Alþýðublaðið - 14.07.1974, Blaðsíða 21

Sigurður Björnsson ásamt systur sinni Guðrúnu (Rúnu), sem býr til landsins bestu kjötsúpu.
þingtíðindunum leið
ótrulega fljótt
gengum inn i bæinn og hann
bauð mér til stofu. Þar var á
mi&ju gólfi borðstofuborð og
stólar sitt hvoru megin við það.
Hann lokaði að okkur og settist
gegnt mér. — Hvað var það nú,
sem þig langaði helst að tala um
og vita? Það er nú ekki vist, að
þú fáir svo mikið upp úr mér.
Jú, ég var i sveitina kominn til
að kynnast fóikinu og viðhorf-
um þess, aðallega gagnvart
nýja hringveginum og þeim
breytingum, sem þessi nýja
samgönguleið gæti haft i för
með sér. Átti hann von á, að
mannlifið i sveitinni myndi
breytast stórlega?
— Ég vona bara, eins og ég
sagði þér i gær, sagði hann og
pirði augun, — að ekki sé ástæða
til að hafa áhyggjur af fram-
tíöinni og þessari samgöngubót.
En ef það er eitthvað, sem ég er
hræddur við, þá er það nokkuð,
sem við höfum orðið vör við hér
i þessari sveit. Ég skal segja
þér, að fyrir nokkrum árum
fannst mikið af dauðum skúm
hér fyrir austan. Það var búið
að skera lappirnar af hverjum
einasta fugli og hafa „veiði-
mennirnir” liklegast ætlað að
fá peninga fyrir. Það væru helst
slikir óprúttnir ferðamenn, sem
maður vildi ekki fá hingað oft.
Ég vildi helst láta friða allan
fugl hér nema gæs, hún er slæm
þar sem verið er að rækta upp
jafn mikið land og hér er verið
að gera.
— En vargurinn, mávurinn,
þarf ekki að herja á hann?
spurði ég.
Nú varð Sigurður ibyggnari
og brosleitari en nokkru sinni
áöur. — Nei, veiðibjöllunni þarf
ekki að útrýma þótt hún sé
leiðinleg, svaraði hann. — Fyrir
þvi eru ástæður, sem okkur
þykja i rauninni frekar góðar:
Eftir þvi sem landhelgin færist
lengra út, þvi minna verður um
æti fyrir varginn, og þannig
fækkar henni sjálfkrafa. Smá-
bátum fer sifækkandi sömu-
leiðis. Þvi held ég að veiðibjall-
an verði ekkert vandamál.
Eins og sagði i upphafi
þessarar greinar búa þeir Kvi-
skerjabræður þar fimm saman
ásamt tveimur systrum sinum.
Báðar heita Guðrún — eftir sitt
hvorri ömmunni — en sú yngri
mun vera kölluð Rúna til að-
greiningar. Um þetta leyti
heyrðist umgangur frammi og
glamur i diskum. — Þú ert
kannski búinn að borða? spurði
Siguröur mig. Nei, ekki gat ég
játað þvi. Hann stóð upp og gekk
út og lokaði vandlega á eftir sér.
Ég skoðaði á meðan nokkra
uppstoppaða fugla, sem voru
þar i glerskáp i einu horninu,
allir vandlega merktir; siðar
sagði Sigurður mér, að þetta
væri aðeins hluti þess safns,
sem þeir ættu — aðallega Hálf-
dán — og eins hefðu þeir sent
mikið af flökkufuglum til Nátt-
úrugripasafnsins i Reykjavik.
Sigurður kom aftur inn og
settist og Rúna á hæla honum.
Hún lagði á borð og bar fyrir
okkur soðið kindakjöt og kjöt-
súpu. — Þér þykir þetta liklega
ekkert gott, sagði hún. — Þetta
er áreiðanlega ekkert gott.
Eins litill kjötsúpumaður og
ég er gat ég ekki annað en játað
hreinskilninslega, að betri kjöt-
súpu hefði ég aldrei fengið. Hún
svaraði fáu og sagði eitthvað á
þá leið, að svona vildi hún hafa
þetta.
Við Sigurður borðuðum tveir
einir og spjölluðum saman á
meðan. Hann snéri baki i glugg-
ann og þar fyrir utan, beint fyrir
framan mig, fannst mér vera
eilifðin.
Sagnfræðileg rök
í Oræfasveit eru ýmsir, sem
þekkja vel sögu sveitar og ibúa
hennar, en að öllum ólöstuðum
mun Sigurður vera allra fróð-
astur. Hann er sjálflærður sagn-
fræðingur og fer með ártöl, nöfn
og heiti liðinna alda eins og að
drekka vatn. Þegar við
spjölluðum um hlaup og gróður-
breytingar i öræfum (sjá úr-
drátt úr grein hans á bls. ),
sagði hann mér sögu af þvi, að
fyrstu heimildir um hlaup bentu
til þess, að það hefði liklega
verið i kringum 1350. 1 þvi sam-
bandi benti hann á skráðar
sagnir um tvo sýslumenn, sem
hann nafngreindi eins og ,ég ætti
að þekkja þá en hef náttúrlega
gleymt, og er einhversstaðar
skrifað eftir öðrum þeirra, að i
þvi hlaupi hefðu farið lGbæir á
sandinum. Þetta sagðist honum
all löngu eftir umrætt hlaup. —
En nú er það svo, sagði
Sigurður, — að þrátt fyrir að
engar öruggar heimildir séu til
um þetta hlaup, þá má telja
þessa frásögn sýslumannsins
sanna. 1 þjóðsögunum urðu
nefnilega allar tölur á milli 10 og
20 að 18, samanber 18 hellisbúa
og 18 barna föður i álfheimum
og svo framvegis. Hann nafndi
hins vegar töluna 16 og þvi má
telja frásögn hans sannsögu-
lega.
