Alþýðublaðið - 30.07.1976, Blaðsíða 5

SÍaSkt Föstudagur 30. júlí 1976.
OTLÖMD 5
Hinn „svarti júlí” Sýrlendinga
Utanrikisráðherra
bráðabirgðastjórnar
P.L.O er farinn til
Damaskus að reyna að
ná samkomulagi við
Sýrlendinga um stöðv-
un bardaga þessara
tveggja aðila i
Libanon. t»að var full-
trúi Lybiustjórnar sem
hafði milligöngu um
samningaumleitanirn-
ar og i yfirlýsingu, sem
hann lét frá sér fara i
gær, sagði hann að von-
ast væri til að bindandi
samkomulag yrði gert
á næstunni. — En fyrir-
gefa Palestinuarabar
Sýrlendingum nokk-
urntima afskiptinn af
borgarastyrjöldinni i
Libanon. Það verður
framtiðin að skera úr
um.
Undarlegt strið
í mannkynssögunni verður
borgarastyrjöldinni i Libanon
lýst sem undarlegu striði. Und-
arlegu vegna þess, að umheim-
inum var ef til vill aldrei ljóst
tilætlun einstakra aðila með af-
skiptum af þvi. En af öllu und-
aregu i sambandi við þetta strið
verða afskipti Sýrlendinga lik-
lega talin undarlegust.
Stjórnmálasaga Araba telur
margar hetjur, — en einnig
óbótamenn. Ef það er einhver,
nú i augnablikinu, sem Arabar
lita á sem slikan þá er það að
öllum likindum Assad Sýrlands-
forseti. pessa dagana falla
Israelsmenn alveg i skuggann

af honum, og Sadat forseti
Egyptalands, sem verið hefur
úti i kuldanúm siðan hann gerði
Sinai samninginn.
Hafez al Assad,
slunginn stjórnmála-
maöur
HafezalAssadkomsttil valda
i Sýrlandi með herforingjabylt-
ingu fyrir sex árum. Siðan hefir
hann verið álitiiin einn slungn-
asti stjórnmálamaður i Araba-
heiminum.
Yfirleitt lætur Assad litið á
sér bera út á við. Hann veitir
fréttamönnum aldrei viðtöl, og
talar sjaldan opinberlega. Aftur
á móti vinnur hann að innan-
rikismálum Sýrlands af mikilli
hyggju og slægviti.
Fljótt á litið virðist hann vera
framfarasinnaður arabiskur
sósialisti af Bath skólanum.
Hann hefir þóttst vera algjör-
lega mótfallinn friðsamlegum
samningum við tsraelsmenn,
hann hefir þóttst vera einn at'
einlægustu stuðningsmönnum
Palestinuaraba og hann hefir
þóttst vera einn virkasti and-
stæðingur „ameriskrar heims-
valdastefnu i Mið-Austurlönd-
um.
En bara þóttst. Sannleikurinn
er sá að Assad er kaldur rök-
hyggjumaður, sem hefur til að
bera ákaflega næmt skyn á
stjórnmálalega þróun og lætur
ekki tilfinningarnar hlaupa með
sig i gönur.
A siðustu ferð sinni um mið
Austurlönd lagði Henry Kiss-
inger utanrikisráðherra Banda-
rikjanna einna mest upp úr við-
ræðum sinum við Assad. Ekki
einungis vegna þess að þar var
á ferð erfiður andstæðingur
heldur og vegna þess að þar var
verðugur andstæðingur.
Ef harter gengið á diplómata
i israelska utanrikisráðuneytinu
viðurkenna þeir djúpa virðingu
sém þeir bera fyrir stjórnmála-
hæfileikum Assads.
Völd lians
byggjast á liernum
Sem fybr segir komst Assad
til valda i herforingjabyltingu
sem gerð var fyrir sex árum.
Eftir byltinguna komst hann
sjálfkrafa inn i röð æðstu manna
i Bath flokksins, sem er eini
leyfilegi stjórnmálaflokkurinn i
Sýrlandi. öfugt á við fyrri for-
seta Sýrlands og gleymir Assad
þvi ekki að grundvöllur valda
hans er herinn og án Hans væri
hann ekki neitt.
Assad er upprunninn i mú-
hameðskum minnihiutahóp i
Sýrlandi Alawitum. Þeir telja
einungis 5-6% þjóðarinnar.
Meðal alawita er það hefði að
vinna sér frægð og frama innan
hersins. Það er þeirra eina leið
til þess að komast ofar i þjóðfé-
lagsstigann, þar sem efstu
þrepin eru þéttsetin sunnitum.
Það er þvi engin tilviljun að
margir beztu herforingjar Sýr-
lendinga eru alawitar, og þeir
halda saman og styðja við bakið
hver á öðrum.
Trúasti fylgisveinn Hafez al
Assads er jafnframt bróðir hans
og heitir Rifaat Assad. Hann
stjórnar vélaherdeild sem hefir
aðsetur sitt i Damaskus. Þessi
yngri bróðir er nánast eins og
lifvörður forsetans og hefir góö-
ar gætur á öllum þeim sem gætu
haft hug á forsetastólnum.
Assad og Sadat
Þrátt fyrir að Assad hafi tekið
nokkuð stórt upp i sig þegar
Sadat, forseti Egyptalands
samdi við tsraelsmenn i fyrra,
var það ekki vegna þess að hann
væri andvigur friðsamlegum
samningum við Israelsriki.
