Dagblaðið - 27.04.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1979. ^ 11
tölurnar 68.5 fyrír karla og 72,8 ár
fyrir konur. Þó þetta séu nokkuð há-
ar tölur jafnast .þær engan veginn á
við meðalaldur íslendinga.
Ástæðan fyrir langlífinu er örugg-
lega ekki góð veðurskilyrði á íslandi.
Satt að segja er veðurfar þar eitt hið
leiðinlegasta í heimi. Búast má við
regni og slyddu hvern einasta dag
ársins. Meðal sólskinsstundir í janúar
er 21 klukkustund — já, tuttugu og
ein klukkustund á einum mánuði.
Meðalhitinn i júlí er 54,4 stig
(Fahrenheit) eða um 12 stig á Celsíus.
Ástæðan fyrir langlífi íslendinga er
mjög auðsæ. Hún er eins augljós eins
og mismunurinn á degi og nóttu eða
með öðrum orðum jafn auðsæ og
mismunurinn á hinu kristalstæra
lofti yfir höfuðborginni Reykjavík og
skýjamuggunni yfir iðnaðarborgum
Bandaríkjanna.
Mengun er engin á íslandi. Á
bandarískan mælikvarða er mengun-
in hreint ekki nein. Enginn reykur
kemur frá iðnfyrirtækjum. Raf-
magnið er framleitt í vatnsaflsstöðv-
um en ekki kola eða olíuorkuverum,
sem spýta frá sér sótinu. Öll húsa-
kynni í bæjum á íslandi eru hituð
upp með heitu vatni sem fæst úr
iðrum jarðar. Enginn úrgangur er
látinn renna út á árnar. Hundaskítur
er meira að segja ólöglegur á götum
Reykjavíkur þar sem hundahald er
ekki leyft.
Milljónir Bandarikjamanna, sem
hlaupa fram og aftur um garða stór-
borganna á hverjum degi lifa í sjálfs-
blekkingu. Þeir eru ekki að lengja líf
sitt um eina einustu klukkustund.
Líklega eru þeir meira að segja að
stytta það vegna þess að þeir anda
meiru af hinu mengaða andrúmslofti
að sér en þeir ella mundu gera.
Bandarikjamenn, sem lifað hafa í
þessarri sjálfsblekkingu verða að gera
sér grein fyrir því, að eina leiðin til að
lengja lif sitt með hlaupum er að
hlaupa og hlaupa þar til þeir að lok-
um komast út úr landinu og úr
menguninni.
Þannig lýkur hinn gagnmerki
greinarhöfundur Michael Kilian hug-
leiðingu sinni um lífshætti íslendinga
og ástæður fyrir langlífi þeirra.
Opið bréf til Vilmundar
Þeir hafa ekki verið margir á um-
liðnum árum, sem þorað hafa að
fletta ofan af stórglæpamönnum í
blöðum eða öðrum fjölmiðlum. Enn
færri sem lagt hafa í að benda á sam-
verkamenn þeirra í stjórnmála-
flokkunum eða embættismanna-
kerfinu. Út á þessa braut lagðir þú
sannarlega í sumum greina þinna og
uppskarst virðingu þeirra fáu sem
vilja framgang góðra mála en reiði
'þeirra sem styðja ranglætið. Gleði
okkar, sem höfum staðið fáliðaðir í
þessari baráttu, var óneitanlega mikil
að hafa fengið gunnreifan ungan
mann til liðs við okkur — mann sem
hvergi virtist smeykur. Og fram-
gangur þinn var vissulega meiri en
félagar okkar hafa átt að venjast.
Heill stjórnmálaflokkur var tilbúinn
að gera þín mál að sínum og svo
furðulega vildi til að þjóðin veitti
þessum flokki brautargengi í síðustu
kosningum. Sem sagt krossfari
gegn spillingu var kominn á þing. En
hvert hefur svo orðið þitt hlutskipti,
ungi maður?
Barátta gegn verðbólgu hefur
Hilmar Jónsson
verið ofarlega á baugi og má segja að
sá málflutningur þinn hafi verið í
fullu samræmi við fyrri loforð en
annað mál hefur samt sem áður
skipað fyrirrúm hjá þér: Það er
barátta fyrir meiri drykkjuskap í
landinu, rýmri opnunartíma áfengis-
búlla og fleiri áfengisútsölum. Með
öðrum orðum krossfarinn gegn
glæpum og spillingu er meir og af-
dráttarlausari talsmaður áfengis-
auðmagnsins en nokkur sem hefur á
þing komið. Ég verð að segja að þetta
er meiri harmleikur heldur en ég hefi
nokkru sinni upplifað á minni ævi.
