Alþýðublaðið - 19.03.1976, Qupperneq 7

biaSid1' Föstudagur 19. marz 1976
VIÐHORF 7
SPURNINGARNAR
o
Er vinnulöggjöfin við-
unandi? Ef ekki, hverju á þá að
breyta?
O
Hvað finnst þér af eigin
reynslu um skipulag og
framkvæmd samningavið-
ræðna i vinnudeilum?
O
Eru verkföll orðin úrelt? Ef
svo er, hvað getur leyst þau af
hólmi?
O
Hvað vilt þú segja um áhrif
og afskipti stjórnmálamanna
og fjölmiðla af framkvæmd
kjarasamninga?
O
Eiga rfldsstjórnir að hafa af-
skipti af kjarasamningum?
O
Hvað annað vilt þú segja um
þetta mál? \
hafa afskipti af kjarasamn-
ingum, en þó virðist ljóst að
þær geta ekki annað.
6. Hef sennilega verið of
langorður og visa þvi til fyrri
svara. _
Miðstjórn-
arvald ASI
ætti að
vera meira
Davíö Sch Thorsteins-
son, formaöur Félags
ísl. iðnrekenda:
1. Ég tel hana alls ekki við-
unandi. Ég tel að það eigi að
viðhaía allsherjaratkvæða-
greiðslu i félögunum um verk-
föll. Það er min skoðun að ASÍ,
VSl og Vinnumálasambandið
eigi að semja um heildarupp-
hæðir, sem hægt væri siðan að
semja um, sem launa-
hækkanir. Eftir að búið væri
að semja um heildarupphæð
mundi ASt siðan skipta þessu
milli landssambandanna.
Þetta er það sem hlýtur að
koma og byrjaði reyndar að-
eins i siðustu samningum með
eina prósentinu til skipta
vegna sérkrafna. Allt annað
hlýtur að leiða til handahófs-
kenndra vinnubragða og þess,
að þeir fái mest sem frekastir
eru. Afleiðingin er svo, áfram-
haldandi verðbólga i landinu.
2. Mér finnst að valdsvið
sáttasemjara ætti að vera
meira en nú er og mér finnst
að hann ætti að hafa vald til að
fresta verkfalli undir vissum
kringumstæðum, t.d. eins og
núna siðast. Það átti að sjálf-
sögðu skilyrðislaust að fresta
verkfallinu núna til þess að
hægt hefði verið að fara að
ræða um sjálft málið.
Þá finnst mér miðstjórnar-
vald Alþýðusambandsins vera
allt of litið. Þeir eru með innan
sinna vébanda ótal smáhópa
og það er ómögulegt að semja
við verkalýðshreyfinguna
nema ASI fái vald til að
semja. Þetta ætti að vera aug-
ljóst.
3. Þetta er mjög erfið spurn-
ing, þvi ég held, að i sérstök-
um tilvikum ætti að vera hægt
að gripa til þeirra. t langflest-
um tilvikum eru þau þó úrelt
og ef þetta miðstjórnarvald
Alþýðusambandsins kæmist á
þá eru þau um leið algerlega
úrelt. Með hliðsjón af efna-
hagsstöðu þjóðarinnar ætti
einnig að liggja ljóst fyrir að
verkföll eru orðin nokkuð
úrelt.
4. Mér finnst að afskipti fjöl-
miðla af vinnudeilum séu litið
æskileg, að visu sé ég ekki að
þau hafi neitt verulega trufl-
andi áhrif á gang mála
Reynsla min af stjórnmála-
mönnum sem hafa tekið þátt i
kjarasamningum, hefur verið
mjög góð. Samninganefnda-
menn eru hvorki betri né verri
fyrir þá sök að þeir eru stjórn-
málamenn. Það fer eftir öðr-
um atriðum.
5. Rikisstjórnin hefur þegar
haft mikil afskipti af kjara-
samningum.Rikisvaldið hlýt-
ur að hafa afskipti af þessum
málum vegna fjárlaga, trygg-
inga og tollamála. Hins vegar
fannst mér að rikisstjórnin
hefði ekki tekið nægilega
sterka afstöðu til sameigin-
legra krafna vinnuveitenda og
Alþýðusambandsins. Það voru
satt að segja mjög daufar
undirtektir.
6. Það þarf að gera
breytingar á vinnulöggjöfinni,
eins og ég hef bent á hér að
framan og þetta þarf að gera
sem allra fyrst. til þess að við
losnum úr þeirri úlfskreppu,
sem við erum komnir i.
•
íhalds-
stjórn ætti
ekki að fá
að krukka
í vinnu-
loggjofina
Baldur óskarsson,
í miöstjórn ASI:
1. Svar mitt erjá. Að minnsta
kosti kemur ekki til greina, að
verkalýðshreyfingin sam-
þykki að ihaldsstjórn fari að
krukka i hana. Það yrði án efa
til skerðingar rétti verkalýðs-
félaganna.
