Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Side 61

61
til sín nægilegu járnmagni. Með því að sprauta upplausn af
járnsalti af 0.2—1% styrkleika yfir gróður, verða þau blöð
jurtanna, sem vökvann festir á, laus við sjúkdómseinkenni
af járnskorti.
Járnmagn í jurtunum er mest í blöðum þeirra, minna í
stönglum, en minnst í rótkerfinu.
í einni fóðureiningu af góðu, velverkuðu heyi eru um 500
milligrömm af járni. í blöðum af rófum eru um 600 milli-
grömm af járni í fóðureiningu, en í rófunum aðeins um 50
milligrömm í fóðureiningu, en í 1 fóðureiningu af mjólk er
ekki nema 1 milligramm af járni.
Það fer eftir gildi járnsins í fóðrinu, hverja þýðingu það
hefur, tvígilt járn kemur búfé að notum, en eingilt járn og
þrígilt kemur aðeins að notum að því leyti, sem möguleikar
eru fyrir hendi við meltinguna, að það taki til sín súrefni,
að því er tekur til FeO, eða sleppir súrefni, að því er tekur
til Fe203.
Fyrir búfé hefur jámið fyrst og fremst þýðingu í sambandi
við blóðmyndunina (hæmoglobinet í blóðinu). í blóði er um
0.55% járns. Blóðskortur, sem stafar af járnvöntun, kemur
fyrst og fremst fram hjá ungum gripum og getur einnig vald-
ið vissum tegundum af krabbameini. I kjöti er járn aðeins
0.025%. Það er ljóst með tilliti til eðlilegra efnaskipta í lík-
amanum, þá hefur hæfilegt járnmagn í fóðrinu mikla þýð-
ingu fyrir heilsu búfjárins. Því miður er það þó ekki alltaf,
að járn í fóðrinu sé í nothæfum samböndum fyrir gripina,
sem dæmi má nefna, að í klíði er það bundið sem jámfytinat,
sem skepnunum notast treglega.
6. Mangan.
Mangan er einn þeirra málma, sem er í ýmsum bergteg-
undum og finnst t. d. í sambandi við járnmálm. í mjög súr-
um jarðvegi taka nytjajurtir hann til sín, jafnvel það ríku-
lega, að nytjajurtir geta orðið eitraðar sem fóður fyrir bú-