Dagblaðið - 15.02.1979, Síða 5

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 15. FEBRÚAR 1979.
5
kirkjuna”
— segirsr. Jónas
Gíslason dósent
„Á lslandi er fullt trúarbragðafrelsi,
'en ekki algjört trúarbragðajafnrétti. Eitt
trúfélag, evangelisk-lúthersk kirkja,
hefur algjöra sérstöðu, þar sem hún er
skv. stjórnarskránni þjóðkirkja Islands,
sem rikisvaldinu er skylt að styðja í
starfi. Þessu tvennu, trúarbragðafrelsi
og trúarbragöajafnrétti, má ekki blanda
saman,” sagði sr. Jónas Gíslason, dósent
við guðfræðideild HÍ.
„Til þessarar skipanar mála liggja
fyrst og fremst sögulegar orsakir. Þessi
samleið trúfélags og ríkis nær fram til
upphafs byggðar á íslandi. Ásatrúin
skipaði þennan sess með norskum land-
nemum hérlendis, enda þá ekki aðrir
gjaldgengir til áhrifa og valda hér en
iðkendur hennar. Við kristnitöku varð
ásatrú að víkja fyrir kristinni kirkju
undir stjórn páfans í Róm. Siðbreyting
varð um 1550, er evangelisk-lúthersk
kirkja varð þjóðkirkja skv. konungsboði,
Sú skipan stendur enn.
Þá má deila um hvort þessi skipan sé
eðlileg. Mörgum finnst að vonum að öll
trúfélög ættu að sitja við sama borð í
þessum efnum. Hitt má til sanns vegar
færa, meðan 92% þjóðarinnar heyra til
einu og sama trúfélagi, að viðbættum
5% sem heyra til fríkirkju, sem játar
sama kenningargrundvöll, þá sé ekki ó-
eðlilegt að um sérstakt samband þess sé
að ræða við ríkisvaldið. Ef veruleg
breyting yrði á þessu væri sjálfsagt og
eðlilegt að taka þessa skipan til endur-
skoðunar.
Það má deila um hver yrði afleiðing
þessa aðskilnaðar. Ætla verður að
eðlileg þjónusta við meðfædda trúarþörf
manna yrði erfiðleikum bundin í
strjálustu byggðum landsins, þar sem fá-
Sr. Jónas Gislason dósent.
menni gjörir ókleift að halda uppi
eðlilegri þjónustu á þessu sviði sem og
öðrum, án einhvers stuðnings sam-
félagsins.
Mundi kirkjan græða eða tapa á
þessum aðskilnaði? Enn er erfitt að
svara. Sennilega bæði og. Kirkjan mundi
tapa að því leyti að tengsl hennar við
strjálbýlustu héruð landsins yrðu
verulegum erfiðleikum bundin. Á hinu
er litill vafi að það myndi á ýmsan hátt
efla kirkjuna, ef hún yrði alfarið að
standa á eigin fótum. Hún mundi höfða
meira til ábyrgðartilfinningar meðlima
sinna og safnaðarstarf mundi blómgast
að mörgu leyti.
Á að aðskilja ríki og kirkju? Erfitt er
að svara spurningunni með já eða nei.
Meðan yfirgnæfandi meirihluti
þjóðarinnar heyrir kirkjunni til og
meðan kirkjan fær að ráða innri málum
sínum og kenningu í friði sé ég ekki
brýna ástæðu til breytinga. En verði
breyting á öðru hvoru þessar atriða er
sjálfsagt rétt og skylt að taka málið upp
til alvarlegrar íhugunar. Sýnist mér
ósýnt hvor aðilinn mundi tapa meiru á
sambandsslitum. Þó held ég að það yrði
ríkið, því að vandséð er hvernig ríkið
gæti komizt hjá því, beint eða óbeint, að
fullnægja trúarþörf þegnanna eins bg
öðrum fruinjDörfum þeirra. Sé ég ekki að
það hafi neins staðar á jarðkringlunni
tekizt til þessa, þótt víða hafi verið
reynt.”
-GAJ-
leysa böndin?
I grein sem dr. Einar Sigurbjörns-
son, prófessor við guðfræðideild Há-
skóla Islands, skrifaði í dagblaðið
Tímann nýlega er vakin sú spurning
hvort tímabært sé að aðskilja ríki og
kirkju. Segir dr. Einar að þróun
þjóðfélagsmála á íslandi frá gildistöku
stjórnarskrárinnar hafi orðið í átt ’til
fjölhyggju. 1 Iok greinar sinnar segir
dr. Einar: „Annað mál er hvort þessi
þjóðfélagsþróun valdi þvi ekki að
söfnuðir þjóðkirkjunnar taki að ræða
spurninguna um hvort tímabært sé að
leysa að fullu þau bönd sem enn eru
milli ríkis og kirkju. Gæti lausn þeirra
banda stuðlað að því að hvor tveggja
aöilanna, ríki og kirkja, gegndi hlut-
verki sínu betur en hann gerir nú.”