Hann taldi að með þvi að nýta
sér ' díplomatisk klókindi og
þann þverbrest sem virtist vera
aö koma i mið-austurlanda-
stefnu Bandarikjamanna, gætu
Arabar fengið meira út úr
samningunum en raun varð á.
Að hans áliti urðu Arabar að
vera þolinmóðir og biða sins
rétta tima. En Sadat gat ekki
beðið, hann vildi árangur og það
fljótt.
Svar Sýrlendinga við friða-
samningunum við Israel var ný
hernaðaráætlun, þar sem megin
áherzlan var lögð á nýjar ,,vig-
stöðvar” meðfram öllum aust-
urlandamærum ísraels. Og það
var hugmynd Assads að fá bæði
Jórdani og Palestinumenn (og
þá Libani óbeint) með i leikinn.
Með þessu vildi Assad mynda
nýja valdamiðju i Arabaheim-
inum.
Allt bendir til þess að þetta
hafi tekizt, — ef ekki hefði kom-
ið til borgarsty r jaldar i
Libanon.
Blaðinu snúið við
Ef litið er til þess sem átti sér
stað i Libanon i vetur er leið
kemur i ljós að i upphafi studdu
Sýrlendingar við bakið á
Palestinumönnum bæði leynt og
ljóst. Meðal annars sendu þeir
svonefndar PLA (palestinska
frelsisherinn) inn i Libanon. Og
þessi stuðningur hafði sitt að
segja. Þá loks hófu múhameðs-
trúarmenn að sækja fram i bar-
dögum við hinar kristnu her-
sveitir.
En ekki fór þó allt aö vilja
Assads. Eftir að Palestinu-
mönnum fór að vegna betur i
styrjöldinni kom i ljós að þeir
vildu standa á eigin fótum. Ara-
fat hafði allan timann vitað um
fyrirætlanir Sýrlendinga, og
hann var ekki hrifinn af
þeirri hugmynd að gengið yrði
til friðarsamninga við Israela,
þar sem hagsmunir Palestinu-
manna yröu ef til vill fyrir borö
bornir.
Þetta er skýringin á þvi hvers
vegna Sýrlendingar kúventu svo
skyndilega umheiminum til
mikillar furðu. Allt frá þvi að
sýrlenzkar hersveitir réðust inn
i Libanon hafa þær barist viö
hliö kristinna falangista og
maronita gegn Palestinumönn-
um og vinstrisinnuðum múham-
eöstrúarmönnum.
Kapallinn gekk
ekki upp
1 dag er margt sem bendir til
þess að Assad hafi tekið skakk-
an pól ihæðinaerhannákvaðaö
ráðast inn i Libanon.
Hann bjóst við að innrásin
yrði ein sleitulaus sigurganga i
gegn um hið striðshrjáða land.
En ekki fer allt sem ætlað var.
P.L.O menn vita að þeir berjast
fyrir tilveru samtakanna, og
jafn ótrúlegt sem það annars
kann að virðast hefur styrkur
þeirra aukizt frekar en hitt,
þrátt fyrir að við 25.000 manna
vel þjálfað og vopnum búið sýr-
lenzkt lið sé að etja.
P.L.O. hefur misst þúsundir
manna i bardögum, en aðrar
þúsundir nýþjálfaðra hermanna
hafa fylit skörðin. Þau samtök
Palestinumanna sem áður lutu
Sýrlendingum og höfðu aðal-
stöðvar sinar þar (PLA og Saika
samtökin) eru nú algjörlega i
höndum P.L.O. Eitt er enn sem
ekki vóg hvað minnst á meta-
skálum striðsgæfunnar.
Palestinumenn eru fullir af bar-
áttugleöi sem þeir höfðu ekki yf-
ir að ráða áður. Þeir veiku eru
ýmist fallnir eða hafa gefizt
upp , eftir stendur kjarni
sterkra og traustra hermanna.
Astæðuna fyrir hrakförum
Sýrlendinga má einnig setja i
samband við afskipti stórveld-
anna. Assad fékk ekki blessun
Bandarikjamanna á innrás sina
i Libanon, eins og hann hafði
vonað og eftir þvi sem liðið hef-
ur á júlimánuð hafa sovétleið-
togarnir i auknum mæli lagt að
stjórnvöldum i Damaskus að
láta af hernaðaraðgerðum i
Libanon, annars geti svo farið
að Sovétmenn hætti öllum hen-
aðarlegum og efnahagslegum
stuöningi við Sýrlendinga.
Hinn „svarti júli”
I borgarastyr jöldinni i
Jórdaniu árið 1970 var septem-
bermánuður nefndur hinn
„svarti september” Husseins
konungs. Það sama hefir skeð i
libönsku borgarastyrjöldinni.
Assad hefir verið eignaður hinn
„svarti júli”, en öfugt á við
Jórdaniukonung átti Assad ekki
striðsgæfu að fagna.
Hinn pólitiski kapall gekk
ekki upp og þvi er það að Assad
sest að samningaboröinu með
P.L.O. Það var almennt hald
manna i gær að ef samningar
nást verði Palestinuaröbum
heimilað að hafa áfram stöðvar
i Líbanon til árása á Israel. Að
sjáífsögðu erulsraélar óánægöir
meö þessa þróun mála, þvi fyrir
skömmu komst Rabin forsætis-
ráðherra Israels svo aö orði, að
Israelar væru rólegir meðan
Sýrlendingar gengju endanlega
frá P.L.O.
—ES