Meira að segja bjórpostularnir Pétur
Sigurðsson og Jón Sólnes dirfðust
ekki að ganga eins langt og þú í
ósvífni og rangtúlkun á hugtakinu
frelsi.
Bjarni Benedikts-
son spyrnir
við f æti
Ég hygg að rekja megi núverandi
reglur um opnunartima áfengisstaða
til þess mæta manns Bjarna heitins
Benediktssonar. En þá var hann að
ráða bót á ófremdarástandi, sem
frjáls opnunartími vínbúlla hafði
skapað. Þetta gamla ástand hyggst
þú nú innleiða á nýjan leik og færð í
lið með þér skuggalegasta lið borg-
arinnar, umboðsmenn áfengis-
auðmagnsins og sprúttsala. Upp á
þetta plagg þitt skrifa svo þrír ungir
þingmenn: Eiður Guðnason, Friðrik
Sóphusson, og Ellert Skram.
Algerir imbar
ísögu
Fyrr í vetur átti ég orðastað við
ykkur Friðrik ásamt öðrum á Hótel
Borg út af áfengismálum. Satt að
segja hélt ég að þið mynduð láta
ykkur þá útreið að kenningu verða
því þekkingarleysi ykkar var slíkt að
engu tali tekur.
T.d. hélst þú því fram að lög-
brot á íslandi hefðu hafis* me5
Banmnu og átti sú gáfulega
staðhæfing að standa i íslandssögu
eftir Heimi Þorleifsson. Það út af
fyrir sig að sagnfræðingur skuli láta
slíka vitleysu frá sér fara á opinber--
um vettvangi er sannarlega verðugt
verkefni fyrir rannsóknarblaðamann.
Hitt, að vita ekki af hollum áhrifum
Bannsins, sem nálega má lesa í hvaða
íslandssögu sem vera kann (Þorleifi
Bjarnasyni, Þorsteini M. Jónssyni og
fleirum) — það er vitaskuld slíkur
hundavaðsháttur sem hlýtur að leiða
til meiri háttar slyss í málflutningi um
menningarmál.
Hugrekki
Jónasar
Árnasonar
í haust eða vetur las ég eftir þig á-
gæta grein um leikrit Jónasar Árna-
(sonar: Valmúinn springur út á
nóttunni. Þar hældir þú Jónasi á
hvert reipi og var ég þar innilega
sammála. Valmúinn er eitt besta
leikhúsverk íslenskt sem ég hefi séð
upp á síðkastið. En hvað var Jónas
að gagnrýna í þessu snjalla verki?
Fyrst og fremst menningarpólitík
flokksbræðra sinna. Einkum og sér í
lagi þeirra róttæklinga í
Háskólanum, sem sí og æ ganga
erinda eiturlyfjasala og áfengis-
auðmagns. Þetta gast þú viðurkennt
Þá.
Frumvarpið
steindautt
Ég hefi fyrir því góðar heimildir
að þið fjórmenningar hafið fengið
dræmar undirtektir við frumvarpið
fræga. Einhver málamyndarkönnun í
Dagblaðinu, sem ekki nokkur maður
tekur mark á, á sennilega að hræra í
þeim, sem halda að þessi della ykkar
sé vænleg til fylgisaukningar. Meira
að segja Hilmar Helgason, er ákafir
talsmenn áfengisauðmagnsins telja
eina bindindismanninn í landinu, er á
móti ykkur. Og má þá vissulega segja
að fokið sé í flest skjól.
Siðbótarmenn
leita eftir
nýju stjórnmálaaf li
Ég er ekki spámaður en segja
mætti mér að ef frumvarp þitt yrði
að lögum þá gæti farið svo að þið
þessir ungu þingmenn í Alþýðu- og
Sjálfstæðisflokki stæðuð andspænis
nýju stjórnmálaafli, kristilegum
flokki, sem mundi hrífa til sín sóma-
kært fólk úr ykkar röðum, sem
sannarlega vill berjast gegn spillingu
og hræsni. Sannleikurinn er sá að af
.nógu er að taka fyrir þá sem hafa
augun opin. Kennslukerfið er orðin
slík gróðrarstía fyrir kommúnista að
flestum ofbýður. Sögufalsanir og
rangtúlkun er þar daglegt brauð.
