Dagblaðið - 09.12.1980, Blaðsíða 12

12
'jrtgefandi: Dagblaöifl hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aðstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsaon.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannos Reykdal.
Iþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrimur Pólsson. Hönnun: Hilmar Karissón.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Stainarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urflsson, Dóra Stofánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
ólafur Goirsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleífsson, Einar ólason, Ragna# Th. Sigurflsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóðsson. ;
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þbrlerfsson. Auglýsingastjórí: Már E.M. HaBdórs-
son. Dreifingarstjóri: Vaigerflur H, Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Síðumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aflalskni blaflsins er 27022 (10 Ifciur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Siflumúia 12. Myn<Ja- og plötugerfl: Hilmir hf., Siflumúla 12. Prentun
Arvakur hf., Skeifunni 10.
Hagnaður Dagblaðsins
ogykkar
Atkoma Dagblaðsins hefur batnað
með hverju árinu. Á aðalfundi félagsins
um helgina kom i ljós, að í fyrra nam
hreinn hagnaður 11,7 milljónum króna.
Höfðu þá verið greiddar fullar, lög-
leyfðar afskriftir, svo og tekju- og
eignaskattar.
Eigið fé Dagblaðsins hefur smám saman aukizt upp í
193 bókfærðar milljónir króna og um meira í raun.
Þetta hefur gert blaðinu kleift að vélvæðast í nútíma-
stíl og hefja miklar byggingaframkvæmdir á lóð þess
að Þverholti 11.
Enn er í gildi fyrri ákvörðun um stofnun sérstaks
hlutafélags um þetta hús, þótt Dagblaðið hafi hingað
til getað haldið hóflegum byggingarhraða af eigin fé.
Má búast við stofnun húsfélags á næsta ári, svo að
húsið nýtist sem fyrst.
Á aðalfundinum kom fram, að hagnaður og frekari
eignaaukning hefur orðið á þessu ári. Tölur þær eru
samt enn ekki nógu háar, ef miðað er við rúmlega
milljarðs veltu í fyrra og tæplega tveggja milljarða
króna veltu i ár.
Hagnaður Dagblaðsins væri margfaldur, ef blaðið
þægi ríkisstyrk eins og hin blöðin, sem öll tapa tugum
milljóna króna á ári, önnur en Morgunblaðið. Dag-
blaðið vill vera frjálst og óháð og þar með ekki gerast
próventukarl hjá hinu opinbera.
Afkoman leyfði í haust stækkun Dagblaðsins til
aukinnar þjónustu við lesendur. Sá stækkunarkostn-
aður hefur sennilega skilað sér í stærri lesendahópi. En
næstu skref þarf að stíga varlega inn í óvissa framtíð
efnahagsmála.
Dagblaðið má ekki fara of geyst. Mestu máli skiptir
nú að treysta fjárhagsstöðu þess, svo að það geti riðið
af sér óvæntar öldur í róti almennra efnahagsmála. Sá
einn, sem er öflugur, getur verið frjáls og óháður.
Dagblaðið reynir af megni að gegna hlutverki sínu
sem fjölmiðill upplýsinga og skoðana, óháður ríki,
stjórnmálaflokkum og öðrum öflugum þrýstihópum.
Á þessum sviðum má gera mun betur, eftir því sem
fleiri lesendur bætast i hópinn.
Á fimm ára ferli sínum hefur Dagblaðið breytt ís-
lenzkri fjölmiðlun og opnað almenningi innsýn í þjóð-
málin. Enda kvarta stjórnmála- og embættismenn
sáran yfir því að fá ekki lengur að vera í friði með
þjóðmálin sem sín einkamál.
Dagblaðið hefur sjálft breytzt á þessum fimm árum.
Það er ekki lengur fyrst og fremst lausasölublað.
Meirihluti upplagsins fer til áskrifenda og ekki síður út
á land en á Reykjavíkursvæðinu. Auðvitað jafngildir
þetta traustari stöðu blaðsins.
Almenningur hefur áttað sig á auglýsingagildi Dag-
blaðsins. Það hefur náð algerri sérstöðu sem smáaug-
lýsingablað landsmanna. Stórir auglýsendur hafa verið
seinni að taka við sér sumir hverjir, þótt aðrir hafi
verið fljótir til.
í fyrra stóðu auglýsingastofurnar að óháðri fjöl-
miðlakönnun, sem leiddi í ljós, að Dagblaðið kom
næst Morgunblaðinu, langt á undan hinum blöðunum
fjórum. Könnunin sýndi, að Dagblaðið var ótvíræður
sigurvegari á síðdegismarkaðinum.
