Alþýðublaðið - 23.01.1976, Blaðsíða 1

alþýðu
I n KTiTTil
13. TBL. - 1976 - 57. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR
Ritstjórn Sföumúla II - Sfmi 81866
Svör við 15 algengustu
spurningum um HÖÐ og
HÁRá kvennasíðum 6 og 7
.>
Benedikt Gröndal, formaður Alþýðuflokksins:
Afstaða flokksins til samninga er
t gærmorgun, áOur en haldinn
var fundur i rikisstjórninni, þar
sem ákveðiö var að taka boði
Breta um, að Geir Hallgrimsson
héldi til London til viðræöna,
héldu fulltrúar rikisstjórnarinn-
ar fund með landhelgisnefnd og
utanrikisnefnd Alþingis. A
fundinum var ieitað álits
nefndanna um, hvort tslending-
ar ættu að verða við beiðni
Breta um viðræður. A fundinum
reyndust fulltrúar allra
stjórnmálaflokka nema eins —
Alþýðubandalagsins — þvi
fylgjandi að beiðni Breta yrði
ekki hafnað.
Benedikt Gröndal, formaöur
Alþýðuflokksins, sat fund
þennan sem fulltrúi fiokksins,
og hafði Alþýðublaðið tai af hon-
um i gær.
— Ég vil minna á, að Alþýðu-
flokkurinn tók afstöðu á móti
samningunum við Vestur-Þjóð-
verja, á grundvelli þeirra
upplýsinga um ástand fiski-
stofna við iandið, sem fyrir
liggja, sagði Benedikt.
— Þessi meginstefna Alþýðu-
fiokksins hefur ekki breytzt.
Hins vegar hefur Alþýðuflokk-
urinn frá upphafi haldið þvi
fram, að tslendingar verði að
óbreytt
ræöa landhelgismálið við aðrar
þjóðir, sem þess óska. Það
myndi spiila verulega fyrir
málstað okkar, ef ósk um slikar
viðræður væri neitað. Af þeim
sökum telur Alþýðuflokkurinn
rétt, að forsætisráðherra, Geir
Hallgrimsson taki boði Harolds
Wiison og fari til London til
könnunarviðræðna við hann.
SB.
Gæti spillt fyrir okkur, ef við neituðum óskum um viðræður
Mikil óvissa er nú rikjandi um
framtið rækjuvcrksmiðjunnar á
Dalvik, að þvi er segir i blaðinu
isiendingi. Rækjuvinnslan sem er
i eigu söltunarfélags Dalvfkur,
hefur ekki verið starfrækt, siðan
uin miðjan des. Astæðan er sú að
hráefni hefur skort og lánafyrir-
greiðsla hefur dregizt á langinn,
Það eru greiðslur vegna stofn-
kostnðar sem mestum vanda
vaida, en fyrirtækið á óafgreidda
lánsfyrirgrciðslu vegna stofn-
kostnaðar hjá Fiskveiðasjóði. Að
sögn forráðamanna fyrirtækisins,
verður að loka alveg ef þessi
fyrirgreiðsla fæst ekki innan tiðar
en ef hún kæmi bjargaði hún
fyritækinu út úr vandanum. Ef
fyrirgreiðslan dregst úr hömlu,
niá gera ráð fyrir, að fyrirtækið
missi þá báta, sein aflað liafa
hráefnis til vinnslunnar.
lim miöjan desember var fast-
ráðnum starfsstúlkum hjá
fyrirtækinu, sagt upp störfum en
fastráðnir karlmenn hafa haft
vinnu við viöhald á húsum og þess
háttar.
Rækjuvinnslan hóf störf i maí á
siðastliðnu ári og voru starfs-
stúlkur um '30 þegar flest var.
— EB
STÚÐVflST flTVINNUTÆKI UEGNfl
AB — Oddur Sigurjónsson
Rækjustyrjöldin á
Húnaflóa var mikið
fréttaefni fjölmiðla á
liðnu ári, meðan hún
stóð yfir. Hér er ekki
ætlunin að rifja upp
gang þessa illræmda
máls, sem stundum var
kallað i spaugi Flóa-
bardagi hinn nýi.
