Dagblaðið - 09.04.1980, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 9. APRlL 1980.
2.500 kr.) á mánuði, fyrir allt að 50
hringingar, og skiptir þá engu hversu
langt símtalið er. En séu símtölin
fleiri en 50 á mánuði kostar hvert
aukasímtal 8 1/2 cent, (innan við 35
krónur). Verð á takkasima er aðeins
rúmum dollara hærra á mánuði en
fyrir venjulegan síma, eða $ 9.83 á
mánuði, fyrir ótakmarkaða notkun
innan svæðis og hlutfallslega lægra
fyrir 50símtöl.
Auk þessara aðaltegunda er einnig
hægt að fá síma af hinum ýmsu
gerðum, og litaúrvalið er svo að segja
ótakmarkað, og er ekkert aukagjald
fyrir sima í lit.
Löng snúra
endurgreidd
Ef menn þurfa að fá langa snúru,
þ.e.a.s. lengri en 6 fet að síma og/eða
7 fet frá síma kostar það $ 5.29
(tæpar 2.200 kr.) fyrir sömu lengd til
viðbótar að eða/og frá síma. Þessi
upphæð er síðan endurgreidd ef snúr-
unni er skilað aftur.
Til þess að fá sima þurfa menn að
greiða tryggingu ef ekki þykir nægi-
lega öruggt að viðskiptavinurinn
muni standa í skilum. Reglur um
þessa greiðslu eru mismunandi eftir
ríkjum og svæðum. Hér í Blacksburg
er þetta tryggingargjald 40 dollarar
(rúmar 16 þúsund krónur), sem
viðskiptavinurinn fær endurgreitt
með 8% vöxtum eftir 12 mánuði, ef
hann hefur staðið í skilum með
greiðslur. Að öðrum kosti er þessari
tryggingu haldið um óákveðinn tíma.
Ein tegund síma er þannig, að
hægt er að hringja tiltekið númer inn
á tölvukerfi, þannig að í staðinn fyrir
að ýta á fimm númer þarf aðeins að
ýta á eitt. Hægt er að setja þannig inn
16 númer á hvern síma, og getur sím-
notandi breytt þeim eftir vild hvenær
sem honum þóknast. Stofngjald fyrir
svona síma er 37 dollarar (rúmar
15.000 krónur), og fastagjald á
mánuði er $8.40 (tæpar 3.500 kr.)
plús fastagjald af venjulegum síma.
Ég borga t.d. $ 6.03 fyrir minn síma
og þyrfti því að greiða $ 8.40 til
viðbótar, eða alls um 6. 000 krónur á
mánuði. Ég sá hins vegar ekki ástæðu
til að leggja út í slikan aukakostnað,
enda er siminn ekki það mikið
notaður.
„Hjá okkur íslendingum er stofnana-
þrúganin oröin aö þjóðaránauð... ”
Norskir umhverfisverndarmenn
hlekkjaflir saman framan vifl
vinnuvélarnar á virkjunarsvæflinu í
Norður-Noregi í fyrra. Þeir boða á-
framhaldandi andstöflu og barállu,
láti stjórnin verfla af þvi afl reisa
orkuverifl. Alta-málið hefur m.a.
orflifl til þess afl koma af stafl
umræflu í Noregi um þafl hvenær
þegnarnir eigi rétt á afl „óhlýðnast"
yfirvöldum og ákvörflunum, sem
leknareru.
afgreiðslu í Stórþinginu. Ríkis-
stjórnin vill hraða afgreiðslu málsins
svo raforkuframleiðsla geti hafizt í
nýju virkjuninni 1986. Seinkun á
framkvæmdum vegna mótmæla i
Noregi hefur kostað hundrað
milljóna, að sögn yfirvalda. And-
stæðingarnir, með Sama í broddi
fylkingar, benda á að virkjunin muni
eyðileggja náttúrlegt umhverfi á
svæðinu og valda þannig skaða sem
ekki verði metinn til fjár. Samar
segja að dýrmæt beitilönd fyrir
60% afsláttur
um helgar
Simtöl út fyrir svæðið, við getum
kallað það landsima, kosta mismun-
andi mikið eftir því hvenær hringt er
og að sjálfsögðu einnig hvert og hve
lengi talað er. Fullt gjald er tekið
fyrir símtöl frá kl. 8 að morgni til kl.
5 eftir hádegi alla virka daga. Milli
kl. 5 e.h. og kl. 11 á kvöldin eru
símtöl 35% ódýrari alla daga vik-
unnar nema laugardaga. Eftir kl. 11 á
kvöldin og til kl. 8 að morgni eru
símtöl 60% ódýrari en ella, og sama
gildir einnig um allan laugardaginn
og sunnudaginn milli kl. 5 e.h. og II
á kvöldin.
