgunarskilmólar
HÁTÚN6A
rUlllA SÍMI 24420
Raftækjaúrval — Næg bflastæði
Lffeyrissjóður
verzlunarmanna auglýsir
Þeir sjóðfélagar Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, sem
fæddir eru 1914 eða fyrr og eru í verzlunarmannafélagi,
geta átt rétt á lífeyri frá umsjónarnefnd eftirlauna, sem
Lífeyrissjóður verzlunarmanna greiðir út, ef eftirfarandi
skilyrðum er fullnægt:
1. Ellilífeyrír:
Sjóðfélaginn er 70 ára og hættur að vinna eða 75 ára. Hann
þarf að hafa verið 10 ár í starfi eftir 1955, sem núna veitir aðild
að lifeyrissjóði.
2. örorkulífeyrir:
Sjóðfélaginn varð minnst 40% öryrki eftir 1971 og hefur
greittí lOártil Lífeyrissjóðs verzlunarmanna.
3. Makalífeyrir:
Sjóðfélaginn lézt eftir 1970 og hafði verið 5 ár í starfi eftir
1955 eða eftir 55 ára aldur, sem núna veitir aðild að lifeyris-
sjóði.
Sækja skal um lífeyri þennan hjá viðkomandi verzlunar-
mannafélagi, í Reykjavík hjá VR Hagamel 4, sem veitir
einnig nánari upplýsingar.
Umboðsmann Dagblaðsins á ísafirði
vantar blaðbera strax
Uppl. hjá Ernu Sigurðardóttur í síma 4220 á
sunnudagskvöld 7/5 og mánudag 8/5.
uBIAÐIB
Prjónastofa til sölu
Prjónastofa sem framleitt hefur bæöi
fyrir útlendan og innlendan markað er
til sölu. Upplýsingar gefur Lúðvík
Gizurarson hrl., Fasteignasalan Hús og
eignir Bankastræti 6, sími 28611, kvöld-
sími 17677.
Sinubrennum
mótmælt
Víða liggur sá ósiður í landi að
kveikja i sinu á vorin. Sá sem þetta
ritar var einn jreirra sem brenndu og
brenna sinu. Þá taldi ég mér trú um að
gagn væri að sinubruna. Hann væri
viss ræktunaraðferð. Askan væri
áburður sem kæmi strax að notum.
Miklu betri og hreinni beit yrði á
brenndu landi. Um skaða af sinubruna
var lítið eða ekki hugsað. Ekki talið að
hann væri neinn.
Bannað er í lögum að brenna sinu
eftir að 1. maí er upprunninn ár hvert.
Þau ákvæði eru einkum hugsuð til
verndar fuglahreiðrum, en eru oft
brotin, því miður. Þessi ákvæði eru of
rúm og næst tilgangur þeirra ekki, því
miður, þó haldin væru.
í vor átti ég leið um eina fagra sveit
(við Faxaflóa). Þar hafði sina verið
brennd á flestum jörðum. Ekki var
nóg með að brennd væru framræst
mýrasvæði, heldur hafði verið kveikt í
hverjum grasgeira um allar hlíðar og
brennt eins langt og eldurinn hafði
eitthvað til að sleikja og hakka í sig.
Mér þótti ofboðslegt að sjá þetta. Ég
fór að hugsa enn á ný um sinubrenn-
urnar og skaðann sem þær valda.
t fyrsta lagi vinna þær tjón á gróðri,
sérstaklega hafi þurrkar gengið. Mosi
brennur og deyr. Hvers konar lyng
verður fyrir tjóni eða algerri útrým-
ingu. Viðkvæmar jurtir í gróðurfélagi
með mosum og lyngi verða fyrir
óbætanlegri röskun, ef ekki útrým-
ingu. Reikna má með að gróðursam-
félög í jörðum graslendis bíði þess
seint bætur, ef þar brennur ' miklum
þurrki.
1 öðru lagi má ganga út frá því sem
vísu, að bruni drepi skordýr unnvörp-
um þar sem eldurinn æðir yfir. Koma
þar til bruni og áhrif hitabreytingar
líka, sem dregið geta til dauða. Eins er
alveg víst að þau skordýr dýpra í
jörðu, sem lifa af, glata eðlilegum lífs-
skilyrðum. Þetta á við um orma, sem
lifa á jurtahlutum. Líka er allt skjól
eyðilagt þar sem allur gróður er orðinn
Kjallarinn
JátvarðurJökull
Júlíusson
að svartri ösku. Ég held að tjónið af
röskun allra hlutfalla og lífsskilyrða sé
nánast óútreiknanlegt og muni við-
tækara en mann hefir órað fyrir.
í þriðja lagi hlýtur stórfelldur sinu-
bruni að valda fuglum margs konar
óþægindum, erfiðleikum og jafnvel
óbætanlegu tjóni. Þar er fyrst skjól-
leysið. Enginn staður til að búa sér
hreiður í felum I loðnum og hlýjum
sinutoppum. Hvergi felustaður fyrir
ungana þó tækist að finna blett fyrir
hreiður við ónóg skilyrði. Við þetta
bætist svo röskunin á skordýralífinu,.
en búast má við hungurdauða eða að
minnsta kosti sulti þess vegna þegar
ungar koma úr eggjum. Afdrifaríkast
af öllu fyrir fuglalífið yrði þó líklega
skjólleysið, skorturinn á felustöðum
fyrir ófleyga unga.
Maðurinn á ekki og má ekki vera
tillitslaus með öllu við meðbræður
sína á jörðinni, hvorki jurtir, skordýr,
skepnur eða fugla. Fyllsta þörf er á
umhugsun um þau efni og áminning-
um þar um. Maðurinn er einungis
einn aðili af mörgum að lífriki jarðar-
innar. Það er okkur fyrir bestu að
muna það, skilja það og hegða okkur í
samræmi við það.
