Frjáls verslun - 01.01.1979, Blaðsíða 31

| Baráttuár\
Viðreisnin
Stutt ágrip úr ræðu Benjamíns Eiríks-
sonar, bankastjóra
Fyrst er þaö, aö með frumvarpinu er gert ráð
fyrir aö breyta gengi krónunnar, þannig aö gengiö
lækki um 57% rúmlega miðað við skráð gengi í
dag. Nú er hið skráða gengi ekki hið raunverulega
gengi krónunnar, heldur er hið raunverulega
gengi 16,2857+ 55%, því eins og kunnugt er
lækkaði vinstri stjórnin í rauninni gengið á sínum
tíma um 35%, með hinu svokallaða yfirfærslu-
gjaldi, sem nemur 55%. Raunveruleg ný gengis-
lækkun mun því vera um 34%. Frá því fyrir stríð
hefir því krónan lækkað þannig, að nú er eftir
rúmlega 1 /9 af verðgildi hennar miðað við dollar.
Af verðgildi hennar innanlands er varla eftir meira
en 1 /20. — Útflutningssjóður verður lagður niður,
en gjöldum, sem lögð eru á, hans vegna, verður að
talsverðu leyti haldið, a.m.k. fyrst í stað, vextir
verða stórhækkaðir, og er það þáttur strangra að-
gerða í peningamálunum. Á jafnframt að takmarka
öll útlán. Ríkisstjórnin sjálf tekur í rauninni við
yfirstjórn peningamálanna. Vísitölubinding kaup-
gjalds fellur niður og meiningin er, að kjarasamn-
ingum milli bátasjómanna og útgerðarmanna
verði breytt. Samkvæmt frumvarpinu á að ákveða
fiskverðið til bátasjómanna með lögum, þangað til
sjómenn og hafi gert þessa nýju samninga. Þá er
það einnig stefna stjórnarinnar að stórauka fjöl-
skyldubætur og hækka ellilaun, og aðrar greiðslur
til þeirra sem greiðslur fá frá almannatryggingun-
um. Frelsi atvinnulífsins á að stórauka, bæði í
framkvæmdum og verzlun, en einkum á þó að
ganga röggsamlega til verks í því að losa höftin af
innflutningnum. í sambandi við þessar breytingar
má búast við stórauknum innflutningi í byrjun, sem
kostar mikinn gjaldeyri í bili, auk margvíslegra
annarra greiöslna, sem inna þarf af hendi. Það á
því að heimila ríkisstjórninni að taka bráðabirgða-
lán í Evrópu og Bandaríkjunum til þess að mæta
greiðsluhallanum. Gert er ráð fyrir, að sá halli
standi ekki lengi og hægt verði að endurgreiða
gjaldeyrislánin fljótlega.
Hinar stórhækkuðu bætur vegna almanna-
trygginganna stafa fyrst og fremst af því, að gert er
ráð fyrir aö gengislækkunin og aðrar verðbreyt-
ingar, sem henni verða samfara, muni hækka
verðlagið kringum 13%, en bæturnar, sem taka á
inn í vísitöluna, og aðrar ráðstafanir, sem gerðar
verða, munu takmarka hækkun vísitölunnar við
3%. Þar sem vísitölubinding kaupgjalds fellur aö
öllu leyti niður, verður engin hækkun á kaup-
gjaldinu.
Hinum sérstöku gjöldum, sem lögð voru til Út-
flutningssjóðs, á að halda að talsverðu leyti,
gjöldum, sem lögð voru á til þess að halda því
styrkja- og uppbótakerfi, sem flestir viðurkenna að
sé óhæft til lengdar. Enda er það þetta fyrirkomu-
lag, sem nú sligar allt saman. En þessu fé verður
varið til þess að auka bætur almannatrygging-
anna, og til að fella niður tekjuskattinn af launa-
tekjum. Um þetta má ýmislegt gott segja. En svona
há gjöld hljóta auðvitað að segja til sín í öllu
verðlagi og öllu atvinnulífi. Og þessi háu gjöld á að
nota til að greiða með ríkisútgjöld, sem ákveðin
hafa verið af nokkurri skyndingu, því að þessar
miklu breytingar á almannatryggingunum og
skattalöggjöfinni eru gerðar með tiltölulega stutt-
um fyrirvara. Þær eru gerðar til þess að fá menn til
þess aó sætta sig við hækkun verðlagsins, án
hækkunar kaupgjaldsins. Mér finnst að hér, eins
og raunar víðar í ráðstöfununum, gæti nokkuð, að
því sjónarmiði sé gefiö undir fótinn, að það sé í
rauninni á valdi ríkisstjórnarinnar, að ákveöa lífs-
kjör þjóðarinnar. Það viöhorf er að mestu leyti
rangt. Þaö er rétt að ríkisstjórnin getur greitt fyrir
ýmsum málum, en lífskjör þjóðarinnar eru í öllum
höfuðatriðum ákveöin af öðrum þáttum.
(1960)
31