Svo ég víki aftur að símanum, sem
ég var að panta, er það að segja að
um það bil 5—8 minútum eftir að ég
var búinn að taka ákvörðun um
tegund síma, lit o.fl. fékk ég í hendur
meðalstóran plastpoka með tækinu
og öllu tilheyrandi. Mér var siðan
sagt að fara heim og tengja símann
sjálfur, sem reyndist að visu ekki
erfiðara en að setja ryksugu í sam-
band. Mér varð óneitanlega hugsað
til míns ástkæra föðurlands.
Núna, þegar mér datt í hug að fara
að skrifa um símamálin tók ég upp
nokkra simareikninga til að lita á
málin frá eigin hendi. Á fyrsta
reikningnum stóð m.a.: 7 mínútur til
íslands $ 25.60 (um 10.400 kr.), 7
minútur til Henderson í Kentucky,
35% afsl., alls $ 1.63 (um 650 kr. ),
12 mínútur til Henderson, 60% afsl..
hreindýr fari undir vatn og virkjunin
stefni beinlinis í voða lífsmöguleikum
þeirra.
Sveitarstjórnir i þeim hérðum i
Norður-Noregi þar sem virkjunin á
að risa eru andvigar framkvæmdum,
þrátt fyrir að meirihlutastuðningur
við þær liggi á borðinu í Stórþinginu.
Náttúruverndarsamtök Noregs,
landssamtök norskra Sama og fleiri
hreyfingar lýsa fullri andstöðu við
hugmyndirnar. Sönu sögu má segja
um Sósíaliska vinstriflokkinn,
Vinstri flokkinn, Miðflokkinn og
Kristilega þjóðarflokkinn. Aðalrilari
Miðflokksins, Svein Sundsbö, gengur
svo langt í samtali við Aftenposten 24.
marz, að segja, að „óhlýðni” hins
almenna borgara við lög eigi sér sess
í norsku samfélagi: „Lýðræðið
okkar verður varla nokkurn tínia svo
fullkomið að ekki sé þörf fyrir
öryggisventla.”
Hinn þekkti prófessor i afbrota-
l'ræði, Nils Christie, sem sjálfur
heimsótti bækistöðvar andstæðinga
virkjunarframkvæmda í Stilla i
Norður-Noregi, hefur sagt, að
„óhlýðni” borgara sé nauðsynleg i
Altamálinu. Opinber óhlýðni er liður
t þrel'i -'iornsalda og þess fjölda
fólks, scm er á annarri skoðun í
málinu, segir hann. Christie bendir
jafnframt á að mikilvægt sé fyrir
mótmælendur að beita ekki valdi,
heldur láta fulltrúa stjórnvalda fjar-
lægja sig með valdi—
„Ég fullyrði að þögult samþykki
almennings við allar opinberar á-
kvarðanir er hættumerki i sam-
félaginu. Það getur verið
jafnhættulegt að vera auðsveipur
þegar það á ekki við, eins og að vera
ekki auðsveipur þegar það á við,”
sagði hann.
Bjartmar Gjerde oliu- og orku-
málaráðherra hefur margoft lýst
ylir að Kautokeino-Alta orkuverið
niuni risa þrátt fyrir mótmæli og
andstöðu. Hann fagnaði úrslitunum i
sænsku þjóðaratkvæðagreiðslunni
um kjarnorku og sagði það hefði
verið ógæfa fyrir Noreg ef and-
stæðingar kjarnorkunnar hefðu sigr-
að í henni. Úrslitin væru vísbending
um að Norðmenn gætu farið sér
hægar við að virkja fallvötn i fram-
tíðinni.
Andreas Cappelen, nýútnefndur
dómsmálaráðherra, hefur skorað á
umhvcrfisverndarmenn, Santa og
aðra andstæðinga Alta-
virkjunarinnar að halda að sér
höndunt. Hann hefur kallað mót-
ntælaaðgerðirnar „siðlauar og
ólýðræðislegar” og rök and-
stæðinganna „sömu ættar og herntd-
arverkamenn nota."
(Byggtá Informalion)
Glugginn
Bragi Jósepsson
alls $ 1.68.7 mínútur til Bowling
Green, Kentucky, 60% afsl., alls $
1.00 (Um 400 kr. ), 10 mínútur til
New York, 60% afsl., alls $1.41.
