Dagblaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 10

Dagblaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 10
10 DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 1. MARZ 1979. Útgefandi: Dagblaöið hf. Framkvœmdasljóri: Svainn R. Eyjótfaaon. RJtstJóri: Jónas Krisfjánsson. Fréttastjóri: Jón Bkglr Pétursson. Ritstjómarfultrúi: Haukur Halgason. Skrifstofustjóri ritstjóman Jóhannes RsykdaL iþróttin HaHur SWnonarson. Aöstoðarfréttastjóran Atli Stainarsson og Ómar Valdl- marsson. Manningarmál: Aöabtainn Ingólfsson. Handrit: Ásgrimur Pábson. Blaöamenn: Arma Bjamason, Ásgair Tómasson, Bragi Slgurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gbsur Sigurös- son, Gunnlaugur A. Jónsson, Hallur HaHsson, Halgi Pátursson, Jónas Haraldsson, óbfur Geirsson, ólafur Jónsson. Hönnun: GuÖJÓn H. Pábson. LJÓsmyndir Ámi Páll Jóhannsson, BJamblfur BJambHsson, Htfröur VHhJáknsson, Ragnar Th. Sigurös- son, Sveinn Þormóðsson. Skrifstofustjóri: Óbfur Eyjólfsson. GJaldkeri: Práinn ÞorieHsson. Stfkistjóri: Ingvar Sveinsson. DreKing- arstjóri: Már E.M. HaUdórsson. Ritstjóm Siöumúb 12. Afgreiðsb, áskriftadeild, auglýsingar og skrtfstofur Þverhohi 11. Aðabfmi bbösins er 27022 (10 línur). Askrift 2500 kr. á mánuði innanbnds. I lausastfki 125 kr. eintakið. Setning og umbrot Dagbbðiö hf. Siöumúb 12. Mynda- og pltftugerö: HHmk hf. Slöumúb 12. Prentun: Arvakur hf. SkaKunni 10. Ekki um þetta mál í þjóðaratkvæðagreiðslum þarf að bera fram skýrar spurningar, sem fólk getur svarað með einföldu jái eða neii. Þetta sagði Gunnar Thoroddsen á al- þingi í fyrradag um leið og hann benti á, að efnahagsfrumvarp forsætisráðherra væri margbrotið og margþætt mál. Fleiri þingmenn úr öllum flokkum voru sömu skoð- unar í umræðunni utan dagskrár um þá tillögu Vil- mundar Gylfasonar, að þjóðin greiði atkvæði um efna- hagsfrumvarpið. Ragnar Arnalds sagði, að erfítt væri fyrir fólk að taka afstöðu til flókins og fjölþætts frum- varps með einu jái eða neii. Bragi Sigurjónsson taldi ekki rétt að vísa frumvarp- inu til þjóðaratkvæðis, en hins vegar væri sjálfsagt að veita afbrigði frá þingsköpum, svo að greiða mætti at- kvæði á þingi um hugmynd Vilmundar. Trúlega er meirihluti þingmanna sammála þessari afstöðu Braga. Dagblaðið hefur í höfuðdráttum lýst stuðningi við efnahagsfrumvarp forsætisráðherra. Það er nauð- synjamál, sem þyrfti að lögfesta sem fyrst. Dagblaðið er einnig sannfært um, að frumvarpið nýtur stuðnings yfirgnæfandi meirihluta þjóðarinnar. Loks er Dag- blaðið almennt hlynnt þjóðaratkvæðagreiðslum. Samt er blaðið andvigt slíkri atkvæðagreiðslu um efnahagsfrumvarp Ólafs Jóhannessonar. Sú andstaða byggist einkum á sömu forsendu og kemur fram hjá þingmönnunum, sem vitnað var í hér að ofan. Þjóðar- atkvæðismál verða að vera einföld, en efnahagsfrum- varpið er það ekki. í slíkri atkvæðagreiðslu er hægt að spyrja þjóðina, hvort varnarliðið eigi að vera eða fara, hvort leyfa eigi bjór með ákveðinn vínanda eða ekki, hvort veiða megi 250 þúsund tonn eða 300 þúsund tonn af þorski á árinu og hvort kostnaður við heilbrigðismál skuli vera 8% eða 10% þjóðarútgjalda. í þjóðaratkvæðagreiðslu mætti raunar líka velja for- sætisráðherra, eins og gert er í sumum löndum. Allar slíkar atkvæðagreiðslur færa fólkið í landinu nær valdinu og efla þannig lýðræðið. í rauninni ætti á hverju ári að vera einn kosningadagur, þar sem fólk geti svarað einföldum spurningum með jái eða neii og gert svörin að lögum. Efnahagsfrumvarpið er hins vegar langt og flókið mál í mörgum liðum og undirliðum. Menn geta sem hægast verið