Eftir mikið japl og jaml og
fuður, tókst sjávarútvegs-
ráðherra að þrengja fram lög-
gjöf um samræmda vinnslu
siávarafurða. Grundvöllur
þeirra laga var, að sjávarút-
vegsráðherra fengi að hafa
hönd i bagga með vinnslu
sjávarafurða, eins og t.d. rækju.
Það var sett á hans vald hvemig
hann skipti afla milli vinnslu-
staða. Rétt er að gera sér ljóst,
að með þvi er ráðherra fengið
ærið vald i hendur. Rækjuveiðin
er vitaskuld eitt og vinnslan
annað. Það er engum efa undir-
orpið, að vinnslan skapar mikla
atvinnu, einkum fyrir kvenfólk.
Ef litið er á vinnslugetu rækju-
verksmiðja á Húnaflóasvæðinu,
er hún i aðalatriðum á þessa
leið.
Á Skagaströnd eru 2 verk-
smiðjur, á Blönduósi 2, á
Hvammstanga 1 uppsett, en
önnur til á staðnum. Á Drangs-
nesi er 1 verksmiðja og á
HólmaviTc 2.
Þessu næst kemur til álita
skiptingin á milli vinnslustaða..*
Að allra hæstum ákvörðunum
sjávarútvegsráðherra litur það
dæmi þannig út:
Höfðakaupstaður (Skaga-
strönd) fær i sinn hlut 22%,
Blönduósi eru úthlutuð 10%,
Hvammstanga 18%, en Hólma-
vik og Drangsnes saman fá 50%
vinnslunnar i sinn hlut'.
Bágt er að segja, hvort hér er
verið að efla jafnvægi i byggð
landsins, en sé það hugmyndin,
má lika minna á, að tveir siðast
töldu staðirnir eru i kjördæmi
sjávarútvegsráðherra, hinir
þrir ekki. Niðurstaðan af
þessari furðulegu skiptingu er
svo auðvitað sú, að t.d. á
Blönduósi, sem býr við skarð-
astan hlut, er aðeins unnin dag-
vinna og ekki endilega samfellt,
en i verksmiðjunum vestan
flóans verður fólkið að stritast
við að vinna eftir- og nætur-
vinnu, til þess að afkasta þvi
sem að bersL Hér er raunveru-
lega tvennt að gerast. Annað
það, að með þvi að þrengja svo
kosti Blönduóss um aflamagn,
er verið að tefla framtið verk-
smiðjunnar i fullkomna tvisýnu.
Hitt er það, sem að verkafólkinu
snýr, og er ekki þörf að ræða
það i löngu máli. Tilburðir ráð-
herra til að koma rækjuvinnslu
og veiðum Blönduóssbúa fyrir
kattarnef i fyrra, eru enn i
fersku minni. Ekki vegna þess,
að þeir væru svo tiltakanlega
fimlegir, heldur vegna þeirrar
einstöku hlutdrægni, sem i þeim
birtist. Vissulega munu menn
hafa vonað, að þessu furðulega
máli lyki á viðunandi hátt. En
þvi miður virðist sú von hafa
brugðizt illilega. Trúlegt er, þó
hér skuli ekkert um það fullyrt,
að málinu sé ekki lokið af hálfu
heimamanna, þó við rikan sé að
deila. Heldur eróliklegt, að látið
verði við það eitt sitja, að spyrja
i einhverjum undirgefnistón:
,,Er þetta hægt, Matthias?”
Likara er, að einhver önnur
tóntegund verði i spjallinu.
En meðal annarra orða. Þess
er vert að minnast, að komið
hefur til orða, að skipta þurfi
aflamagni milli landsmanna, ef
að þvi yrði horfið.að leggja ein-
hverjum hluta fiskiflotans.
Nefndin, sem um það fjallaði,
staðnæmdist helzt við að skipt-
ingin yrði lögð á vald ráðherra.