Dagblaðið átti fimm ára afmæli fyrir þremur mán-
uðum. Hinar góðu viðtökur, sem blaðið fékk þegar í
upphafi, og hinn jafni og þétti viðgangur þess á hinum
fimm árum eru merki um, að mikil þörf var og er á
óháðum fjölmiðli hér á landi.
Enn vantar okkur lesendur í hópinn. Fleiri lesendur
munu leiða til stærra og betra blaðs. Þeir munu líka
leiða til fleiri og betri auglýsinga og enn frekari víxl-
verkunar í þágu óháðs straums upplýsinga og skoðana.
i
t
/■
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER I980.
Maðurinn og kerf-
ið eða kerfíð
og maðurinn?
Fyrir framan mig liggur tímarit
sem gefið er út í Seattle á vestur-
strönd Bandaríkjanna. Tímaritið
heitir „Pacific Fishing”. Það sem
stingur í augun er nafn á forsíðu
blaðsins, sem kemur mér kunnuglega
fyrir sjónir. Þar stendur: „Bob Thor-
stenson, The Man Behind Icicle Sea-
foods”. Alltaf er maður jafn forvit-
inn sjái maður eitthvað skrifað um
landann í erlendum blöðum, og
vissulega er það ekki á hverjum degi
sem fjallað er um fslendinga í banda-
riskum tímaritum, — ég fletti því
uppá blaðsíðu númer 23. Þegar ég
renni augum yfir greinina sé ég á ein-
um stað sagt að á skrifstofu Bobs
Thorstenson hangi þrjú málverk, —
myndir frá íslandi, þaðan sem hann
er upprunninn. Það þarf því ekki
frekari vitnanna við: Þetta er
íslendingur og ég fer að lesa.
Greinin hefst á því að sagt er frá
því að Bob hafi byrjað að vinna við
niðursuðu 13 ára gamall og þá með
skólanum. Fjórum árum síðar hafi
hann verið kominn í laxveiðina
undan strönd Washington-fylkis og
enn síðar hafi hann fengizt við niður-
suðu sem verktaki í Alaska. Og nú sé
hann forstjóri og eigandi fyrirtækis
sem selji sjávarafurðir fyrir 100
milljónir dollara á ári (um 5S millj-
arðar reiknað i vcrðlausum krónum
íslenzkum).
Kjallarinn
Leó M. Jónsson
Stuttu síðar í greininni eru höfð
eftir ummæli nokkurra manna í fisk-
iðnaðinum þar vestra um Bob Thor-
stenson. Þeir segja m.a.: „Hann
hefur mjög góða samvinnu við fyrir-
tæki á öllum sviðum útgerðar og fisk-
'vinnslu. Hver einasti maður virðir
hann fyrir þekkingu og dómgreind.
Hann er alltaf fremstur. Hann hefur
sjálfur unnið sig upp allan stigann frá
því hann var fiskimaður sjálfur, hann
skilur því aðstöðu þeirra sem vinna
störfin í greininni, hann þekkir
vandamál sjómannanna og virðir
þau. Hann reynir aldrei að blekkja
neinn, kemur til dyranna eins og
hann er klæddur, semji hann um eitt-
hvað þá stendur það eins og stafur á
‘bók. Hann er með fæturna á jörð-
inni, jafnvel eftir að hann varð for-
stjóri kann hann að umgangast
venjulegt fólk.”
Eftir þennan lestur datt mér ósjálf-
rátt í hug að svona íslendinga finnur
maður sennilega ekki lengur nema i
útlöndum og minnist um leið þess
sem ákveðinn norskur kaupsýslu-
maður sagði við mig úti í Osló í sum-
ar. Hann sagðist hafa farið viða en
aldrei kynnzt öðrum eins drullusokk-
um í viðskiptum og íslendingum.
í greininni um þennan dugnaðar-
mann af íslenzkum ættum er látið að
því liggja að menn með álíka vinnu-
semi, kjark og áreiðanleika og Bob
Thorstenson í Seattle hljóti alltaf að
ná langt. Þetta er sjálfsagður hlutur i
augum þeirra sem lesa þessa grein
vestur í Seattle, — a.m.k. grunar mig
það.
