Alþýðublaðið - 24.08.1976, Blaðsíða 6

Þriðjudagur 24. ágúst 1976 {?}£¥&*'
6
WINNING
Kristján Dýrfjörð
rafvirkjameistari
Fæddur 22. júni 1892
dáinn 16. ágúst 1976
Stúkan Morgunstjarnan i
Hafnarfirði má muna sinn fifil
fegri.
A fyrri hluta þessarar aldar var
hún meðal þróttmestu félagssam-
taka þar i bæ og kjarni hennar
samanstendur enn aö meiri hluta
af innfæddum Hafnfirðingum.
Sizt skyldi þó vanmeta þá sem aö-
fluttir eru til þessa byggðarlags
og hafa lagt þar bindindismálinu
lið. Einn þeirra kveðjum við
hinztu kveðju i dag, Kristján Dýr-
fjörð. I áðurnefnda stúku gekk
hann á fimmta tugi aldarinnar.
Hafði hann þá verið búsettur i
Hafnarfirði um fárra ára skeið,
kom.inn þangað frá Siglufirði.
En fæðingarstaður hans var
Isafjörður og foreldrar Mikkalina
Friðriksdóttir og Krisján Odds-
son Dýrfjörð.
Kristján yngri var meðal hinna
fyrstu hér á landi sem lögöu hönd
aö hagnýtingu rafmagnsins. Það
stóö i nánum tengslum við
timburverksmiðju, einmitt eins
og i Hafnarfirði á sinum tima.
Siðar vann hann m.a. að járn-
smiðum og fékk vélstjóraréttindi
Á I GULLHÚSIÐ
uL 1 FRAKKASTÍG 7
HU 5IÐ REYKJAVÍK
StMI 28519
Gull- og silfurskartgripir
í úrvali.
Handunnið íslenskt vfravirki.
Gull- og silfurviðgerðir.
Gyllum og hreinsum gull-
og silfurskartgripi.
r<#v!
árið 1916. Að þvi kom, I fæðingar-
bæ hans, að hann tók að sér svo
umfangsmikil störf við raflagnir,
að ekki þótti annað hlýða en að
hann fengi löggildingu sem raf-
virki, hvað hann og fékk áriö 1921.
Arið eftir réðst hann svo til form-
legs náms i þessari iðngrein i
Noregi og þegar heim kom lá leið-
in til Siglufjarðar Þar biðu hans
ærin verkefni, bæði sem fag-
manns og félagshyggjumanns. t
Hafnarfirði var svo starfsvett-
vangur hans i meira en aldar-
fjórðung.
Þótt þetta yfirlit sé hér skráð,
þykir mér liklegt að það verði
einnig gert af einhverjum öðrum,
og verði þvi um endurtekningu að
ræða, svo vinmargur sem
Kristján var og átti auðvelt meö
að blanda geði við aðra. En svo
auövelt sem það var, urðu kynnin
ekki yfirborðsleg, heldur iðulega
eitthvað annað og meira, sem
ekki er svo auðvelt að koma orö-
um aö. Okkur Hafnfirðingum yrði
liklega helzt fyrir að likja honum
viðhöfurid Jóhannesarguðspjalls.
Þar er auöséð að farið hefur Iifs-
reyndur djúphy ggjumaður.
Kristján var virkur góötemplari
allt frá bernsku og alla tiö var
hugur hans opinn fyrir samtaka-
mætti, hag þeirra sem minna
máttu sin og yfirleitt fyrir þvi
bezta og göfugasta sem hin æðri
trúarbrögð hafa að bjóða.
Aldrei var asi á Kristjáni Dýr-
fjörð. Það var engu llkara en að
hann væri á einhvern hátt hafinn
yfir rúm og tlma, a.m.k. hið hnit-
miðaöa timatal okkar á þessu til-
verusviöi.
Meö orðinu rúm, á ég hér að
sjálfsögðu við viðáttu. En vinur
okkar mátti bera það, að verða
iðuglega háður öðru rúmi, sýni-
legu og áþreifanlegu, þ.e. hinni
hábyggðu hvilu sjúkrahússins.
Henni hafði hann oft kynnzt og
lokadvöl hans þar varð mikið á
þriöja ár.
En þar lagðist aftur likn með
þraut: hið meðfædda æðruleysi
og áðurnefnt vfðfeðmt eöa allt að
þvi upphafiö timaskyn.
A meðan heilsan leyfði, stóð
Kristján i bréfasambandi viö
marga, ekki siöur utan lands en
innan, og var áskrifandi að ýms-
um ritum erlendum, og má segja
að allt fjallaði þetta um hin
háleitari hugðarefni mannlegs
anda. Ekki afrækti hann þó hið
launaða lifsstarf vegna þessa.
Eiginlega átti vel við að þetta
skyldi vera rafvirki. Þótt raf-
magniö sé til fjölmargra hluta
nytsamlegt, hefur vafizt fyrir
mönnum hingað til, að gera grein
fyrir þvi hvað það eiginlega er.
Noröurljósin eru tæpast efnisleg,
heldur einhvers konar rafmagns-
sveiflur I himinhvolfinu.
Visindamenn eru leitandi og
rannsakandi þessi fyrirbrigði og
aörar reikistjörnur og þviumlikt.
Kristján var leitandi að hinu
bezta og fullkomnasta og spyrj-
andi um hið ókomna. Ekki veit ég
hvort óska ber aö nú öðlist hann
svör við slikum spurningum. Hér-
vistinni er lokiö, en væri ekki
betra að leitin héldi áfram á æðri
sviðum? Já, við vitum ekki hvers
biðja ber, en við vitum að þar sem
góðir menn fara eru guðs vegir.
Hér hefur ekki verið rætt um
einkalif Kristjáns, en afkomend-
um hans og öörum ástvinum biðj-
um við blessunar guðs.
Magnús Jónsson.
Lundúna-
pistill
KFUM-hótelið
slær í gegn
Nýjasta hótel Bretlands heitir
„Y”, en það er líka eitt af
stærstu hótelum I London og
hefur 734 herbergi. Þetta undar-
lega nafn er vegna þess, að
. YMCA (betur þekkt á Islandi,
semK.F.U.M.) rekurþaö. Þetta
risastóra háhýsi er við endann á
Totenham Court Road og hefur
þegar sýnt mikla nýtingu, ekki
aðeins ungt fólk gistir.ar, heldur
og ferðamenn og menn, sem eru
i viðskiptaerindum, og sjá, aö
hér fá þeir mun betri þjónustu
en á viðurkenndum hótelum.og
svo kostar gistingin milli 4 og 7
pund á sólarhring, en allt að 20
pundum annars staðar.
Rúm prestsins
Það var mikið hlegið að
sögunni um prestinn frá
Winchester, sem kom nýlega til
London til að sitja kirkjuþing,
en þar átti hann að prédika.
Hann fór á hótel, en þar var
aðeins hægt að fá tveggja
manna herbergi. Þegar hann
kom heim á hóteliö um kvöldið,
lágu náttfötiná öðru rúminu en
hvítur hökullinn á hinu...
Umferðavandamál
Umferðatafir verða i London
einsog annars staðar, og eruoft
verri þar, svo að naumast liður
sá dagurinn, að einhver telji sig
ekki hafa fundið snilldarlega
lausn.
Nýjasta tilllagan er sú, að
utanaðkomandi ökumenn eigi
aö borga eitt pund á bil fyrir að
mega aka inn I miðborgina.
Höfundurinn heldur þvi fram,
að það verði hreinlega að neyða
bileigendur til að notfæra sér al-
menningsvagnana.
Róbinsonhátið
Litla skoska þorpið Largo
hefurefnttilhátiðarvikui tilefhi
af þvi, aö einn mesti sonur
þorpsins, sjómaðurinn
Alexander Selkirk, sem varö
fvrirmynd Daniels Defoe að
Róbinson Krúso, sem allir
þekkja, fæddist fyrir 300 árum.
Það hefur tekist að skrapa
nokkra muni á sýningu, s.s.
dagbók hans og skipskistu.
Chileanski sendiherrann, sem
kom til þorpsins nýlega til að sjá
bronsstyttuna af Selkirk klædd-
um i Róbinson-skinnfötin, hefur
lofað, að afmælið verði einnig
haldið hátiðlegt á eynni, sem
Selkirk var skipsbrotsmaður á i
fjögur ár, og sem nýlega hefúr
veriö skirð eftir honum. Fulltrúi
Chile á hátiðinni i Largo verður
chileanskur sjóforingi, sem er
staddur 1 Skotlandi. Hann er
skipstjóri á kafbáti, sem Chile
lét smiöa i Skotlandi, en hefur
ekki enn getað greitt, svo að
brezk yfirvöld hafa neitað að
sleppa honum.
Börn og áfengi
Það er viöar en á íslandi, sem
deilt er um börn og áfengis-
neyzlu. Ferðamenn og Bretar
sjálfir undrast áfengislöggjöf-
ina á Bretlandi. Börn undir 14
aldri mega aö visu ekki koma á
bjórkrár, en unglingar milli 14
og 18 ára mega gjarnan drekka
sterka drykki, ef þeir sitja við
borö, en ekki ef þeir standa við
barinn. Svo eru það vinveitinga-
húsin. Bömin mega auðvitað
koma I fylgd með foreldrum, og
foreldrarnir geta, án þess aö
lenda i 'höggi við login. pantað
viskihanda sér og börnunum, ef
þau eru orðin fimm ára.