Frægustu skáld okkar eru ekki lengur
nefnd í kennslubókum, samanber
nýja bókmenntasögu eftir Heimf
Pálsson. Við þessu þegir þú eins og
þér sé borgað fyrir. Ég held jafnvel
að þú hafir gasprað eitthvað um
frelsi og beðið um gott veður fyrir
Svein Skorra, þegar Félagi Jesú kom
á dagskrá í vetur i þinginu. Við
launafólk í landinu höfum yfirleitt
tekið vel tilraunum sumra stjórnar-
sinna að hamla gegn verðbólgu. En
hvað gerir þið gegn þeim, sem bein-
línis storka okkur og hlæja að okkur
eins og milljónagreifarnir í
Flugleiðum? Á félag, sem rekið er
með bullandi tapi, að líðast að stór-
hækka kaup við mestu hátekjumenn
landsins og láta svn al'^'—ning borga
brúsann?
Þetta er vert að hugleiða og
berjast gegn en ekki að gerast stefnu-
laust rekald fyrir skemmtanasjúkt
fólk — lýð, sem frekar vill vín og
veislur en brauð og mjólk. Á löggjaf-
arsamkundu íslendinga þarf hug-
rakka hugsjónamenn en ekki loddara
og lýðskrumara. Með bestu kveðju.
Hilmar Jónsson
Keflavik.
ekkert gert sem réttlætt gæti tilvist
hennar. Jafnvel æstustu talsmenn
hennar innan samtakanna eru farnir
að gera sér það ljóst, að hún hefur
ekkert upp á að bjóða annað en
beinar og milliliðalausar kjara-
skerðingar. Stefna stjómarinnar, eins
og hún hefur komið fram það sem af
er, er ekki annað en beint framhald
þeirrar stefnu, sem rekin var af hægri
stjórninni. Launaskerðingar, afnám
vísitölubóta og niðurskurður félags-
legra framkvæmda, það em hennar
ærogkýr.
Það er og ljóst, að þessi stjórn
mun í engu hrófla við þeim grund-
velli, sem auðvaldsþjóðfélagið
íslenska hvílir á. Hún mun ekki beita
neinum þeim ráðstöfunum, sem
ganga út fyrir ramma auðvalds-
þjóðfélagsins. Og hún er fjarri því að
vera sú stjórn „vinnandi stétta” sem
verkalýðsfélögin geti sagt fyrir
verkum, vegna þeirrar einföldu
staðreyndar, að hún byggir á veik-
leika verkalýðssamtakanna, fremur
en styrkleika. Þetta hefur berlega
komið i ljós aö undanförnu.
Kreppa auðvaldsins
— og gjaldþrot
endurbóta-
stefnunnar
Menn verða að gera sér það fylli-
lega ljóst að miðað við þær þjóö-
félagslegu kringumstæður er nú
ríkja, þ.e. almenna kreppu sem hrjáir
efnahagslífið víðast hvar i auðvalds-
heiminum, sem ísland er líklega
háðara en nokkurt annað ríki, mun
stjórn sem þessi er nú situr ekki koma
neinu til leiðar er máli skiptir fyrir
verkalýðinn og aðra kúgaða hópa
þjóðfélagsins. Hún mun ekki koma
til leiðar hinum minnstu umbótum.
Enda er hvergi sjáanlegt að slíkt sé á
dagskrá hjá henni. Hlutverk þess-
arar stjórnar er að finna leið út úr
kreppunni fyrir auðvaldsstéttina. ÖU
stefna stjórnarinnar og allur
„praksís” hefur miðast við þetta.
Enda eru a.m.k. tveir stjórnarflokk-
anna ákveðnir á þeirri linu, að
stjórnin verði að ávinna sér traust hjá
borgarastéttinni. Fyrr muni hún ekki
„nátökumá efnahagsvandanum”.
Á uppsveiflutímum í þjóðfélaginu,
þegar þensla er mikil og auðvaldið
hefur visst „svigrúm” (!) til launa-
hækkana, geta stéttasamvinnustjórn-
ir á borð við núverandi stjórn náð í
höfn vissum umbótamálum og kjara-
bótum til hagsbóta fyrir verkalýð og
aðra kúgaða hópa.
Á krepputímum, þegar stöðnun og
samdráttur ríkir, eru slíkar stjórnir
óhjákvæmilega dæmdar úr leik.
Þeirra hlutverk verður þá einungis
það að keyra í gegn það „pró-
gramm”, sem borgarastéttin setur á
oddinn.