samþykkir sumu og andvígir öðru. Ef fullnægja ætti réttlæti, yrði að bera hverja málsgrein frumvarpsins fram sérstaklega í atkvæðagreiðslunni. Það væri að vísu framkvæmanleg, en um leið dálítið vafasöm aðferð. Út úr 'slíkri kosningu gæti komið lagaslitur, sem ekki væri lengur í samhengi. Frumvarpíð væri orðið að lögum, sem ríkisstjórnin gæti ekki framfylgt, af því að nauðsynlegar málsgreinar hefðu verið felldar. Til dæmis hefðu útgjaldaliðir hugsanlega verið sam- þykktir, en tekjuliðir felldir. Þá er skynsamlegra að knýja Alþýðubandalagið sagna um, hvort það sé í eðli sínu stjórnarandstöðu- flokkur, sem geti ekki í ríkisstjórn tekið ábyrgar ákvarðanir. Þessari kenningu hefur aukizt fylgi á und- anförnum árum. Afstaða bandalagsins til efnahags- frumvarps Ólafs Jóhannessonar er mikilvægasti próf- steinninn á réttmæti þessarar kenningar. Ef ráðamenn Framsóknarflokksins og Alþýðu- flokksins hafa bein í nefinu, geta þeir knúið Alþýðu- bandalagið til uppgjafar í öllum meginatriðum. Ein- mitt af því, að annars mundi Alþýðubandalagið stimpla sig sem krónískan stjórnarandstöðuflokk. Hugmyndin um þjóðaratkvæðagreiðslu er raunar hálf- gerður flótti frá kjarki til að stilla Alþýðubandalaginu upp við vegg. Að lokinni keisarabyltingu í íran: Sameining byltingar- aflanna féll með keis aranum — gerólíkar stefnur takast á um f ramtíðar- stjómina — vinstri sinnar telja sig lítt bætta með trúarstjórn ístað keisarastjórnar Byltingin í íran er afstaðin en á- standið er ennþá mjög ótryggt og rétt er að skoða marga þætti nú þegar upp er staðið. Meginmarkmið byltingarinnar var að koma Mohammad Reza Pahlavi íranskeisara frá völdum. Það tókst en eftir stendur mikil óvissa og pólitísk ogefnahagsleg upplausn. Byltingarráð Ayatollah Ruhollah Khomeinis og stjórn Mehdi Bazargans forsætisráðherra reyna nú að koma stjórn á þá gífurlegu upplausn sem ríkir í landinu eftir margra mánaða óeirðir og verkföll gegn keisarastjórninni. Refsingar múhameðstrúarmanna eru með eindæmum harðneskjulegar. Hér eru menn handarhöggnir fyrir þjófnað. að sögn dr. Bazargans forsætis- ráðherra. En sumir íranir vildu fremur að fleiri valkostir væru lagðir fyrir þjóðaratkvæði. Þar væri t.d. gert ráð fyrir því að fólk fengi að velja sér lýðræðisstjórn sem ekki byggði á lög- málum múhameðstrúar. Uppreisnin sem felldi keisarann eftir 37 ár á valdastóli markar enda- lok persneska keisaraveldisins, sem staðið hefur í 2500 ár. Og þessi sama uppreisn færði undir einn hatt ýmsa ólika pólitíska hópa. Meðal þeirra má nefna múhameðska klerka, rót- tæka stúdenta, frjálshyggjumenn, harðlínu marxista, borgarskæruliða, hermenn sem andvigir voru keisara- stjórninni, margs konar jafnaðar- menn og hægri sinnaða þjóðernis- sinna. Ayatollah Khomeini, sem þá var i útlegð í París, var sameiningartákn fyrir alla þessa gjörólíku hópa, sem þó stefndu að sama markmiði þ.e. að fella keisarann. Khomeini var hetja fjöldans sem sameinaði milljónir manna í óstöðvandi byltingarákefð. Nú þegar sameiginlegur óvinur er fallinn er sameining þessara ólíku afla einnig úr sögunni. í baráttuna um Teheran, er andrúms- loftið enn það sama og stjórnleysið liggur í loftinu. Taka lögin í eigin hendur Vopnaðir unglingar ráða nú strætum borganna að næturlagi. Þeir halda uppi lögum og reglu sem byggjast á staðbundnum byltingar- nefndum. Heimili og vinnustaðir verða fyrir barðinu á þessum hópum sem veita sjálfum sér húsleitar- heimildir. Menn eru handteknir án viðvörunar og heimildar og „her- deildir Múhameðs” eru sagðar á- byrgar. Enginn er viss um það hvort skeggjaður ungur