t hartnær 20 ár, eða frá árinu
1955, hefur Sigurður unnið að
samningu byggðasögu Oræfa-
sveitar. Á stundum var mér
næst að ætla, að hann kynni alla
söguna utanbókar. En þetta eru
greinilega hans ær og kýr eins
og sést hvað best á eftirfarandi,
sem hann sagði mér á einhverju
stigi samtals okkar:
— Ég þurfti að vera á sjúkra-
húsi i Reykjavik um nokkurn
tima og fékk, fyrir hjálp góðra
manna, gömul þingtiðindi að
láni úr Landsbókasafninu. Þá
leið timinn ótrúlega fljótt.
— Hvernig finnst þér — eða
ykkur systkinum — aðrir ibúar
sveitarinnar lita á ykkur og
ykkar fræðistörf spurði ég.
Hann svaraði rólega en hik-
laust: — Ég hef aldrei orðið var
við annað, en að fólk hér skilji
okkur vel og kunni að meta okk-
ar fræði- og rannsóknarstörf. Og
þvi siður höfum við orðið varir
við, að við séum taldir sérvitrir
grúskarar. Enda grúskum við
ekki svo mikið, maður les eitt og
annað og heyrir sitthvað og
mikið af þvi leggst á minnið. Við
erum jú kannski hver á sinu
sviði en þetta fléttast allt
saman. Allt gerir það það.
Ekki gestkvæmt
Timinn leið og komið fram
undir nón þegar við kvöddumst.
Rúna kom og tók af borðum og
við búnir að drekka mikið kaffi.
— Fáið þið mikið af gestum hér
á Kviskerjum? spurði ég hana.
— Nei, sem betur fer er það nú
ekki, svaraði hún. — Æ, nei.
— Hefur þér aldrei dottið i hug
að flytjast héðan? spurði ég aft-
ur.
Hún leit á bróður sinn. — Ég
hef alltaí haft nóg að gera,
svaraði hún svo. — Ég hef aldrei
hugleitt það að fara héðan. Það
er sjálfsagt betra að vera ein-
hvers staðar annars staðar, en
hér er ég nú samt. Það er lika
gott að vera hér.
Ég vildi fá að mynda þau
systkinin saman og svo lika að
fá nokkrar myndir af Guðrúnu i
eldhúsinu. Hún þvertók fyrir
það, sagðist vera að baka og það
kæmi bara ekki til máia. Þau
voru með gesti, tvær ungar
frænkur úr Reykjavik, sem léku
sér á snjósleða á túninu.
Innúr nýbyggingunni
heyrðust hamarshögg og þegar
ég ók úr hlaði var Sigurður
kominn aftur i múrverkið af
sama kappinu og áður. A
smiðjuveggnum var eitt af
hundruðum —ef ekki þúsundum
— selskinna, sem þeir Kvi-
skerjabræður hafa spýtt um æv-
ina. Hundur með sperrt eyrun
horfði á eftir mér. —ó.vald.
Akureyringar —
Ferðafólk!
Athugið að við höfum allt sem yður vantar
i ferðalagið:
Sóloliu — gleraugu — filmur — snyrtivörur.
Avexti — ávaxtasafa — kex —.
Heitar pylsur.
Rjómais og isrétti.
Fljót og góð afgreiðsla.
Ý Jf- Krókeyrarstöðin
Veganesti
Glerárhverfi
Tryggvabraut 14.
HEIMSÆKIÐ SELFOSS
Er miðstöð samgangna og ferðaþjónustu ö Suðurlandi
tengd höfuðstaðnum með hraðbraut.
Eftirtaldir staðir eru allir nögrenni Selfoss
Þingvellir, Laugarvatn, Gullfoss, Strokkur, Geysir, Hvera-
vellir, Kerlingafjöll, Þjórsárdalur, Virkjunarstaðir við
Þjórsá og Tungnaá, Þórisvatn, Veiðivötn, Landmanna-
laugar, Hekla, allir helztu sögustaðir Njálu á Suðurlandi,
Keldur, Hlíðarendi, Bergþórshvoll, hellarnir á Ægissíðu,
Oddi á Rangárvöllum.
Skemmtimöguleikar í næsta nágrenni Selfoss:
Laxveiði í: ölfusá, Soginu, Hvítá, sjóbirtingsveiði í Olfusá.
Sjóstangaveiði frá: Stbkkseyri, Eyrabakka, Þorlákshöfn.
Útreiðartúrar í allar áttir meðal annars upp á hábrún
Ingólfsf jalls.
Á Selfossi er: Sundlaug, íþróttavölIur, Byggða- og mál-
verkasafn, Bókasafn og fl.
LYNGÁSI 8,
GARÐAHREPPI
® 53055.
/ BILRUOAN
FRAMLEIÐUM
BÍLRÚÐUR ÚR
ÖRYGGISGLERI
í ALLA BÍLA.
Eigum fyrirliggjandi framrúður í flestar gerðir
fólksbíla.
Meðal annars: Framrúður í Benz 250 og 280
S, ennfremur litaðar framrúður í Bronco. Einnig
höfum við slétt öryggisgler, allar þykktir, sker-
um eftir máli, ísetning á staðnum.
BÍLRÚÐAN,
Garðahreppi,
sími 53055,
ísetningarsími 53054.
©
Sunnudagur 14. júlf 1974.