Söguleg ábyrgð
Alþýðu-
bandalagsins
Þótt ýmsum hugsandi sósialistum
bg baráttusinnum innan verkalýðs-
hreyfingarinnar sé orðið ljóst, að nú-
verandi stjórn sé kaupránsstjórn og
stefna hennar skilji sig í litlu sem
engu frá stefnu hægri stjómarinnar,
þá heyrist ennþá gamla drafúldna
nauðhyggjan, að ef stjórnin falli þá
komi íhaldið aftur til skjalanna og af
tvennu illu sé skárra að halda í núver-
andi stjórn.HvíIíkarröksemdir! Meira
að segja „fræðimenn” (!) á borð við
Ólaf R. Grímsson hafa „dramatíser-
að” íhaldsgrýluna svo hrikalega, að
helst er á þeim að skilja, að ef ihaldið
komist til valda, þá muni renna upp
nýtt skeiðógnaraldarílandinu.
Þessir menn virðast eiga afskap-
lega erfitt með að skilja, að það eru
þeir sem hafa verið að undirbúa jarð-
veginn fyrir íhaldið. Með þátttöku
sinni í þessari stjórn, með þvi að
afvopna verkalýðshreyfinguna og
með því að drepa niður það afl sem i
henni býr og veikja innviði hennar, er
verið að færa íhaldinu upp í
hendurnar öll spilin og undirbúa
jarðveginn fyrir það, að íhaldið taki
hin þingræðislegu völd yfir á nýjan
leik. Það er verið að framkvæma þau
íhaldsúrræði, sem Geir og félagar
hefðu annars þurft að framkvæma
sjálfir. Þeir geta svo sannarlega unað
sínumhagvel.
Með því að tal a þátt í stjórn af
þessu tagi mun A d. bera sinn hluta
þeirrar sögulegu ál yrgðar, sem felst í
því að hrekja kjós' ndur aftur í faðm
íhaldsins. Abl. mt i bera sinn hluta
þeirrar ábyrgðar, ; em felst í núver-
andi ástandi vei kalýðshreyfingar-
innar, og hlutur þe. s í því máli er
ekki svo lítill. Og það er gersamlega
vonlaust fyrir forysturmnn Abl. að
skjóta sér bak við gamk' lummur
þess efnis, að það séu hinir í’okkarn-
• ir, sem séu slæmir. Það sé ,,i 'íeðli”
samstarfsflokkanna, sem sé vanv’inn,
svo að notuð séu orð „fræðiman 's-
ins” (sic) Ólafs R. Grímssonar '
síðasta tbl. Réttar. Abl. vissi afskap-
lega vel, að hverju það gekk, þegar af
stjómarsamstarfinu varð, og það
skal fá að standa reikningsskil þeirra
gerða sinna.
Ástand vinstri
hreyfingarinnar
Ég hef áður minnst á vonleysis-
ástandið og deyfðina innan verka-
lýðshreyfingarinnar. Um vinstri
hreyfinguna er svipað ástatt. Alla-
ballar eru fremur daufir um þessar
mundir. Þó að þeir kalli nú ekki allt
ömmu sína varðandi ýmis pólitísk
mistök hjá flokknum sinum, þetta er
jú ungur flokkur, og geti fyrirgefið
ýmar slíkar misgjörðir, þá er eins og
aö langlundargeðið sé á þrotum.
Það er greinilegt, að stjórnarþátttaka
Abl. í þetta sinn er alveg á „grens-
unni” með að verða þoluð meðal
ýmissa grandvarra sósíalista innan
Allaballans.
Það verður einnig að segjast eins
og er, að hópnum t. vinstri við Abl.
hefur lítið tekist að gera sig gildandi
þó að hentistefná Abl. og undan-
hald verkalýðsforystunnar hafi gefið
nægilegt tilefni til þess. Þetta sýnir
einfaldlega að „demóralíserings”
tímar eru ekki uppgangstímar fyrir
neinn aðila innan hinnar sósíalísku
hreyfingar.
Upp úr rís þó annars vegar starf
Rauðsokka í vetur, þó að flest þeirra
baráttumál hafi lent undir skurða-
hníf borgarstjórnar og ríkisstjórnar.
Eins sýndu herstöðvaandstæðingar
ánægjulegan fjörkipp núna seinni
part vetrar með menningardögum
sinum og fundum um allt land.
Það segir e.t.v. sína sögu um það
pólitíska siðferði, sem virðist vera
einkennandi fyrir forystu Abl. að á
sama tíma sem Samtök herstöðva-
andstæðinga eru að mótmæla 30 ára
aðild að NATÓ með margvíslegu
starfi, þá sendir miðstjórn Abl. frá
sér ályktun þar sem minnt er á, að
gefnu tilefni, að Abl. sé jú eini
flokkurinn, sem heill og óskiptur
berjist gegn hernum og NATÓ. En
innan um allt orðskrúðið var hvergi
minnst á tilvist SHA, sem eru jú einu
samtökin, sem eitthvað reyna að gera
1 málinu.
