Frjáls verslun - 01.05.1944, Blaðsíða 25

Thomas Johnson, er fyrstur var ráðherra í
Kanadastjórn allra norrænna manna.
Séra Benedikt Kristjánsson í Múla var fædd-
ur 16. marz 1824. Hann var fyrst aðstoðarprest-
ur í Múla 1851—’55, en gerist þegar á þeim ár-
um einn af forystumönnum í verzlunarsamtök-
um sýslunga sinna. Er um þessar mundir stofn-
að samband með búnaðarfélögunum í sýslunni
og voru verzlunarmálin einn þáttur í þeim fé-
lagsskap. Samdi séra Benedikt lög þessa bún-
aðarsambands, ásamt þeim mági sínum, Jóni
á Lundarbrekku og Sigurði bónda Guðnasyni á
Ljósavatni, sem mikið kemur við sögu fyrstu
verzlunarsamtaka bænda í Þingeyjarsýslu.
Næstu fimm árin er séra Benedikt prestur að
Görðum á Akranesi og Hvammi í Norðurárdal.
EN 1860 er hann skipaður prestur í Múla og
gegnir því embætti nálega þrjá tugi ára (fékk
lausn 1889). Flutti hann þá til Reykjavíkur og
andaðist þar 6. des. 1893.
Hann var 1. þingmaður Þingeyinga 1875—79,
þm. Norður-Þingeyinga 1881—85, aftur þm. S,-
Þing. 1886 (er Jón á Gautlöndum bauð sig fram
í Eyjafirði) til 1891, og loks þingmaður Mýra-
manna 1893. Hann var forseti sameinaðs þings
1889 og forseti neðri deildar 1889—91.
Benedikt Jónsson á Auðnum var rúmlega
hálffertugur að aldri, þegar Kaupfélag Þing-
eyinga var stofnað (f. 28. jan. 1846). Engu að
síður átti félagið eftir að njóta starfskrafta hans
á .einn og annan hátt, hart nær sex áratugi, því
Benedikt varð fjörgamall, 93 ára (d. 1. febr.
1939).
Benedikt á Auðnum var svo ákafur starfs-
maður, að honum féll aldrei verk úr hendi.
Hann reis úr rekkju fyrir allar aldir, kynnti sér
FRJÁLS VERZLUN
allt, sem til náðist um félagsmál og var sífræð-
andi um þau efni. Þegar fram liðu stundir varð
hann einhver mesti áhrifamaður innan kaup-
félaganna. Hann sá í þessum samtökum annað
og meira en hversdaglega sjálfbjargarviðleitni.
Samvinnan verður honum hugsjón, lífskoðun,
trúarbrögð. Hún á að leysa öll vandamál þjóð-
félagsins. Hann var í rauninni spámaður sam-
vinnustefnunnar, en spámenn verða þeir einir,
sem andheitir eru og einlægir trúmenn á mál-
' að sinn. Hitt er annað mál, að slíkum mönnum
hættir stundum við að einblína svo á réttmæti
kenninga sinna, að þeir geta ekki annað séð en
þeir, sem ekki eiga með þeim fulla samleið,
séu á rangri leið. En margar leiðir liggja til
Róm. I frjálsu þjóðfélagi er borgurunum í sjálfs-
vald sett, hverja leiðina þeir kjósa. Og af því
að allir eiga það sameiginlegt að vilja komast
klakklaust í áfanga, fer að jafnaði vel á því að
þeir velji sér sjálfir leið. Hugtakið frjáls verzl-
un, felur það í sér, að menn geti skipt þar sem
þeim þykir bezt henta, hvort sem það er við
kaupfélag eða kaupmann. Frá sjónarmiði al-
mennings fer bezt á því að kaupmenn og kaup-
félög starfi jöfnum höndum, og veiti gagnkvæmt
aðhald um að vanda sem bezt allt sitt ráð.
Benedikt á Auðnum var eldheitur áhugamað-
ur og heill í starfi að hverju sem hann gekk.
Hann stofnaði meðal annars sýslubókasafn
Þingeyinga, valdi því bækur og veitti því for-
stöðu, meðan honum entist aldur til. Mun hann
jafnan verða talinn einhver mesti menningar-
frömuður sinnar samtíðar í héraði sínu.
Pétur Jónsson á Gautlöndum var sonur Jóns
Sigurðssonar, er frá var sagt hér að framan.
Hann var fæddur á Gautlöndum 28. ágúst 1858.
25