Sími sparar
peninga
Það er sjálfsagt margt fleira sem
hægt er að segja um simaþjónustuna
hér i landi þótt einungis væri litið á
einkasímana. Að þvi er fyrirtæki og
stofnanir varðar er þessi þjónusta
komin á það stig að með ólíkindum
er og eru framfarir það örar, að segja
má, að hver nýjungin reki aðra.
Varla verður það sagt um þróunina
í simamálum-uikkar íslendinea. en
þar virðist sú regla~gTWar-að ekki
megi koma með ný tæki fyrr en búið
sé að nýta svörtu, Ijótu og þungu
símana upp til agna, þ.c.a.s. fyrr en
þeir eru orðnir ónýtir með öllu. Þella
er út af fyrir sig stefna, sem á sjálf-
sagt fullan rétt á sér. I það minnsta
getum við Islendingar víst ekkert gert
í þessu, hvort sem okkur líkar betur
eða verr. Því eins og allir vita þá er
það póst- og símamálastjóri sem
ræður þessu öllu og því ástæðulaust
að vera með nokkurt píp.
En það er ekki bara á þessu sviði
sem stofnanaþrúganin er yfirþyrm-
andi á íslandi. Þetta er allt í kringum
okkur og birtist i hinum margvís-
legustu myndum.
Ég er þeirrar skoðunar, og hef
lengi verið, að æviráðningakerfi
okkar islendinga sé eitt hið allra
skaðlegasta fyrirbæri i íslensku þjóð-
lífi. Þetta er ekki sagt sem gagnrýhi á
einstaka embættismenn heldur fýfst
og fremst sem gagnrýni á fyrirkomu-
lag, sem ekki er I samræmi við kröfur
nýs tima.
Að visu er það rétt að margir
valdamiklir embætlismenn skilja alls
ekki kröfur nútimans og eru þess
vegna ábyrgir fyrir stöðnun þjóð-
lélagsins á hinum ýmsu sviðum. Að
sjálfsögðu má velta þvi fyrir sér
svona hér og þar, hvers virði þessi
ábyrgð sé.
Bragi Jósepsson
Blacksburg.

félaginu við skolplagnir, vatnsveitu,
gatnagerð og fl. og fl. Þessi verka-
maður hverfur ekkert frá starfi án
leyfis verkstjóra, hann fer ekki á ráð-
stefnur, námskeið né annað án leyfis.
Þessi verkamaður verður að vera
„alltaf á vakt”, enginn verkstjóri hjá
sveitarfélagi hefur í starfi verkamann
sem ekki er ávallt reiðubúinn til
starfa, jafnt á nóttu sem degi. Ef
vatnslögnin að frystihúsinu bilar, þá
verður að gera við hana svo fljótt sem
unnt er, og vei þeim verkamanni sem
neitar verkstjóra sínum um vinnu í
slíku tilviki.
Rafvirkjar hjá rafmagnsveitum eru
líka „alltaf á vakt” og hafa þeir þó
hvergi nærri læknalaun, þeir fara og
hvergi frá starfi án leyfis.
Þessi rök unglækna eru eins og
flest annað sem frá þeim hefur komið
þeim til skammar.
Röskun á heimili
Þessi liður greinargerðar unglækna
er sennilega sá versti og í honum því
miður að finna ósannindi, þó vissu-
lega verði að viðurkenna að vegna
takmarkaðrar þekkingar minnar
kunni unglæknar að hafa þau blönd-
uðfíóincrum sannleika.
Það er vissulega mikið i fang færst
að væna heilt stéttarfélag háskóla-
borgara um ósannindi, en með þvi að
segja aðeins þann hluta „sannleik-
ans” sem þessu félagi hentar, þá er
það aö segja ósatt. Féiag unglækna
segir i greinargerð sinni, „getur köstn-
aður vegna íbúðar í héraði numið allt
að 150 til 200 þús. krónum á mán-
uði”. Vegna minnar takmörkuðu
Kjallarinn
Krístinn Snæland
þekkingar verður að viðurkennast að
þetta dæmi gæti verið til.
Hins vegar skal þess getið að þar
sem ég þekki til greiöa læknar enga
húsaleigu, rafmagn, hita né sima
utan þess að prófessor Krjstbjörn
Tryggvason, sem hefur gegnt emb-
ætti á viðkomandi stað, greiddi öll
gjöld sem sannanlega voru tengd
heimilishaldi hans í viðkomandi emb-
ætti. Unglæknarnir sem komu á
sama stað höfðu ekki aðeins fría íbúð
heldur fritt fæði, frían síma, frítt raf-
magn, frían hita, öll húsgögn, ræst-
ingu og sængurföt frítt.