Við íslendingar vitum hins vegar
betur. Við höfum lært það af Svíum
að vinna tilheyrir forréttindum sem
kallast dugnaður og af þvi að allir eru
fæddir jafnir þá á sá lati að njóta
dugnaðar hinna. Við höfum einnig
lært það af Svium, og reyndar þróað
það dálítið sjálfir, að heiðarleika ber
skilyrðislaust að skattleggja sem
hvern annan „lúxus” og er það sam-
kvæmt altæku kenningunni um sam-
bandið á milli heiðarleika og heimsku
í verðbólguþjóðfélagi.
Okkar „system"
er öðruvísi
Það er óneitanlega dálítið hress-
^ „Þad er óneitanlega dálítið hressandi að
lesa um íslendinga, sem náð hafa árangri
eriendis, og Bob Thorstenson í Seattle er, sem
betur fer, ekki sá eini, sem er þessu landi
okkar til sóma sem slíkur ...”
Vi
r
ÞREFALDUR
VARNARMÚR
Mottó:
„Ráðherratalan á íslandi og Eng-
landi.er bráðum orðin hin sama.”
- Jón Helgason, prófessor.
Allt til þessa dags hefir sáralítið
farið fyrir almennri umræðu um
stjórnarskrána og þá spurningu hvers
konar þjóðfélag við viljum helzt
kjósa okkur til handa. Áhugi stjórn-
málamannanna beinist að því við-
fangsefni hvernig þeir komist á þing
og hvernig þeir geti setið þar eins
lengi og þeim sjálfum sýnist. í fullu
samræmi vð það hafa þær breytingar
sem enn hafa verið gerðar á stjórnar-'
skránni takmarkast við það að breyta
kjördæmum og fjölga jjingmönnum.
Þess vegna einblína stjórnmálamenn-
irnir á það mikla óréttlæti — að
þeirra mati — sem felst í misvægi at-
kvæða sem svo er kallað.
Hver maður á þing gæti verið
„mottó” þessara manna. Því hvað
myndi jöfnun atkvæðisréttar hafa í
för með sér? Tvöföldun þingmanna-
tölunnar og ríflega það. Hvaða kjör-
dæmi myndi sætta sig við fækkun
þingmanna sinna meðan þingmönn-
um er fjölgað annars staðar? Ekkert.
Myndu „litlu” flokkarnir sætta sig
við að missa þingmenn sína á lands-
byggðinni, sem myndi óhjákvæmi-
lega hljótast af slíkri fækkun þing-
manna? Engan veginn. Það er því
ljóst að eina leiðin yrði að láta þing-
mannatölu fámennu kjördæmanna
óþreytta meðan þingmönnum fjöl-
mennu kjördæmanna væri fjölgað
unz jöfnuður kæmist á. Eftir slíka
fjölgun sætu a.m.k. 120 menn á
þingi.
Eitt hundrað og tuttugu menn á
þing. Hversu margir 1990? Og hversu
margir aldamótaárið 2000?
Einokun
Stjórnmálaflokkarnir ræða „mis-
vægi” atkvæðanná eins og það væri
eina óréttlætið sem „hæstvirtir”
kjósendur eru beittir. Veruleikinn er
hins vegar sá að kjósendur sæta
margs konar óréttlæti og aðstaða
þeirra til að hafa áhrif á stjórn lands-
ins er hverfandi.
Ekki eru mál lögð undir úrskurð
þjóðarinnar þannig að þjóðarat-
kvæðagreiðslu sé beitt. Og engin
ákvæði um slíka atkvæðagreiðslu.
Ekki væri þó óðelilegt að ákveðin
hundraðstala kjósenda gæti krafizt
þjóðaratkvæðis.
Ekki geta kjósendur kosið menn úr
tveimur eða fleiri flokkum. Einhver
„hæstvirtur” kjósandi, úr t.d. Fram-
sóknarflokknum, kann að treysta
frambjóðanda annars flokks betur af
einhverjum persónulegum ástæðum.
Hann myndi vilja kjósa þessa
ákveðnu persónu en styðja sinn fiokk
eftir sem áður að öðru leyti. En slíkt
er ekki hægt samkvæmt íslenzkum
kosningalögum. Vegna hvers? Ekki
vegna þess að það sé illframkvæman-
legt. Heldur vegna hins að það stríðir
gegn alræði flokksvaldsins, gegn
samtryggingu flokkanna. Og hvers
vegna eru kjósendur ekki látnir um
að raða frambjóðendum á listum
flokkanna? Einnig af sömu ástæðu.
Ekki vantar að menn hafi kynnt
sér hið irska kosningafyrirkomulag.
Og ekki vantar heldur að menn
viðurkenni kosti þess. Það heimilar