Alþýðublaðið - 30.07.1976, Blaðsíða 2

2 STJÓRNMÁL
FRÉTTIR
Föstudagur 30. júlí 1976. jtiai
alþyóu-
aoíð
alþýðu-
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Kekstur: Reykjaprent hf. Kitstjóri
og ábyrgðarmaður: Árni Gunnars-
son. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggs-
son. Útbr.stj.: Kristján Einarsson,
simi 14900. Aðsetur ritstjórnar er i
Siðumúla 11, simi 81860. Auglýsinga-
deild, Alþýðuhúsinu llverfisgötu 10 — simi 14906. Áskriftar -
simi 14900. Prcntun: Blaðaprenti h.f. Áskriftarverð: 1000
krónur á mánuði og 50 krónur i lausasölu. ________________
„Kerfið”
og fólkið
í landinu
Misjafnir eru mennirnir og krosstré bregðast eins
og önnur tré. Á síðustu vikum og mánuðum hpf ur það
sannast að „kerf ið" svokallaða er brogað og í því eru
brestir. Kerfismennirnir reynast vera mannlegir og
verknaðir þeirra eftir því.
Það hefur verið víðtekin trú á íslandi að embættis-
menn eigi síðasta orðið og kveði upp f ullnaðarúrskurð
í hverju deilumáli, þegar almenningur og f jölmiðlar
kljást við „kerfið" og deila á það.
Menn kunna að minnast þess, að fyrir rúmu ári við-
hafði lögreglumaður orð í sjónvarpi um íslenzku toll-
gæzluna og var fordæmdur fyrir. Hann hafði á orði að
tollgæzlan væri þannig, að ekki væri hægt að treysta
henni fullkomlega. Fyrir nokkru kom í Ijós, að ekki
var allt með felldu á því heimili. Þá minntist enginn
orða lögreglumannsins.
Fáir hefðu trúað því að óreyndu að lögreglumenn
brytu lög gróflega, eins og nú hefur gerzt. Slíkt er
mikið áfall fyrir löggæzlumenn, og lögregluyfirvöld
þurfa að gera allt, sem í þeirra valdi stendur til að
bæta álitshnekkinn. En sérstaklega verða stjórnvöld
þessa lands að taka til höndum og bæta léleg kjör
þessarar stéttar, sem mikil ábyrgð hvílir á.
Þau dæmi, sem hér hafa verið nefnd, eru ekki til
þess fallinn að auka traust almennings á „kerfinu".
Það kann því svo að fara aðekki reynist unnt að kveða
niður með einu pennastriki ádeilur og ummæli um
það, sem hinir óbreyttu telja, að miður hafi farið í
„kerf inu". Augu manna opnast fyrir því, að „kerf ið"
kunni að hafa á röngu að standa og að ekki sé allt satt
og rétt, sem kerfismennirnir segja og gera.
Á það skal lögð áherzla að með þessum orðum er
ekki verið að draga úr heiðarleika og ágæti embættis-
manna og annarra, sem falin er f orsjá margra veiga-
mestu þátta þjóðlífsins. Aðeins er á það bent, að það
er ekki alltaf hugsýki, óhróður eða annað verra, sem
stjórnar gagnrýninni á „kerfið".
Það er stundum sagt, að það séu embættismennirn-
ir, sem völdin haf a, — stjórnmálamennirnir séu í raun
og veru valdalitlir eða valdalausir. Víst er það, að lítil
hreyfing er á íslenzka embættismannakerf inu. Sömu
mennirnir hafa sömu embætti á hendi árum og ára-
tugum saman. Þótt þessir menn séu heiðarlegir, vel-
viljaðir og réttsýnir kann svo löng seta í sama stól að
rugla dómgreind og slíta sambandið við veruleikann.
örari mannabreytingar innan „kerfisins" kæmu
ekki að sök.
I ýmsum löndum hef ur það verið reynt með góðum
árangri að láta menn í skyldum störfum skipta um
stöður á nokkurra ára fresti. Mætti ekki til dæmis
reyna tollverði í störfum lögreglumanna og öfugt. l
ráðuneytum gætu æðstu embættismenn skipst á störf-
um, rétt eins og ráðherrar hafa leikið sér að því að
skipta um ráðuneyti, ýmist á stjórnartímabili eða
milli stjórna.
Ekkert er algilt og svo er einnig um „kerf ið", sem
er aðeins samheiti um mennina, sem það skapa.
Mennirnir í „kerfinu" fara oft með meiri völd og
ábyrgð þeirra er meiri en gengur og gerist meðal al-
mennings. Þess vegna eru meiri kröfur gerðar til
þeirra. — En trúin á réttlæti og öbrigðuleika „kerf is-
ins" má ekki vera svo miki.l að ádeilan og gagnrýnin
verði afgreidd sem f jas og rugl óábirgra manna.
— AG
Erlendir stúdentar læra
íslenzku í sumarleyfinu
- ÍSLENZKIR STÚDENTAR Á SAMS K0NAR
NÁMSKEIÐUM ERLENDIS
Á vegum Háskóla
Islands eru hér staddir 32
stúdentar frá öllum
Norðurlöndunum og sækja
þeir sumarnámskeið í
islenzku máli og bók-
menntum við Háskólann.
Auk þeirra eru 3 stúdentar
frá Ástralíu, Englandi og
Frakklandi gestir á nám-
skeiðinu.
