Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Page 54
54
3. Kalí.
Af kalí þurfa bæði jurtir og dýr verulegt magn, santanbor-
ið við frumefni, er þessar lífverur fá frá öðrum málmsöltum.
Kalíummagn í nytjajurtum er mjög algengt, að sé 1—2%
af þurrefninu.
Samkvæmt íslenzkum tilraunum með vaxandi skammta af
kalí var kalímagn í heyi, sem var af reitum, er engan kalí-
áburð fengu, 1.20% af þurrefninu. Efnismagnið fór vaxandi
í heyinu með aukinni áburðargjöf af kalíáburði, svo sem
eftirfarandi tölur sýna:
Áborið pr. ha
Kalímagn í lieyi
% af þurrefni
kg
30.0
66.4
99.6
132.8
1.61
1.87
2.02
2.22
Það hefur ekki verið að öllu leyti ljóst, hverjum hlutverk-
um kalíið gegnir í þágu lífveranna. Það er þó auðsætt af til-
raununum, að gróður, sem skortir kalí, fær skortsjúkdóma,
sem fyrst koma í ljós á blaðhlutum plantnanna, blaðrandim-
ar þorna og fölna. Efsti hluti blaðanna eyðileggst fyrst, en
brátt dregur úr vexti allrar plöntunnar.
Þau einkenni, sem koma fram á túngrösum okkar, eru hvít-
leitar rákir á blöðunum, en lijá vallafoxgrasi verða blaðodd-
arnir brúnir og randir blaðanna. Það af túngrösum, sem vart
sést nokkum tíma kalískortseinkenni á, er túnvingullinn, en
ekki verða ástæður til þess skýrðar, því að kalívöntun dreg-
ur úr vexti hans, þó að plantan sé heilbrigð í útliti.
Kartöflur, sem skortir kalíáburð, fá gisstæð blöð, sem verða
útstæð. Til að byrja með er litur blaðanna blágrænn, en fær
síðar bronsgljáa. Rlaðoddarnir bogna niður á við, og blað-
yfirborðið virðist hvelft milli blaðtauganna. Stilkamir hafa
dökkar rákir, og eins og áður er getið um blöðin, sveigjast
þeir til jarðar. Þegar kartöflur þessar eru soðnar, kemur