Dagblaðið - 27.07.1981, Blaðsíða 10

,0
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 1981.
G
Erlent
Erlent
Erlent
Erlent
I
Meira en 350 þúsund gyðingar hafa flutzt f rá Rúmenfu síðastliðin 25 ár:
„Israel er okkar
andlega heimiir
— „Enginn ætti nokkru sinni að öfunda gyðing/’ segir rabbí
Rósen, yfirmaður gyðingasamfélagsins íRúmeníu
Gyðingar í Rúmeníu skipta hinu
stöðugt minnkandi samfélagi sínu í
tvo hópa — þá sem enn eru of ungir
til að flytjast til ísraels og hina sem
eru of gamlir til þess að fara úr landi.
Meira en 350 þúsund gyðingar
hafa flutzt frá i’úmeníu á síðast-
liðnum 25 árum og nu er svo komið
að aðeins eri. ftir 33 þúsund
gyðingar þar lil að varðveita hefðir
þeirra og til að fylgjast nteð
börnunum er þau vaxa úr grasi og þar
til þau flytjast úr landi.
„Allt þetta unga fólk sem þú sérð
þarna mun flytjast brott,” segir
Moses Rosen, æðsti rabbí um leið og
hann bendir á hóp litilla drengja sem
eru fyrir utan aðalsamkunduhús
gyðinga í Búkarest.
„Eftir tuttugu ár verða ef til vill
aðeins 10 þúsund gyðingar eftir hér,”
bætir hann við dapurlega.
Sú ákvörðun rúmenskra yfirvalda
í lok sjötta áratugarins að leyfa
gyðingum að flytjast úr landi, ef þeir
vildu, hefur höggvið stórt skarð í
þetta átta alda gamla gyðinga-
samfélag sem hafði þegar minnkað
um helming í helför síðari heims-
styrjaldarinnar.
Tala vegabréfa til ísraels nálgast
nú 400 þúsund en sú tala er
rúmenskum gyðingum minnisstæð
þar sem það er sami fjöldi og lézt úr
þeirra hópi í útrýmingarbúðum
nasista í síðari heimsstyrjöldinni.
Aðeins þrír rabbiar eru eftir af
þeim 600 sem lifðu af stríðið. Síðasta
rabbíaskóla landsins, sem staðið
hafði af sér and-semítískar árásir
Stalíntímans í byrjun 6. áratug-
arins, var lokað árið 1966 þegar allir
kennarar skólans, 55 að tölu, og
nemendur fluttu til Brooklyn í New
York.
„Sérhverjum gyðingi er ljóst að
hann getur farið,” segir rabbí Rosen,
sem er 69 ára gamall. Áður var það
þannig að þú misstir atvinnu þína og
varðst að bíða í áratug eftir að fá
vegabréfsáritun. En þannig er þetta
ekki lengur.”
Jafnvel hinn hvítskeggjaða
öldung, sem verið hefur Ieiðtogi
gyðingasamfélagsins í Rúmeníu síðan
1948, langar til að flytjast til ísraels.
En hann segist ekki geta það vegna
þess að engir ungir rabbíar eru til að
taka við starfi hans.
„Það er skylda okkar að
varðveita allt þetta,” segir hann til
að útskýra hvers vegna hann verður
að vera áfram.
Rúmenía, sem er eina Var-
sjárbandalagsríkið sem heldur uppi
stjórnmálasambandi við ísrael, hefur
ennþá 120 samkunduhús gyðinga,
24 Talmud-skóla, 11 Kosher-
! ’Stp -IIJK -|J*
h'.jlSK',T,T
! »S!‘? "iwjwi
TM TWíff
KW^kwi
»ov ria? bj^i,
'? nw jjp,
k rn,-r dp oSy
(»nbSip tijit,
ptivrfjKbj,;,,
bnýifiTsjo1?
D'Dl?»n
jarrnKy ,-ýpn
rnKiien,Tr®5
Dri_¥P Snj-if
D'! njip np?T!
t>
njnS''TÍT'nS’f
P pipjrS?htn
-V i *>» i s>“
f*Ue [íviJauteO I
. | # •U**) + Dítl |
1- « + lt*3l“>
dí (• frt con) |6J*
5 rr.J| (homoeotel) |
• (cí 19)
tjfi |PþV np'fin P.KD kji- Ki? -Stnp ripre-KS n»K
tjep H^ll 'nþlOP VlT’ntr! Sin»n jipipTK jipbín ,
pf ppipn’-nnK« inin n&fy ’SStn-n’Kj., 11
ifií'ppn'. WÍ ’n??n tV* mpmipK S?? trtpn ^n?V ,
j/rf Vínr aw Vw nKTV yytn,
ItpliVipV 3I9? Kir'?« i'np? nj?K nrn rrjn-Sp tripj
H?? TC 'njnySK Hytrm, anbyyyi tök rpnj 'ájrSp,
'þPSíi*! i,ie'PV 'rj?~i»K rrjT n? nvi? nyx
ff? iVnKipiT lopoTP iTV?1, Dninn-nKi onjirmK
??k “t4??1 D? •n??Ki kóit-kS nytt bná,.
D$j1SK1o'£’rn<, mjinp'iK'npnn -nrÍKn ptrStt 'D,T3tp t, -
tevsy P8? TV# ’Snnrn i tafí Denbs>rnj>tt ptt?.