Sumarnámskeiö i islenzku máli
og bókmenntum hófst mánudag-
inn 26. júli og stendur þaB yfir i
fimm vikur. Námskeiö þetta er
haldiö a vegum sumarnám-
skeiöanefndar Háskóla Islands og
er liöur i norrænu samstarfi um
kennslu Noröurlandamála I
hverju einstöku landi. Hliöstæð
námskeiö eru haldin i ár i Dan-
mörku, Finnlandi, Noregi og Svi-
þjóö. Meöal þátttakenda þar eru
nokkrir islenzkir stúdentar.
A námskeiöinu er 50 kennslu-
stundum variö til málfræöináms
og 30 til bókmenntanáms. Mál-
fræöikennsluna annast Dr. phil.
Helgi Guömundsson, lektor, og
Svavar Sigmundsson, lektor. Um
kennslu i bókmenntum sjá lektor-
arnir Heimir Pálsson og Kristinn
Jóhannesson.
Auk beinnar kennslu veröa
fluttir við námskeiöiö 10 fyrir-.
lestrar um ýmis efni, feröast
veröur um söguslóöir og farnar
stuttar kynnisferöir um Reykja-
vik og næsta nágrenni. Nám-
skeiösstjóri er Jón Friöjónsson,
lektor.
AV
EINSTEFNUUMFERÐ
Á HEIMSHÖFUNUM
„Meö þeirri þróun á stærö skipa, og þá einkanlega oliuskipa, hefur
hættan á slysum vegna árekstra aukizt, sérstakiega á þeim skipa-
lciöum, þar sem fjöldi skipa ier uni “
Mörg undanfarin ár
hefur á vegum Alþjóða-
siglingamálastofnunar-
innar, IMCO, verið unnið
markvisst að því að auka
siglingaöryggi á höfun-
um, enda er öryggi á sjó
eitt af mikilvægustu
verkefnum þessarar al-
þjóðastof nunar Samein-
uðu þjóðanna.
Með þeirri þróun á
stærð skipa, og þá eink-
anlega olíuf lutninga-
skipa, hefur hættan á
slysum vegna árekstra
orðið sífellt meiri, sér-
staklega á þeim skipa-
leiðum, þar sem mikill
fjöldi skipa fer um.
Akreinar á
hafi úti
Þessvegna hefur á undanförn-
um árum veriö unnið aö þvi inn-
an IMCO að skipuleggja ein-
stefnu-siglingaleiöir þar sem
skipaumferð er mest. Slikar
einstefnu-siglingaleiðir hafa
þegar verið téknar upp á ýms-
um þeim hafsvæðum, sem is-
lenzk skip fara um, og þess-
vegna hefur Siglingamálastofn-
un rikisins vakið athygli allra
islenzku farskipafélaganna á
nauðsyn þess, að um borð i öll-
um farskipum séu sjókort yfir
slik hafsvæði, þar sem gerð er
grein fyrir þessum einstefnu-
siglingaleiðum. Upphaflega var
um að ræða tilmæli um, að öll
skip fylgi þessum reglum um
einstefnuleiðir, en augljóst var,
að nauðsynlegt myndi verða að
gera þær að skyldu, likt og ak-
reina-akstur á umferðaæðum á
landi. Nú stendur þetta næsta
skref fyrir dyrum, þvi að nýjar
alþjóðasiglingareglur, sem
samþykktar voru á alþjóðaráð-
stefnu, sem haldin var á vegum
Alþjóðasiglingamálastofnunar-
innar i London árið 1972, mun
taka gildi á næsta ári.
Frumdrög þessara alþjóða-
siglingarreglna, voru samin af
sérnefnd innan IMCO.
Auk þessara nýju ákvæða, þar
sem krafizt er að skip fylgi ein-
stefnu siglingaleiðum á ýmsum
hafsvæðum, þar sem umferð
skipa er sérlega mikil, þá taka
þessar nýju alþjóðasiglinga-
reglur tillit til þeirrar stað-
reyndar, að ratsjá er orðið al-
mennt og mikið notað siglinga-
tæki, og ennfremur eru ráðstaf-
anir gerðar til þess að sigiing
mjög stórra skipa, sem viðýmis
skilyrði hafa takmarKaða
möguleika á að breyta stefnu
vegna stærðar, verði ekki tor-
velduð af öðrum skipum, á
þröngum siglingaleiðum.
Tekur gildi á
næsta ári
Alþjóðasamþykktin, sem al-
þjóðasiglingareglurnar eru við-
auki við, tekur gildi tólf mánuð-
um eftir þann dag, þegar
minnst 15 lönd, sem samtals
eiga eigi minna en 65% af skipa-
fjölda, eða brúttórúmlestatölu
af öllum skipum heimsins, sem
eru 100 brúttórúmlestir eða
stærri, hafa staðfest alþjóða-
samþykktina.
Vestur-Þýzkaland staðfesti
alþjóðasamþykktina 14. júli sl.,
og þar með hafa lönd sem eiga
alls 66% af skipastól heimsins
miðað við rúmlestatölu staðfest
alþjóðasamþy kktina.
Þessar nýju alþjóðasiglinga-
reglur munu þessvegna taka
gildi 15. júli árið 1977, og þær
munu eflaust verða mikilvægt
skref til aukins öryggis á sjó, en
það er takmark allra þeirra 97
þjóða, sem nú eiga aðild að al-
þjóðasiglingamálastofnuninni
IMCO, sem hefur aðalstöðvar
sinar i London.
Þessar nýju alþjóðasiglinga-
reglur hafa þegar verið þýddar
á islenzku, og staðfestar af Is-
landshálfu. Þær munu fljótlega
verða birtar i Stjórnartiðindum,
en siðan mun Siglingamála-
stofnun rikisins birta þær i sér-
bók, eins og þær eldri, til afnota
fyrir islenzka sjómenn.