Auk alls sem upp hefir verið talið,
þá er min skoðun að enginn ávinn-
ingur sé að sinubruna i úthaga fyrir
bændur.'Skepnur sækja að vísu i að
bita nýbrennda grasbletti fyrsta
sumarið. En næsta sumar þar á eftir
forðast þær þá sömu bletti. Þá kemur
afturkastið. Þá gætir þess sem tekið
hefir verið út fyrirfram úr reikningi
mannsins við náttúruna. Enginn
sleppur við að þar ríki viðskiptajöfn-
uður.
t framhaldi af kynningu þessara
skoðana og boðun (ressara kenninga
vil ég segja þetta að lokum: Ærin
ástæða er til að tala um þetta við
börnin í skólunum og vekja þau til .
umhugsunar um lífkeðjuna og frið-
helgi hennar á þessum sviðum sem
öðrum. Ærin ástæða er til að miklu
strangari skorður verði reistar gegn
bruna á gróðurlendi. Þar ættu ekki
einungis bændur að láta til sín taka,
heldur Náttúruverndarráð og aðrir
sem ábyrgð eiga að bera á verndun
heilbrigðs umhverfis.
Játvaröur Jökull Júlíusson,
böndi.
EFASEMDIR
Um bók Jóhannesar Sigurjónssonar
Æpt varlega ,64 bls., útg. höf.
Þau eru nú orðin nokkuð mörg
Ijóðakverin sem ung skáld hafa gefið
út á eigin kostnað síðastliðin fimm ár
eða svo. Ekki er gott að spá fyrir um
það hve mörg þeirra munu síðar teljast
til skáldskapartíðinda og halda áfram
að seljast en eitt af því er óneitanlega
hlýtur að hafa áhrif á endanleg örlög
þeirra er dreifingin. Flest eru þau seld í
tveimur, þremur bókaverslunum, í
heimahúsum eða þá á götunni og
koma þvi varla fyrir augu eins margra
og þær bækur sem stóru forlögin
dreifa, burtséð frá öllu gæðamati. Góð
heimaprentuð kver geta þvi horfið
sporlaust á stuttum tima, en klénni
framleiðsla er e.t.v. lengi á lager hjá
stærri útgefendum og nýtur
auglýsingaafls þeirra. Nú ríður á því
að einhver forlagsstjóri geri okkur
öllum þann greiða að láta taka saman i
eina bók úrval af þeim kveðskap sem
einkaútgáfurnar standa að og er að
týnast.
James McCool
Annars mun t.d. hverfa bók eins og
Æpt varlega eftir Jóhannes Sigurjóns-
son og væri það miður því ýmislegt
athyglisvert er að gerast í þvi kveri,
þótt einnig sé á því viðvaningsbragur
byrjandans. Tóninn gefur Jóhannes (f.
1954) i kápumynd bókarinnar.þótthún
sé ekki eftir hann sjálfan.Þar stendur
hin fræga æpandi vera Munchs milli
hermanns og Jesú Krists og lesandinn
byrjar eflaust á því að andvarpa: Enn
eitt lífsþjakað ungskáld. En þótt „alda-
farið brenni á höfundi” eins og Birgir
Svan segir aftan á kverinu, þá er
Jóhannes sem betur fer ekki reyrður
fastur i þann bás. Það sem bjargar
honum er kannski fyrst og fremst
efinn, — ótrúin á allar patentlausnir á
vandamálum manns og heims, i öðru
lagi svolitið kaldranaleg hortugheit, en
í þeim ham nefnir hann sig sjálfsagt
James McCool og í þriðja lagi hefur
Jóhannes/McCool lag á stuttum og
kraftalegum setningum og hendingum
sem skila meiningu óþvingað og án
málalenginga.
Skotið úr
fjarlægð
Þetta er ekki síst kostur í þeim
Ijóðum þar sem höfundur reynir að
skilgreina hugsanir sinar við ákveðnar
aðstæður, en á þeim stundum er skáld-
um tamt að spara ekki lýsingarorðin. í
„Billy Liar” segir Jóhannes: „Mín
stund var runnin / ég starði á opnar
dyr. / Ég sá um dyrnar / svartamyrkur
úti J hvar svarið beið. / Ég óttaðist
myrkrið / afréð að bíða dags. / Sjá
dagur rís / og dyrnar lokast”. Hér er
ekki stórkostlegur eða óvenjulegur
skáldskapur á ferðinni, en þó er þarna
beint og einfaldlega sagt frá eðli
óvissu og efasemda í hverjum manni.
Eins og ég hef áður ýjað að, er kveikja
að mörgum ljóðum Jóhannesar andóf,
— gegn stríðsbrölti og trúarhræsni.
Um hið fyrra er hann kjarnyrtur og
oft orðljótur og ekki hefur hann uppi
fögur orð um hið síðarnefnda. Ég get
ekki aðþví gert aðég hugsa til þess hve
oft góður skáldskapur hefur vaxið af
hatri og svarið er: afar sjaldan og helst
er það ef skáldið gjörþekkir og hefur
jafnvel verið hluti af því sem hann
hatast við í ljóðum sínum. Eða þá að
það er hluti af honum sjálfum. Ég hef
það á tilfinningunni að Jóhannes sé að
skjóta á mörk úr mikilli fjarlægð,
prófa kanónurnar og þangað til hann
er kominn í návígi, er efinn honum
gott vegarnesti. Um það er ég hand-
Bók
menntir
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON