Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1960, Page 79

79
öðru hvoru þarf að inna af höndum störf, sem einum eru
erfið eða ofviða. Hvernig má ráða bót á þessu ástandi?
Eg held að líklegasta lausnin væri sú, að nokkrir einyrkja-
bændur, 4—5, réðu sér í félagi einn starfsmann. Það gæti
eftir ástæðum verið einhleypur maður eða fjölskyldumað-
ur, er þá yrði að sjá fyrir íbúð. Hlutverk þessa starfsmanns
yrði svo að vinna hjá bændunum til skiptis eftir þörfum,
ástæðum og samkomulagi, en fyrst og fremst að leysa þá af
ef þeir tækju sér frí og hlaupa í skarðið ef einhver forfall-
aðist. Ekki skal ég fullyrða hvort einhverjir fengjust til að
starfa upp á þessa kosti, en sjálfsagt mundu launakjör ráða
mestu um það.
Það sem gerir einyrkjabúskapinn mögulegan og stóraukna
framleiðsln sveitanna, þrátt fyrir fólksfæðina, er tæknin, til-
koma margháttaðra véla og verkfæra. Tæknin er ágæt en
hefur þó sínar takmarkanir og hættur, sem þekktust alls
ekki í hinum gamla tæknivana búrekstri. í því sambandi
má fyrst nefna, að tæknin er dýr og í öðru lagi er bóndinn og
búreksturinn háðir tækninni. Bilun á einni vél á óhentug-
um tíma getur stórlamað eða jafnvel stöðvað allar fram-
kvæmdir.
Ur kostnaðinum við tæknina má helzt draga með félags-
eign á verkfærum. Ég veit vel, að félagseign er lítið vinsæl,
en gallar hennar ættu síður að koma að sök, ef fáir eiga í
hlut og frá upphafi eru settar fastar reglur um notkun, með-
ferð og hirðingu tækjanna. Má jafnvel hafa takmarkaða sam-
vinnu um notkunina, svo sömu menn fari alltaf með sömu
tækin og beri ábyrgð á þeim.
Þau tæki, er einkurn koma til greina í sameign eru öll
þau verkfæri, sem hver einstakur búandi þarf ekki að nota
nema skamman tíma árlega, svo sem tætarar eða önnur
jarðvinnslutæki, áburðardreifarar, einkum fyrir búfjáráburð,
vélar við votheysverkun eins og vagnsláttuvél og saxblásari,
og má sjálfsagt tína til fleiri. Auk sameignar getur líka verið