maður með sjálf- virkan riffil, sem tekur sér það leyfi að leita í bílum manna, er „opinber starfsmaður” eða ekki. Þess eru dæmi að menn fremji alvarleg glæpaverk í nafni hermennskunnar. Þótt svo líti út á yfirborðinu að daglegt líf í íran sé aftur að færast í eðlilegt horf eftir stöðugar sex mánaða óeirðir, bera sandpokavirki og vopnaðir hermenn óöruggu ástandi enn vitni. Óttazt er að félagsleg óró aukist Sameiginlegur óvinur fallinn og sameiginlegt markmið einnig vilji að í stað einræðis keisarans komi islamskt lýðræði. Spurningin verður lögð á þennan hátt fyrir kjósendur, ringulreiðinni, sem fæddi af sér, byltinguna, var íran oft á barmi stjórnleysis. Nú, þremur vikum eftir Fnn sem komið er er byltingin eina viðmiðunin. í íran er nú enginn þjóðhöfðingi, ekkert löggjafarvald, engin skipulagningá hernum ogefna- hagslif i molum. Þá er einnig verulegur ágreiningur milli þeirra afla sem byltu keisaranum og framtíð ríkisins því algerlega óráðin. Keisaranum var steypt til þess að koma á lýðveldi múhameðstrúar- manna undir stjórn Ayatollah Khomeinis. Þrátt fyrir þessi markmið hefur landsmönnum ekki verið greint frá því á nokkurn hátt hvernig það islamska lýðræðisríki áaðverða. lnnan þriggja vikna verður lögð sú spurning fyrir 18 milljónir írana, sem eru á kosningaaldri, hvort þeir Bazargan forsætisráðherra. v_— * —" Opnunartíminn Fimmtudaginn 15. febrúar birtist í DB kjallaragrein eftir Jónas Gunn- arsson formann Félags matvöru- kaupmanna. í grein þessari fjallar hann um grein sem ég reit í DB 9. febrúar sl. um samkeppnismál og fer hann mörgum neikvæðum orðum um Verslunarskólann og mig og leggur mér ófá orð í munn. Jónas eyðir miklu bleki í að skrifa um Verslunar- skólann og hvað þeirri stofnun hafi tekist ilia að mennta mig. Þurfti Jón- as að jafna einhverjar sakir við Versl- unarskólann bið ég hann vinsamleg- ast að blanda mér ekki í málið en varðandi menntunarskort minn má geta þess að til gamans að árið 1946 tók Jónas mun lakara verslunarpróf heldur en ég tók fyrir tveimur árum. Jónas kveður grein mína þakta „mótsögnum og vísvitandi villukenn- ingum”. í þessu tilfelli hefur læknir- inn ekki læknað sjálfan sig því strax í byrjun greinar sinnar leggur Jónas grunn að heiftarlegri mótsögn. Hann ræðir þar um núgildandi reglugerð um afgreiðslutíma verslana í Reykja- vík og segir m.a.: „Hins vegar er það staðreynd að erFiðasta vandamálið hefur verið afskiptaleysi lögreglu- stjóraembættisins varðandi brot á reglugerðinni en það hefur reynst ókleift að fá það embætti til að gegna skyldu sinni i því efni og er þá ekki von að vel fari.” Ég get ekki í fljótu bragði komið auga á nema eina að- ferð til að brjóta þessa reglugerð um opnunartíma og hún er sú að kaup- menn hafi opið lengur en þeim er heimilt. Því stingur það verulega í stúf sem Jónas segir síðar í sömu grein er hann ræðir um þær 14 klst. sem heimilt er að hafa opið utan dag- vinnutíma í viku hverri: „Ég veit ekki um neinn sem treystir sér til að nota allan þennan tíma. Ég heid t.d. að enginn noti til kl. 22 á þriðjudögum og aðeins örfáir opna verslanir kl. 8 að morgni í stað9. Ekki nálægt helm- ingi verslana notar sér heimild til há- degis á laugardögum.” Eins og allir sjá eru hér augljósar mótsagnir i grein Jónasar eða hví ættu kaupmenn að vera svo áfjáðir í að hafa opið lengur en þeir mega ef þeir hirða ekki um að nýta þann opnunartima sem leyfilegur er? • „Reynsla Keflvíkinga rennir stoðum undir nauðsyn fullkominnar samkeppni meðal neysluvörukaupmanna í Reykjavík.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.