Frjáls verslun - 01.01.1966, Blaðsíða 10

Fyrsta kosningin fór síðan fram þann 16. júlí
1866, um hádegisbil, í húsi Jóns Vedhólms, gestgjafa.
Kosningarrétt höfðu 21 karlmaður, og var fyrstur
á kjörskránni Asgeir Ásgeirsson, kaupmaður. Sam-
tals höfðu 5 kaupmenn og verzlunarfulltrúar kosn-
ingarrétt, 9 iðnaðarmenn, 4 skipherrar eða formenn,
1 veitingamaður, læknir og bæjarfógeti.
Kjörstjórnina skipuðu Stefán Bjarnarson, bæjar-
fógti, Þorvaldur Jónsson, héraðslæknir og Brynjúlf-
ur Oddsson, bókbindari.
Kosningin fór þannig að kjörnir voru þessir menn:
Brynjúlfur Oddsson, bókbindari ,
Þorvaldur Jónsson, héraðslæknir,
Lárus Árni Snorrason, verzlunarfulltrúi,
William Theobald Thostrup, verzlunarfulltrúi,
Guðbjartur Jónsson, skipherra.
Þessir 5 menn skipuðu þannig hina fyrstu löglega
kjörnu bæjarstjórn Isafjarðar ásamt Stefáni Bjarn-
arsyni, bæjarfógeta.
Fyrsti endurskoðandi bæjarreikninga var kosinn
Ásgeir Ásgeirsson, kaupmaður með 14 atkvæðum.
Bæjarstjórn ísafjarðar hélt fyrsta fullskipaðan
fund sinn 24. ágúst og lcaus þá Mikael P. Riis, verzl-
unarstjóra, fvrsta bæjargjaldkera á ísafirði. Þann
15. ágúst höfðu bæjarfulltrúarnir einir komið saman
til fundar, og kosið þessa menn í byggingarnefnd:
Lárus Á. Snorrason, verzlunarstjóra,
Guðbjart Jónsson, skipstjóra,
Jens Kristján Arngrímsson, járnsmið og
Þorvarð Þórðarson ,smið, sem kosinn var ritari
nefndarinnar.
Byggingarnefndin hafði mikið og sjálfstætt verk-
efni. Hún skyldi taka til húsastæði til allra nýrra
húsa, og ákveða götur og opin svæði, og yfirleitt fara
með það, sem við í dag köllum skipulagsmál.
Á fyrsta fundi byggingarnefndar 18. október 1866
voru þessum götum gefin nöfn:
Aðalgata, Kirkjustígur, Brunngata, Sjávargata,
Strandgata og Torgið.
Gerðabækur byggingarnefndar eru til frá bvrjun,
en gerðabækur bæjarstjórnar frá 1886—1905 glötuð-
ust í fangahúsbruna árið 1924.
Á fyrsta fundi bæjarfulltrúanna einna var Þor-
valdur Jónsson, læknir, kjörinn oddviti þeirra, en
Brynjúlfur Oddsson varaoddviti.
Fyrsta niðurjöfnun bæjargjalda fór fram 29. des.
1866. Var jafnað niður á gjaldendur 190 ríkisdölum
og 41 skildingi.
Lagafyrirmæli um bæjarstjórn ísafjarðar og bygg-
ingarnefnd hafa mikið breytzt síðan getta gerðist
fyrir 100 árum.
Þá var bæjarstjórnin í raun réttri þrískipt eftir
því hvað um var fjallað hverju sinni: Bæjarfull-
trúarnir einir, bæjarfulltrúarnir með bæjarfógeta og
bæjarfulltrúarnir með prestinum, þegar fjallað var
urn skólamál og málefni þurfamanna.
í 26. grein reglugerðarinnar voru settar allstrang-
ar hömlur á bæjarstjórn varðandi lántökur, launa-
greiðslur og ráðstöfun fasteigna o. fl., og skyldi amt-
maður, eða hlutaðeigandi stjórnarráð, skera úr slík-
um málum, þegar með þurfti.
Þótt margt sé í þessum reglugjörðum báðum,
sem breytt hefir verið með breyttum tímum, þá
hafa þær einnig inni að halda ýms ákvæði, sem enn
eru í fullu gildi.
Alls hefir verið kosið í bæjarstjórn 65 sinnum,
þar af 28 sinnum fyrir aldamót, en 37 sinnum á
þessari öld. Lengi framan af var kosið árlega, en
síðan á þriggja ára fresti um einn bæjarfulltrúa,
eða fleiri, sem úr gengu, en síðan 1930 hefir bæjar-
stjórnin öll verið kosin á fjögurra ára fresti. Bæjar-
fulltrúar og varabæjarfulltrúar, sem setið hafa í
bæjarstjórn um lengri eða skemmri tíma frá upp-
hafi eru orðnir 181 talsins.
íbúatala ísafjarðar árið 1866 var 220. Það mundi
í dag þykja fámennur kaupstaður og ekki líklegur
til þess að standa á eigin fótum. íbúatalan sl. ár
var 2.780, en hæst hefir hún orðið 2919 árið 1945.
Lagaheimild var fyrir hendi frá 1917 til þess að
kjósa bæjarstjóra, er færi með framkvæmd bæjar-
mála í stað bæjarfógeta, en %hlutar kjósenda þurftu
að samþykkja heimildina. Þetta var sex sinnum
fellt við atkvæðagreiðslur hér á ísafirði, og bæjar-
stjóri ekki ráðinn fyrr en 1930. Var það Ingólfur
Jónsson, lögfræðingur, sem áður hafði verið „bæjar-
ráðsmaður", eins og það var kallað, frá 1926.
Núverandi bæjarstjóri, Jón Guðjónsson, hefir
gegnt þessu vandasama embætti lengst allra, eða
samtals um 18 ára skeið, og gert það með miklum
ágætum.
Sambúðin við hinn forna heimilishrepp okkar ís-
firðinga, Eyrarhrepp, hefir jafnan verið hin ákjósan-
legsta. Árið 1917 höfðu báðir aðilar samþykkt að
sameina sveitarfélögin á ný, en þá varð ekki af því
vegna synjunar sýslunefndar N.-ísafjarðarsýslu um
samþykki. Nú er að margra dómi tímabært að taka
sameiningarmálið upp aftur. Þannig breytast tím-
arnir og viðhorfin.
10
FRJÁLS VERZLUN