Það er full ástæða til þess að
minna miðstjórn Abl. á að auka út-
gáfutíðni slíkra ályktana, svo að
stefna flokksins gufi ekki upp í
vitund almennings. Hún kemur hvort
eð er ekki annars staðar fram.
1. maí
Það er fyllsta ástæða fyrir alla ein-
læga sósíalista og verkalýðssinna að
nota 1. maí nk. til virkra og öflugra
mótmæla gegn uppgjöfmni. Þá þarf
að skapa volduga samfylkingu gegn
,,samráðs”makki verkalýðsforyst-
unnar og kaupránsstefnu ríkis-
stjórnarinnar. Nái Rauð verkalýðs-
eining að fylkja undir sín merki jieim
margvíslegu óánægjuöflum, sem í
dag láta lítið á sér kræla, þá gætu 1.
maí aðgerðirnar vissulega þjónað því
hlutverki að vísa veginn framá við,
blásið nýju lífi í veikburða innviði
verkalýðshreyfingarinnar og gefið
verkalýðsforystunni og verkalýðs-
flokkunum þá aðvörun, sem þeir svo
sannarlega þarfnast.
Rauð
verkalýðseining
Rauð verkalýðseining hefur verið
við lýði sem ákyeðin baráttuaðgerð
þ. 1. maí allt frá árinu 1972. í eitt
skipti, árið 1976, tóku aðstandendur
aðgerðanna þá ákvörðun að fylkja
liði með fulltrúaráðinu, enda voru þá
sérstök póUtisk skilyrði tU þess,
sóknarhugur innan verkalýðs-
nreyfingarinnar og kjarakröfur á
oddinum, sem mikil samstaða var
am, og forystan sýndi á sér baráttu-
>nið. í undanhaldinu sl. vor tók Rauð
>,erkalýðseining afstöðu gegn að-
gerðum forystunnar 1. maí sl., og
það er.ekki síður ástæða til þess nú.
Við munum aldrei fylgja forystunni
niður í fen undanhalds og uppgjafar.
Þar má hún dúsa sjálf, en okkar hlut-
verk er að reyna að hindra, að
Olóminn úr verkalýðsstéttinni fylgi
henni eftir niður í fenin.
Maóistar ganga sameinaðir til leiks
i þetta sinn. Innrás Kínverja í Víet-
nam virðist hafa þjappað þeim
saman. Oft var þörf, en nú er nauð-
syn.
Strax í mars sl. lýsti KFÍ (ml),
annar af aðstandendum aðgerða
þeirra maóista, því yfir, að samstarf
við Rauða verkalýðseiningu kæmi
ekki til áUta. í sjálfu sér hörmum við
þetta ekki svo mikið, því að með síð-
ustu atburðum í Suðaustur-Asíu hafa
augu margra opnast fyrir gagn-
byltingarsinnuðu eðli maóismans og
á hvaða stig pólitísk úrkynjun
maóistasamtakanna er komin.
Það eru allar forsendur til þess, að
' Rauð verkalýðseining geti orðið
öflug baráttuaðgerð þ. 1. mai nk.
, Kröfur aðgerðanna munu fyrst og
fremst beinast gegn kaupránsstjórn-
inni, gegn „samráðsmakki” og
uppgjafarstefnu, fyrir verkalýðsvöld-
um og sósíalisma. Þær munu beinast
gegn hernum og Nató og fyrir
þjóðaratkvæðagreiðslu um hermálið
og gegn kapítalískri yfirdrottnun í
hvaða mynd sem hún birtist. Þær
munu beinast gegn innrás Kína í
Víetnam, fyrir frelsi pólitískra fanga
o.s.frv. Umbótakröfurnar munu
beinast gegn niðurskurði á félags-
legum framkvæmdum, fyrir nægum
og góðum dagvistunarheimilum,
ódýru leiguhúsnæði, námslánum á
viðunandi kjörum, svo að eitthvað sé
nefnt.
Fylkjum liði á 1. maí nk.! Gerum
Rauða verkalýðseiningu að því afli
sem oft var þörf á en nú er nauðsyn!
Mótmælum kaupránsstjóminni!
Mótmælum samráðsmakkinu!
Hittumst eldhress með blóðrauða
fána!
Guðmundur Hallvarðsson
byggingaverkamaður
W ,,Ábyrgðin á ósigri verkalýðsstéttarinn-
ar og því vonleysi, sem fylgt hefur í
kjölfarið, hvílir sameiginlega á forystuliði
verkalýðshreyfingarinnar og verkalýðsflokk-
unum.