Til sanns vegar má færa að þeir
unglæknar sem gegndu viðkomandi
héraði hafi ekki með sér þurft annað
en föt til skiptanna og tannbursta,
allt annað lagði viðkomandi sveitar-
stjórn til og algerlega ókeypis.
Tal unglækna um flutningskostnað
fjölskyldu og búslóðar er svo kjaft-
æði einbert.
Vinnuskylda sú sem um er að ræða
hefur verið 3,4 til 6 mánuðir og engir
verkamenn, sjómenn eða iðnaðar-
menn eru svo vitlausir að flytja með
sér fjölskyldu þó þeir fari i önnur
héruð til starfa svo stuttan tíma.
* Sú röksemd að maki þurfi hugsan-
lega að hverfa frá námi, þó jafnvel sé
reiknað með sex mánaða héraðs-
skyldu er svo endalaus þvættingur.
Eru unglæknar virkilega að reyna
að telja landsmönnum trú um að þeir
séu brjóstmylkingar á brjóstum eigin-
kvenna sinna?
Án heimilislæknis
Sem dæmi um það virðingarleysi
og skilningsleysi sem unglæknar sýna
fámennislæknishéruðum er svo sið-
asti hluti greinargerðar þeirrar sem
ber hið ískyggilega heiti „Án heim-
ilislæknis”. 1 þessum dálki tíunda
þeir að 5360 einstaklingar 17 ára og
eldri í Reykjavik séu heimilislæknis-
lausir. Finnst þessum mönhurn þetta
alveg sambærilegt við það að
„aðeins” fjórar heilsugæslustöðvar
seu læknislausar á landsbyggðinni, á
sama tima og þjónir þær aðeins 4000
manns.
Til skilningsauka skal tekið dæmi
af tveim sjúklingum.
Annar sjúklingurinn býr i Reykja-
vík við þær aðstæður að hafa ekki
heimilislækni. Þessi sjúklingur sem
við hugsum okkur að hafi verið við
góða heilsu veikist skyndilega, og
hvað gerist? Hann eða ættingjar
hringja í einhvern lækni eða nætur-
lækni og vissulega fær hvaða sjúkl-
ingur sem er í Reykjavík læknisþjón-
ustu nær samstundis, hvort sem hann
hefur heimilislækni eða ekki.
Hinn sjúklingurinn eða sá sem
skyndilega veikist i hinu litla læknis-
héraði úti á landi er einn af þeim 4000
sem ekki hafa héraðslækni. Þessi
sjúklingur, svo gefið sé ákveðið
dæmi, býr á Þingeyri og vegna þess
að það er einslæknishérað, þó með
nýjan læknisbústað sé, fullbúinn hús-
gögnum, þáer þar enginn læknir.
Til aö sinna þessum sjúklingi, sem
unglæknar svo ósmekklega bcra
saman við sjúkling i Reykjavík, þarf
að ná i lækni (vegna afstöðu ung-
lækna), að likindum til Ísafjarðar
eða Patreksfjarðar. Á neyðarhraða
við besta hugsanlegt sumarfæri ekur
þaulvanur ökugikkur frá ísafirði til
Þingeyrar ekki á skemmri tima en
tveim tímum. Við allra bestu að-
stæður ef engin töf verður i neinu er
hugsanlegt að með flugi megi komast
frá ísafirði til Þingeyrar á klukku-
tíma. Frá Patreksfirði yrði hvoru-
tveggja ferðalagið lengra i tima. Það
er í raun svo yfirgengilegt að félag
sem væntanlega vill láta taka sig al-
varlega skuli bera saman lifsvon
sjúklings i Reykjavík (þótt heimilis-
læknislaus sé) og sjúklings í litlu
læknislausu héraði úti á landi, að yfir
það á ég ekki orð. Til sliks hefði ég
aldrei trúað öðrum en tilfinninga-
lausum hagfræðingum.
Góðir læknar
Loks vil ég enn geta þess að margir
læknar, ungir sem aldnir, sinna með
sóma litlum sem stórum læknishér-
uðum í dreifbýli og vissulega njóta
þessir menn vináttu og þakklætis
þeirra er þeir þjóna. Þetta eru góðir
læknar og þeirra vegna væri vissulega
fróðlegt ef þeir læknar væru nafn-
greindir sem skrifa undir „Greinar-
gerð frá félagi ungra lækna”.
Almenningur er barmafullur af
þakklæti til lækna almennt, þvi væri
fróðlegt að vita hverjar eru liðleskj-
urnar.
Kristinn Snælund.
^ „Er þeim lækni treystandi á almennum
markaði, sem ekki treystir sér til þess aö
starfa einn sem héraðslæknir?”