^1! taj»v* :>i»if>n'-inpni nitpn nbiri t
Ti: V?# ’V'PK'T1. DDK -ipifmipK -QTaýt pts? Dþo)
nptj rrjrn rnri? nfK -tpti ofnattS nrpj njitt 'oyng
Ttn ofjíiTnK- í|f?ifr pjB rop®y- .fr;? B,”
bfr iVnncri nytt ^BP1? nnbcv* i'DSíWP ir»gi, "TO
iMfOTl D75® oyni? oþn?11?npif>|s ngtt D,Tpifm'
ijnw m? VWB cri.ifBB'riKV'n nytt on jinVqji jiBr>??>’
JBP njnrrbtfi ppp njnnÁtt'mnnB nyry TrfnS,-
DEþnBn nfitr?,, i'.pSK' ópp Sp? Drrbtt PB®V *'
tfjp njfib i -r? irnjn -ityp pttn >pp S?b nVójV ÍTÍ^
nþpp i tt\« i i nyr nhK d«j?bb B'pbltnK jitrVtnp.
íþ ntn n;n«T! nVprvTS? rjt nýT-SK'bVennV nbSý
®SBn tbti, T?-p-Sp pp«j 'nyr npp 'JbSb p»' •
4I,>«» | 4* * >•“• (homoeowct) | W >Ch Pnil V3 • * I 43 M
a*J13Kp^,JTp l4S'cf54' |46'«f9W*»«lrf*y.,**l,>#,L 147'
|» 9MSS | 48 * • Qtyf | > 18MSS Ch •»-CTJ | » Q '0— | 49 *
| 5« « sCh 6^0 • HJTíF | » aCh • + TJWl'
4] * I e jjMSS •*LJ Ch 1W«] | 44 • I c jMSS Vi» Ch | * 1 ftt e Ch
••í#? | 47 * 1 frt c Ch O'JV (cf •) I 48 * I prb tHT3V(Ch tr}¥) I 49 — >«“.1
“■H <í 45 | 50 • I fct c • (t. áhu(ai( otm*v) I 54 * > ** «>K1 (PH-
... . Dp ,dtl).
Hebreska biblian. Með trúðfræðslunni gera leiðtogar gyðinga í Rúmeniu sér
vonir nm að unga fðUdð flytji frekar til tsraefa en Bandarikjanna.
Mynd frá Rúmeniu. Þar fá gyðingar að halda sérkennum sinum en engu að siður flykkjast þeir úr landi.
fá ekki dulið þá stöðugu baráttu sem
á sér stað til að halda lífinu í sam-
félaginu og stofnunum þess.
Aðeins helmingur sam-
kunduhúsanna er notaður
reglulega. Félagsleg þjónusta
gyðingasamfélagsins stendur hins
vegar fyrir sinu. Hún er að mestu
leyti fjármögnuð með framlögum frá
gyðingum í Bandaríkjunum. Fata- og
matarpakkar berast af og til handa
um 10 þúsund manns og mánaðarleg
framlög til um 4 þúsund manna.
Kosher-veitingahúsið í Búkarest út-
hlutar máltíðum til um 350
rúmliggjandi gyðinga.
„Það er vara til sú fjölskylda að
brottflutningurinn hafi ekki höggvið
skarð í hana,” segir rabbí Rosen.
„Fólk sem misst hefur börn sín úr
landi þarfnast aðstoðar. ”
Fyrir þau börn sem enn hafa ekki
farið úr landi er haldið uppi trú-
fræðslubekkjardeildum, kórum,
hljómsveitum, leikhópum og stöðugt
er á það minnt að áfangastaðurinn
hljófi að vera ísrael ef flutzt er úr
landi.
„Við leggjuin áherzlu á
trúfræðslu barnanna, svo að þau taki
ekki Bandaríkin fram yfir ísrael,”
segir rabbíinn með áherzlu. „Við
gengum ekki í gegnum allt þetta
(helförina) til þess eins að láta
gyðinga fara frá Moskvu til Fila-
delfíu.”
Rabbi Rósen vill ekki ræða það
hvers vegna gyðingar flykkist út úr
þessu kommúnistaríki. „Það er lítið
um að gyðingar verði fyrir aðkasti,
hvort heldur er i einkalífi eða
opinberlega,” segir rabbi Rósen, en í
guðfræðilegum efnum fylgir hann
strangtrúnaði feðranna. „Mörgum
finnst einfaldlega að ísrael sé þeirra
andlega heimili.
„í trúarlegu tilliti er ekki haldið
aftur af okkur,” segir hann. Við
höfum alla möguleika á að halda sér-
kennum okkar sem gyðingar án þess
að þurfa að skammast okkar eða
óttast. Og við erum dyggir þegnar
Rúmeníu svo iengi sem rikið gerir
okkur mögulegt að vera gyðingar og
veitir okkur frelsi til að fara úr
landi.”
Aðspurður um hvort þessi for-
réttindi að fá að flytjast úr landi
kunni ekki að skapa vandamál meðal
fólks af ungversku eða þýzku bergi
brotnu sem kunni að vilja flytjast úr
landi, svarar rabbi Rósen hvasst:
„Enginn ætti nokkru sinni að öfunda
gyðing.”
Helför gyðinga (Holocaust). „Viö gengum ekki f gegnum þetta til þess eins að komast frá Moskvu til FUadelflu.”
Grátmúrinn I Jerúsalem. ísrael er takmark flestra þeirra gyöinga sem flytjast firá
Rúmenfu.
veitingahús, átta rétttrúnaðar-
elliheimili, fréttablað sem kemur út
tvisvar í viku á hebresku og jiddisku
og 300 sæta leikhús. En þessar tölur
/