Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Qupperneq 63

63
Eins og áður er að vikið, þá er meiri hætta á manganskorti
í kalkauðugum, basiskum jarðvegi, heldur en þar sem jörð-
in er súr.
7. Bór.
Það munu vera um 160 ár frá því að vitað var, að bór
fannst í jurtum og jurtahlutum. Um 1910 höfðu franskir
vísindamenn staðfest með rannsóknum, að efnið gat haft
þýðingu sem næringarefni, en jafnframt varð það ljóst, að
bór getur haft skaðleg áhrif. Kom það einkum fram, þegar
óhreinsuð kalísölt voru notuð til áburðar.
Nú er orðið viðurkennt, að allar grænar jurtir nota bór og
þeim er það nauðsynlegt að vissu marki, en þó gera plöntu-
tegundir mjög ólíkar kröfur í þessu efni. Aðalþýðing efnis-
ins stendur í sambandi við fræmyndunina. Þó er það svo, að
hvorki korntegundir eða fóðurgrösin af grasættinni þurfa að
hagnýta sér bór nema í mjög litlum mæli. Aftur á móti
þroskar smári ekki fræ á landi, þar sem bór skortir. Sama
gildir um sykurrófur, lín, lucemur og raps.
Hér á landi er bórskortur hættulegastur við ræktun gul-
rófna og fóðurrófna. Finninn Jamalainen fann árið 1930, að
bórskortur orsakaði, að marmaralitaðir hringir mynduðust
í gulrófum. Þetta rýrir sölugildi þeirra, því að rófurnar verða
bragðslæmar, geymast illa og verða svampkenndar við suðu.
Ýmsar aðrar tegundir grænmetis eyðileggjast af bórskorti,
t. d. sellerí og káltegundir. Bórskortur verður mest áberandi
í þurrkatíð. Á leirjarðvegi er sjaldgæft, að komi fram skort-
ur á bór. I moldar- og mýrarjarðvegi er hættan meiri. Séu
rauðrófur, gulrófur eða aðrar skyldar garðjurtir ræktaðar í
þeim jarðvegi, getur verið ráðlegt að nota bórax 15—20 kg
á ha.
Að vísu veldur meiri notkun vart skaða hjá þeim jurtum,
sem hagnýta sér þetta efni, en notkun þess við ræktun fóður-
jurta og korns gæti valdið eftirtekjurýrnun.
Það er ekki ráðlegt að bera bór á nema rannsókn hafi sýnt,