Frjáls verslun - 01.10.1972, Blaðsíða 30

Otskipun á áli. Frá byrjun hefur ISAL borgað Eimskipafélagi
Islands 350 milljónir í flutningsgjöld vegna áls og byggingar-
efnis fyrir álverið.
smiðjurnar úr framleiðslunni
um helming.
— Hvað er áætlað að fyrir-
tækið velti miklu fjármagni á
næsta ári og hvað gerið þið
ráð fyrir að greiða mikið í
Iaun?
— Heildarveltan verður í
kringum 3200 milljónir og laun
munu nema 350 milljónum. Þá
verða starfsmenn orðnir 540
með þeim 130, sem ráðnir
voru í sumar vegna stækkun-
arinnar. Hér höfum við tvisvar
gert samninga við níu verka-
lýðsfélög til tveggja ára í senn
og nú er komið að endurnýjun
þeirra. Samningarnir renna út
30. nóvember. í undirbúnings-
skyni fyrir nýja samninga
fóru menn sérstaklega utan til
að safna efni í kröfugerð og
árangurinn er sá, að fram eru
komnar kröfur um 60—65%
hækkun í launum og fríðind-
um. Þetta gerist þrátt fyrir að
hér er betra kaup en á almenn-
um vinnumarkaði á íslandi
eins og kom í ljós, þegar við
gátum ráðið til okkar 130
manns í vinnu í sumar fyrir-
hafnarlaust og þrátt fyrir
geysilegt vinnuframboð. Auk
þess hafa starfsmenn hér
hærra kaup en gerist t.d. í ál-
verksmiðjunum í Noregi. Svo
er að sjálfsögðu ekkert tillit
tekið til þess, að 300 millj. kr.
tap verður á rekstrinum a
þessu ári og eitthvað svipað
árið 1973.
— Þetta fyrirtæki hefur ver-
ið ákaflega umdeilt, raunar
löngu áður en það varð til.
Með álsamningunum svonefnda
segja sumir, að íslendingar
hafi veitt erlendum „auðhring“
óeðlilega góð kjör. Nú, þegar
verksmiðjan er svo risin af
grunni halda hinir sömu því
fram, að hún spúi eiturefnum
út yfir náttúru landsins og að
mönnum sé beinlínis skaðlegt
að starfa í einhvers konar eit-
urgufum, sem gefið er í skyn,
að smjúgi inn um vit starfs-
manna í þessari verksmiðju?
Er ekki illt að þurfa sitja und-
ir slíku ámæli?
— Ég tók fyrir nokkru sam-
an dæmi um aðstöðu ÍSALS
vegna fullyrðinga, sem stund-
um heyrast um skattfríðindi
áliðjuversins.
Því ei oft haldið fram bæði
í ræðu og riti, að skattgreiðslur
ÍSAL séu óeðlilega lágar. ÍSAL
sé stórt fyrirtæki og hafi mikla
veltu og ætti því að borga mun
meiri skatta en raun ber vitni.
Við skulum nú athuga, hvað
hæft er í þessum fullyrðingum
og er það bezt gert með saman-
burði við önnur íslenzk fyrir
tæki með sambærilega veltu
eða í hliðstæðum atvinnu-
rekstri, svo og með samanburði
S.I.S 32291) 1
Loftleiðir h.f. . . . 2842 2
SÖRAL A/S .... 2640 3
Olíufélagið h.f. . . 1623 4
ÍSAL h.f 1542 5
Eimskip h.f 1455 6
Sementsverk. ríkis. 282 Y
Kísiliðjan h.f 198 o
') Að frádeginni veltu sjávar-
afurða- og landbúnaðardeilda.
-) Heildarskattar að meðtöldu
aðstöðugjaldi (landsútsvari) og
Eins og kemur fram af töfl-
unni, hefur ÍSAL greitt mest
í skatta allra ofangreindra fyr-
irtækja árið 1971. En þá spyrja
menn ef til vill, hvernig er með
greiðslur til bæjarfélagsins? Á
ofangreindri töflu eru sýndir
heildarskattar til ríkis og bæj-
arfélaga
Ef síðarnefndi hlutinn er at-
hugaður sérstaklega, kemur
eftirfarandi í ljós: Hafnarfjarð-
arkaupstaður fær í sinn hlut
25% af framleiðslugjaldi, það
er að segja sköttum, sem ÍSAL
við systurfyrirtæki okkar í
Noregi, SÖRAL. Eftirfarandi
yfirlit sýnir veltu og skatt-
greiðslur nokkurra fyrirtækja
í milljónum króna fyrir árið
1971: '
skattar röð
32.32) 3
17.2-) 5
3.7 7
37.52) 2
56.2 1
17.52) 4
7.52) 6
2.22) 8
fasteignagjaldi, en án launa-
skatts, tryggingargjalda, kirkju
garðsgjalda o. s. frv.
greiðir og fékk hann því í sinn
hlut rúmar 14 milljónir króna
á árinu 1971.
Til samanburðar má geta
þess, að heildarálagning til
bæjarfélagsins samkvæmt
skattskrá 1972 á þau 240 fyrir-
tæki, sem skrásett eru í Hafn-
arfirði, nam 16.7 milljónum
króna. Þar sem ætíð verða
nokkur afföll á innheimtu má
telja, að greiðslur ÍSAL fyrir
sama ár hafi numið svipaðri
upphæð. Um heildargreiðslur
velta röð
30
FV 10 1972