Fregnir - 01.03.2005, Blaðsíða 22

Fregnir. Fréttabréf Upplýsingar - Félags bókasafns- og upplýsingafrœða
sem þykja bestar hvort heldur í bókum,
tímaritum eða rafrænum gagnagrunnum.
Þátttakendur voru 37 auk fyrirlesara. 21
voru frá Svíþjóð, sjö frá Noregi, ijórir frá
Finnlandi, þrír frá Danmörku og tveir frá
Islandi: Hanna Þórey Guðmundsdóttir,
skrifstofustjóri félagsvísinda- og lagadeild-
ar Háskólans á Akureyri og Júlíana Lárus-
dóttir, bókavörður við Bókasafn Háskólans
á Akureyri. Astæðan fyrir því að við feng-
um tækifæri að sitja þetta námskeið er sú
að stjómendum NAI fannst mikilvægt að
Islendingar væm í tengslum við stofnunina
þar sem hún er rekin sameiginlega af
Norðurlöndunum. Við Háskólann á Akur-
eyri er nýhafin kennsla í þróunarfræðum
og er það von okkar að geta komið efni
ráðstefnunnar áfram til nemenda. Fyrir-
lesarar vom 17 og vom flestir þeirra starfs-
menn NAI.
Nordiska Afrikainstitutet var stofnað
árið 1962. Stofnunin er fjármögnuð með
framlögum frá öllum Norðurlöndunum.
Markmið stofnunarinnar er að ýta undir og
vinna að rannsóknum um Afríku og efla
samvinnu milli norrænna og afrískra vís-
indamanna. Um þessar mundir er unnið að
þremur þverfaglegum rannsóknum:
• Gender and age in African cities
• Sexuality, gender and Society in Africa
• State recuperation, resource mobilisa-
tion and conflict: researching citizen-
ship and capacity in African states
Auk rannsóknarvinnunnar rekur stofnunin
bókasafn og umfangsmikla bókaútgáfu.
Safnkosturinn er um 60.000 rit og tímaritin
em um 500. Bókasafnið leggur áherslu á
samfélagsfræðileg efni sem fjalla um
Afríku eftir nýlendutímann, þ.e.a.s. eftir
seinni heimsstyrjöld, því að Háskólabóka-
safnið í Uppsölum á mjög gott safn um
Afríku fyrir þann tíma.
NAI hefur gefið út meira en 600 titla
um Afríku og fjalla bækumar um stjóm-
mál, efnahagsástand, félagsfræðileg
vandamál og nútímasögu Afríku, ýmist al-
mennt eða um málefni einstakra landa.
Fyrirlestramir vom mjög fróðlegir og
áhugaverðir. Efnislega stóðu eftirfarandi
fjórir fyrirlestrar upp úr.
1. Cyril Obi, sem starfar að rannsóknum
hjá NAI, og Thomas Rideaus, upplýs-
ingafulltrúi stofnunarinnar, fjölluðu
um innanríkisdeilur landa í Afríku og
hversu erfítt væri að byggja upp lýð-
ræði í löndum þar sem friður hefur
komist á að nafninu til en meiri hluti
þjóðarinnar geymir minningar um
voðaverk á sínum nánustu. Astæða
deilna em margvíslegar. Rideaus lagði
áherslu á að til að skilja vandamálin
þyrfti maður alltaf að rannsaka sögu-
legan bakgmnn viðkomandi þjóðar.
Síðan má bæta við ástæðum eins og
þjóðflokkaerjum, valdabaráttu, hags-
munapólitík, stríðsgróða o.s.frv. Sem
dæmi fór hann yfir sögu Rwanda-
Burundi.
2. Kirsten Holst Petersen, aðstoðar-
prófessor í bókmenntum við Háskól-
ann í Roskilde, gaf stutt yfirlit yfir
bókmenntasögu Afríkumanna. Um
1960 byrjar nýja tímabilið í sögu bók-
menntanna og lengi vel vom kynþátta-
misrétti og spilling stjómvalda aðal
þemu í skáldsögum. I dag telur hún
mestu gróskuna vera í leikritagerð.
Rithöfundar stefna í auknum mæli á
alþjóðlega markaði og nú er meira
fjallað um almenn mannréttindi frem-
ur en málefni bundin Afríku.
3. Signe Amfred, fræðimaður hjá NAI,
sagði frá því sem er efst á baugi í
kvenréttindamálum afrískra kvenna.
„Gender issues“ em mikið rædd í dag
meðal kennara og nemenda. Áherslu-
atriðin breytast með tímanum þegar
þessi mál em rædd og nú benda
afrískar konur á að vestrænir fræði-
menn fari oft villur vegar þegar þeir
ræða kúgun afrískra kvenna út frá eig-
in forsendum. Þær benda á að konan
hafí verið mikils metin á margan hátt í
afrískum samfélögum og misrétti
gagnvart konum í Afríku nútímans
verði best skýrt af þeim sjálfum.
4. Þau Catrine Christiansen og Amin
Kamete sögðu frá rannsóknarverkefni
um útbreiðslu eyðni í Suður-Afríku
þar sem talið er að um 40% íbúanna
séu smitaðir af HIV. Fjórar milljónir
þurfa á lyfjum að halda en aðeins um
2% þeirra fá lyf. Afleiðingar plágunn-
ar em m.a. þær að skapast hefúr nýtt
þjóðfélagsmynstur, annað hvort búa
böm saman (í hreysum) þar sem þau
30. árg. - 1. tbl. 2005 - bls. 22