Frjáls verslun - 01.01.1991, Page 33

málmframleiðslu. Þó svo Stadtoil,
Norsk Hydro og einhver fleiri fyrir-
tæki séu stærri en Elkem, er fyrir-
tækið að mörgu leyti grundvallarfyr-
irtæki í norsku atvinnulífi vegna þess
hve verksmiðjur þess eru dreifðar
víða um Noreg. A mörgum stöðum
eru verksmiðjur okkar grundvöllur
allrar atvinnustarfsemi í heilum
byggðalögum, sem væru nánast í
auðn ef Elkem nyti ekki við.
Árið 1989 námu rekstrartekjur
Elkem um 100 milljörðum íslenskra
króna. Þar af er járnblendi og tengd
starfsemi með um 60%, álframleiðsla
var með 19% rekstrarteknanna, kísil-
málmframleiðsla með tæp 14% og
aðrir rekstrarþættir 7%. Afkoman ár-
ið 1989 var mjög góð. Hagnaður fyrir
skatta var um 12% af rekstrartekjun-
um. Afkoman var einnig góð árið 1988
en tap var á fyrirtækinu tvö ár þar á
undan. Á árinu 1990 fór afkoma fyrir-
tækisins svo aftur niður. Þetta er
dæmigert fyrir þær sveiflur sem eru í
þessum rekstri. Fyrirtækið sveiflast
starfsaðila Elkem.
frá gífurlegum hagnaði yfir í tap. Við
þessum sveiflum er lítið að gera því
heimsmarkaðurinn er hinn harði hús-
bóndi okkar.
Það má geta þess til marks um þær
miklu sveiflur sem einkenna afkomu
og rekstur fyrirtækisins að verð á
hlutabréfum í Elkem tekur miklum
breytingum í kauphöllinni í Osló.
Þannig var verðið lægst um 40 krónur
norskar á hlutabréf í árslok 1987 en
fór á árinu 1989 upp í 400 norskar
krónur á hlutabréf en hefur svo aftur
verið á hraðri niðurleið og var komið
niður fyrir 120 krónur í árslok 1990.
Hvenær uppsveiflan í rekstri Elk-
em kemur, ræðst mikið af almennri
efnahagsþróun í heiminum og t.d. því
hvernig stál- og bilaiðnaðurinn dafn-
ar, því við seljum gífurlega mikið til
bilaiðnaðarins á Vesturlöndum. Við
eigum frekar von á því að álverð
hækki hratt aftur, jafnvel á árinu 1991.
Meiri óvissa er um jámblendið því um
offramleiðslu hefur verið að ræða.
Það er búið að draga úr framleiðslu
jámblendis í heiminum og við trúum
því að botninum sé náð. Hraði batans
ræðst svo að mestu leyti af efnahags-
ástandinu í heiminum.“
ÖÐRUM