Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Page 43

43
staða í jurtinni, þar sem vöxtur og uppbygging fer fram,
nema því aðeins, að efnin geti flutzt í hlutlausu ástandi til
þessara staða, án þess að notast eða bindast á leiðinni, né
hvernig þau einmitt staðnæmast þar, sem þeirra er þörf við
vöxtinn. Þetta atriði hefur verið skýrt nær samtímis og á
sama hátt af tveimur vísindamönnum, Petrischak í Vín og
B. Hylmö í Lundi í Svíþjóð. Það hefur lengi verið talið, að
fyrsta stig upptöku úr saltupplausn sé aðdráttur ionanna til
kollíða í frumunum. Þetta hefur verið rannsakað af ainerísk-
um vísindamanni, Epstein, sem hefur með þeim rannsókn-
um fært líkur að því, að það finnist í fryminu sérhæfðar
burðareindir, sem bindi ákveðna iona, og flytjast þeir þannig
til, þangað sem þeirra er þörf, með vökvastraumi í og á milli
vefja líkamshluta jurtanna, og viðhelzt á þennan hátt ákveð-
inn styrkleiki saltmagnsins í jurtinni. Flutningur efnanna
fer því fram í frumuveggjunum og fryminu.
Efnanám jurtanna má því segja, að sé háð efnismagni
hinna einstöku næringarefna, sem finnast í jarðvegi og jarð-
vatni, og leysanleika þeirra efna, enn fremur sérhæfni bindi-
og burðarefnanna í frymi og frmuhýði til að binda og flytja
efnisionana til vaxandi hluta jurtarinnar, og það fer aftur
eftir tegundum jurtanna og aldursstigi, í hve örum mæli
þetta á sér stað.
II. NÆRINGAREFNIN OG ÞÝÐING ÞEIRRA
í liinni lifandi náttúru fer stöðugt fram og skiptist á upp-
bygging margbrotinna efnasambanda og sundrun þeirra aft-
ur í efnasambönd af einfaldari gerð, allt þangað til að hin
einstöku frumefni eru algerlega laus úr sínum fyrri sam-
böndum.
í jarðvatninu eru næringarefnin jafnan meira eða minna
í uppleystu ástandi, sem ionar, jákvæðir eða neikvæðir eftir
eðli þeirra. í því geta einnig verið efniseindir, svonefndir