2. Það hefur sannazt
áþreifanlega siðustu ár, að
ógerningur er að fá atvinnu-
rekendur til viðræðna i alvöru
um meginatriði kjara-
samninga, fyrr en verkalýðs-
hreyfingin er komin i striðs-
rosabullurnar og verkfall vof-
ir yfir. Samningaviðræður
hafa þvi iðulega dregizt langt
fram yfir þann tima, sem
samningar runnu út. Þennan
drátt telja atvinnurekendur
sér mikinn ávinning, þvi
sjaldan er samið um hækkun
launa aftur i timann, auk þess
sem þeir telja sig fremur geta
sundrað samstöðu verkafólks-
ins með drætti samninga.
Ég er þvi þeirrar skoðunar,
að það komi fyllilega til greina
fyrir verkalýðsfélögin að hafa
verkfallsheimild i höndum
stjórnar og trúnaðarráðs
sama dag og samningar renna
út.
3. 1 stéttaþjóðfélagi er verk-
fallsvopnið dýrmætasta eign
verkalýðsfélaganna. Verkföll
tryggðu rétt verkalýðsfélag-
anna til að semja um kaup og
kjör og flest mikilvægustu
félagsleg umbótamál alþýð-
unnar hafa verið knúin fram
með verkföllum. Þetta dýr-
mæta vopn sitt verður verka-
lýðshreyfingin að varðveita
vel.
4. Ég geri ráð fyrir að spurt
sé um áhrif og afskipti af gerð
kjarasamninga. Auðvitað
reyna allir stjórnmálamenn
að hafa áhrif á gang kjara-
samninga. Verkalýðs-
hreyfingin ætlast beinlinis til
þess, að stjórnmálaflokkar
hennar reyni að greiða fyrir
sem hagstæðastri lausn
samninga fyrir launafólkið.
Það hafa þeir einnig gert, þeg-
ar þeir hafa verið við völd.
Fjölmiðlar hafa hér, eins og
á nær öllum þjóðlifssviðum,
mikilvægu hlutverki að gegna.
Þeir miðla upplýsingum um
helztu kröfur og gang mála.
Þvi miður er það svo hér á
landi, að atvinnurekendur og
ihaldsöflin ráða öflugustu
blöðunum. Þess vegna er það
mjög mikilvægt að verkalýðs-
félögin efli málgagn sitt Vinn-
una til muna, og komi henni til
allra félagsmanna sinna.
Þannig gæti verkalýðs-
hreyfingin sjálf skýrt kröfur
sinar fyrir fólkinu, rakið á
réttan hátt gang samninga-
mála og verið stefnumótandi
og leiðandi varðandi brýnustu
lifshagsmunamál alþýðunnar.
Þetta verður áreiðanlega tek-
ið til itarlegrar skoðunar á
þessu ári og næsta þingi ASl.
5. Já. Ég tel að rikisstjórnir
eigi aðgreiða fyrir gerð kjara-
samninga. Alþýðusambandið
lýsti þvi t.d. yfir á sl. hausti.
að það mæti pólitiskar aðgerð-
ir, sem ykju kaupmátt launa
til jafns við beinar kaup-
hækkanir. Hinni nýju efna-
hagsstefnu ASt var hins vegar
hafnað. Verðbólgan framund-
an er þvi á ábyrgð rikis-
stjórnarinnar.
6. Ég vil taka það skýrt fram
nú, að sú samstaða og eining
verkalýðsstéttanna. sem rikti
i siðasta verkfalli, sem er við-
tækasta allsherjarverkfall i
sögu tslands, var ánægjuleg-
asta afmælisgjöf sem Alþýðu-
sambandið gat hugsanlega
fengið á 60 ára afmæli sinu.
Rikisstjórn og atvinnu-
rekendur ætluðu að brjóta
verkalýðshreyfinguna niður i
þessu verkfelli. t stað þess
gerðist hið gleðilega: Hundruð
manna tóku þátt i samninga-
gerðinni sjálfri. Þúsundir
manna létu skrá sig til verk-
fallsvörzlu og sáu um fram-
kvæmd verkfallsins. Milli 10
og 12 þúsund manns komu á
fundi verkalýðsfélaganna. þar
sem samningarnir voru lagðir
fyrir. Verkalýðshreyfingin
sýndi að hún er máttug lifandi
hrevfing.
En þótt hin faglega hreyfing
sé þannig sterkasta aflið i
landinu. ef hún beitir sam-
takamætti sinum. skortir al-
þýðuna pólitiskt vald. Brýn-
asta hagsmunamál verkalýðs-
félaganna nú er þvi að skapa
pólitiska samstöðu. Anhennar
verða allir verkfalls- og
samningasigrar gerðir að
engu af óvinveittri rikisstjórn.
Notum þvi afmælisár Al-
þýðusambandsins til að vinna
að pólitiskri einingu verka-
lvðshreyfingarinnar. YFIR-
RAÐIN TIL ALÞÝÐUNNAR.
— BJ