Satt að segja yrði enginn ráð-
herra öfundsverður af þvi. En ef
horft er á reynsluna af svipliku
valdi, sem honum var fengið i
hendur um Húnaflóa m.m., er
hætt við að einhverjum þætti
þrengjast fyrir dyrum. Eitt er
að vera með lagavaldið i
höndum, og annað að kunna að
beita þvi svo réttlátt sé.
HÆTTIIM VIH
FISKSÖLU-
SAMVINNIINNI?
AB — Guömundur Arni Stefánsson
Einhver óskiljanleg tregða,
virðist vera komin upp, varðandi
ákvörðun um áframhaldandi
þátttöku freðfiskútflytjenda
okkar íslendinga til USA, þ.e.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna,
og Samband islenzkra sam-
vinnufélaga i samtökum Norður
Atlantshafsrikja (North Atlantic
Seafood Association, skmst.
NASA).
Þessi samtök, sem i eru Norð-
menn, Danir og Kanadamenn auk
Islendinga, hafa verið með i
gangi upplýsinga- og auglýsinga-
herferð mikla i USA. fyrir aukinni
neyzlu fiskmetis úr Norður
Atlantsháfinu. Þessi samtök voru
stofnuð til höfuðs vaxandi sölu
Kyrrahafsfisksins sem bókstaf-
lega flæddi yfir Bandarikja-
markaðinn. Árangurinn af þess-
um samtökum hefur verið góður
og er Atlantshafsfiskurinn i mik-
illi sókn i Bandarikjunum og þá
ekki sizt vegna fyrrnefndrar her-
ferðar. Nú hefur hins vegar
spurzt að Islendingar hyggist
draga sig út úr þessum samtök-
um og er það furðulegt, þar sem
sala islenzkra fiskflaka i
Bandarikjunum var meiri i fyrra
en mörg undanfarin ár. Hinir að-
ilar NASA hyggjast halda þessu
samstarfi áfram, án Islendinga
eða með.
Alþýðublaðið hafði samband
við Sigurð Markússon fram-
kvæmdastjóra sjávarafurða-
deildar Sambandsins og spurðist
fyrir um þessi mál. Sagði Sigurð-
ur að erfitt væri fyrir Islendinga
að mæla árangurinn, sem orðið
hefði af samstarfinu. Hefði mark-
mið NASA, verið að vekja athygli
á gæðum Norður Atlantshafs-
fisksins fram yfir Kyrrahafsfisk-
inn og það virtist hafa tekizt.
Kvað hann þátttöku tslendinga i
þessum samtökum sýnast
réttlætanleg, að minnsta kosti
teldu menn Sambandsins i
Bandarikjunum, að gagn hefði
verið að samstarfinu. Þátttakan
kostaði hins vegar peninga og
margs væri að gæta i þessu sam-
bandi. Ekki hefði enn verið
ákveðið hvflrt tsland héldi áfram i
NASA, en ákvörðun um það yrði
væntanlega tekin von bráðar.
Er þvi ljóst, að þrátt fyrir
sjáanlegan árangur af þessu
samstarfi þá tvistiga Islendingar
og hafa ekki tekið ákvörðun um
áframhaldandi þátttöku. Er það
raunar furðulegt með tilliti til
þess sem hér hefur komið fram.
Hver hin raunverulega ástæða
fyrir þessu hiki er, það er ekki
ljóst, en Alþýðublaðið mun leita
svara við þeirri spurningu.
Landhelgismálið fyrir
flokksstjórn á mánudag
Boðaður hefur verið fundur i
flokksstjórn Alþýðuflokksins n.k.
inánudag kl. 5 e.h. Meginefni
fundarins verður landhelgismáiið
og munu þeir Bcnedikt Gröndal
og Gylfi Þ. Gislason hafa fram-
sögu unt siðustu atburði málsins.
Þá verður cinnig rætt um ýmis
iiinanfiokksmál. — SB.
ER STEFNT AÐ SKIPTINGU
AFLA MILLI LANDSHLUTA?—i
SEINAGANGS FISKVEIÐISJÓÐS?