Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Side 21

21
nú á tímum að blása kristinni trúarjátningu í brjóst venju-
legs manns, og þar með kristinni siðfræði.
Ég veit mætavel, að allur fjöldinn af stjórnmálaleiðtogum
vorum, ásamt kennurum við æðri skóla, líta á kristindóminn
sem úrelta, andlega hreyfingu, og meiri hlutinn af skáldum
vorum aðhyllast nú stefnu, er lítur á guð sem dauðan, rétt
eins og átti sér stað á dögum Euripidesar, um 100 árum eftir
Aiskylos, en þessir herrar verða að gera sér ljóst, að andstæða
kristinnar trúarjátningar er sú þjóðfélagsskipan, sem stór-
meistari rannsóknarréttarins hjá Dostojevski túlkar, og boð-
uð er af heimsstjórnaranum í Huxleys „Hugrakka nýja ver-
öld“. Annað hvort hverfum vér inn í hinar stóru samsteypur,
kaþólskuna eða kommúnismann, eða vér verðum að gera
hinn óbreytta mann að sjálfstceðri persónu, er valið getur
sjálf, en til þess verður hann að öðlast jákvœða, persónulega
trú. Þetta þýðir hreinlega, að kristindómurinn hefur lokið
hlutverki sínu sem fagnaðarboðskapur vanmáttugra syndara,
en verður nú aftur að gerast athafnasamur, mannlegur menn-
ingarmáttur, eins og kirkjufélögin í Alexandríu og Sýrlandi
uppliaflega hugsuðu sér hann.
Þetta þýðir enn fremur, að leiðandi menn og konur al-
þýðuskólanna, verða að taka að sér að boða þennan menn-
ingarmátt í lýðfrjálsum ríkjum. Þessir aðilar verða óhjá-
kvæmilega að móta þá trúarjátningu, er bera skal uppi bæði
persónulegt og félagslegt siðgæði í þessum löndum, og veita
samfélögum vorum á þann hátt og án þvingunar rétta mótun.
Að svo miklu leyti, sem ég fæ séð, fá prestarnir ekki valdið
þessu, því áhrif þeirra á æskuna hafa verið veikt um of.
Reynist skólarnir einnig vanmáttka, er það skoðun mín, að
vér verðum að gefast upp fyrir stórveldum, sem eru ofjarlar
vorir í andlegum styrkleika.
Af þessu leiðir svo spurning, sem nú er mjög rædd af
amerískum félagsfræðingum og fjallar um tengslin milli al-
þýðuskólanna og hinna æðri skóla. Málið er þannig tilkomið,
að háskólarnir saka alþýðuskólana um þá útjöfnun og sinnu-