Dagblaðið hafði samband við
nokkra aðila sem ætla má að láti sig
þessi mál varða og spurði þá hvort þeir
teldu tímabært að leysa þessi bönd.
-GAJ-
„Trúmál hafa verið
feimnismár’
— segir Þórir S. Guðbergsson kennari
„Spurning sem þessi kemur alltaf
fram öðru hverju og er það ekkert nema
eðlilegt og gott. Umræður um kirkjur,
trúmál og þátt trúar I lífi fólks hafa
alltof oft verið feimnismál meðal
þjóðarinnar. Þess vegna fögnum við
greinum eins og grein dr. Einars Sigur-
LJÖSMYNDIR:
RAGNAR TH.
SIGURÐSSON
„Umræðan er tímabær”
björnssonar,” sagði Þórir S. Guðbergs-
son, kennari.
„Á þessu stigi málsins finnst mér hins
vegar nauðsynlegt að upplýsa al-
menning, koma af stað málefnalegum
umræðum þar sem fólk fær traustar og
haldgóðar upplýsingar, sem stuðli að því
að það geti sjálft myndað sér skoðanir
um málefni kirkjunnar. Þá fyrst getum
við farið að huga að einhverjum niður-
stöðum í svo alvarlegu máli sem að-
skilnaður ríkis og kirkju er!
-GAJ-
«C"
Þórír S. Guóbergsson.
„Sé ekki ástæðu til að
berjast fyrir þvf’
— segir Ólafur R. Einarsson formaður útvarpsráðs
„Ég er fylgjandi þeirri meginreglu að Ólafur R. Einarsson, kennari og for-
ríki og kirkja eigi að vera aðskilin,” sagði maður útvarpsráðs.
■|: „Aftur á móti sé ég ekki ástæðu til að
H berjast fyrir þvi „principi” vegna
¥ rikjandi ástands í trúmálum íslendinga.”
-GAJ-
Ólafur R. Einarsson, formaður útvarps-
ráðs.
HÓTELBORG
í fararbroddi i hálfa öid
WT Notalegt umhverfi
'Nýbylgjurokkarar „Sarð
raggarnir” koma fram i
kvöld. Einnig Diskótekið
Dísa.
18 ára aldur, persónuskil-
ríki.
„Myndi á
ýmsan
hátt ef la
Samband ríkis og kirkju:
Er tímabært að
— segir sr. Bernharður Guðmundsson, blaðafulítrúi þjóðkirkjunnar
„Þetta er flókið mál og á sér marga
fleti og verður ekki afgreitt með fáum
pennastrikum,” sagði sr. Bernharður
Guðmundsson, nýráðinn blaðafulltrúi
þjóðkirkjunnar.
„Ég hef kynnzt fríkirkjufyrir-
komulagi eins og i Bandarikjunum og
ríkiskirkjuforminu á Norðurlöndum öll-
um og mér finnast auðsæir kostir og
gallar hvorutveggja. Nú virðast islenzk-
ar aðstæður sjaldan falla vel að er-
lendum fyrirmyndum þegar breytingar
Sr. Bernharður Guðmundsson.
eru áformaðar. Væri því mikill fengur
að málefnalegri umræðu um málið og þá
frá sem flestum sjónarhornum, til þess
að auðvelda fólki og gera upp hug.sinn
um þetta margslungna mál.
Kirkjan sem slík hefur ekki tekið af-
stöðu, hins vegar virðist nýleg álitsgjörð
starfsháttnefndar kirkjunnar ganga út
frá lítt breyttri stöðu. Á hinn bóginn
hefur yfirstjórn kirkjunnar ítrekað reynt
að létta á ýmsum skipulagslegum
tengslum við rikið, t.d. óskað eftir upp-
gjöri fjárreiða sem eru samantvinnaðar
eftir svo langa og nána sambúð.
Umræðan um hugsanleg slit þeirrar
sambúðar er sem sé tímabær — mjög
timabær.”
-GAJ-
m
SÝNINGAR-
SALIR
Grensásvegi 3
REKKJAN NR23W
Vorö m/dýnum, koH og spogfl kr.
HJÓNASÆLAN NR 26
Vorö m/dýnum kr. 329.900.-
REKKJAN NR23P
V*rö m/dýnum kr. 304.000.-
NÓTTNR24
Vmö m/dýnum kr. 231.800.-
FURANR. 27.
Votö m/dýnum og náttfooröum kr. 308.000.00.
GRENSÁSVEGI3
SÍMI81144.
ANTIK NR. 28.
Vorö m/dýnum og náttfooröum kr 304.500.
VENUS NR. 29.
Vwð m/dýnum og nAMjwðum kr. 3M.000.0C