Þúsund og ein ótf
Nú eignast London sitt
Kashbah, en þar getur arabisku
oliumilljónamæringunum liðiö
eins og heima hjá sér, en eins og
allir vita, hafa arabiskir oliu-
furstar keypt margarhúseignir
I London. Hinn heimsfrægi
Pigalle Klúbbur verðurendur-
skipulagður aö arabiskum sið
og nýja nafniö verður i Þúsund
og einnar nætur stll, Sherazade,
og fimm magadansmeyjar vom
fluttar inn frá Kairó til að skapa
réttan anda.
Maturinn veröur fyrsta flokks
— franskur og arabiskur — og
áfengisveitingar eru leyfðar.
Þrœðum perlufestar.
Afgreiðum viðgerðir samdœgurs
ef óskað er.
TROfcOFUNARHRINGAR
jj' Fljót afgreiðsla.
Sendum gegn póstkröfu '
GUÐM. ÞORSTEINSSON
gullsmiður, Bankastr. 12
Auglýsiö í
Alþýðu-
blaðinu
*
Islenskubættir Alþýðublaðsins
eftir Guðna Kolbeinsson
í Þjóöviljanum skömmu fyrir
páska var sagt frá manni
nokkrum sem klifraði upp á
kirkjuþak til þess aö geta veriö
séður af sem flestum.
Mun eðlilegra hefði verið að
taka svo til orða aö maöurinn
heCu. klifrað upp á kirkjuþakið
til þess að sem flestir gætu séð
hann. Virðist mér liklegast aö
hér sé um að ræða óvandaða
þýðingu þar sem fylgt er
setningaskipun frummálsins, en
slikt er mun hættulegra tung-
unni en þó að menn noti eitt og
eitt óþarft tökuorö á stangli. —
Engan veginn er hér verið að ,
mæla óþörfum tökuoröum bót, j
þau eru til mikilla lýta I máli
manna — en ekki skæðasti óvin-
urinn.
Dæmi um hervirki
hættulegasta óvinarins er oröa-
jsambandið ég mundi segjaiöll
orðin eru islensk en engu að
siður er um að ræöa enskættaða
málvenju: „I would say.” —
Sem betur fer á islensk tunga
sér ötula og vaska varnarmenn
sem m.a. hafa barist mjög gegn
oröatiltækinu ég mundi segjaog
meö þó nokkrum árangri, en
samt er enn allt of mikið um aö
menn hefji setningar á þennan
hvimleiöa hátt.
í stað þess að taka svo til
oröa: ,,Ég mundi segjaað fjólu-
blátt bæri fallegast” — má
t.a.m. segja: Mér finnst, mér
sýnisteöa mér viröistfjólublátt
fallegast. Ætli fjólublátt sé ekki
fallegast. Mln skoöun, eða mitt
álit.er að fjólublátt sé fallegast.
í skólum landsins, þáttum um
daglegt mál I hljóðvarpi og
viðar hefur verið hart barist
gegn þvi aö nota orðið maöur
sem óákveöiö fornafn: Maöur
veit bara varla hvað maöurá að
gera þegar maöur stendur
frammi fyrir þvi að manni
yrði um þessar mundir eitthvað
á þessa leið: ,,Þú veist bara
varla hvað þúátt að gera þegar
þústendur frammi fyrir þvi að
þérgengur ekkert að fá þér ibúð
þegar þú ert að setjast að I ó-
kunnri stórborg.” Slika
málnotkun ber að forðast.
,En ekki er einungis að fólk sé
að hætta að nota orðið maöur
gerast svo
fátæk að orðum að ekki sé hægt
að láta i ljós aödáun sina á
manni á annan hátt en að segja
aö hann sé mikill persónuleiki
eða litrikur persónuleiki.
gengur ekkert að fá sér ibúð
þegar maöurer að setjast aö i ó-
kunnri stórborg. Já við
könnumst öll við málnotkun af
þessu tagi. En baráttan gegn
henni hefur gengiö nokkuö vel;
orðiö maöur sem óákveðið for-
nafn heyrist mun sjaldnar nú en
fyrir nokkrum árum. — En
annar máldraugur hefur leyst
þennan af hólmi. Að siö ensicu-
mælandi manna eru Islendingar
nú farnir aö nota orðið þú sem ó-
ákveðiö fornafn. Þannig aö
maisgreinin sem tekin var sem
dæmi um notkun oröins maöur
sem óákveöiö fornatn, heldur
varast menn að nota þaö sem
nafnorð. — Nei, nú skal það
heita persónuleiki.
Laugardaginn 24. april ræddi
Páll Heiðar Jónsson viö nokkra
kunna menn I hljóövarpi og
spurði þá hvaða menn væru
þeim nú minnisstæöir öðrum
fremur úr starfi þeirra. En ekki
var að heyra að þessir ágætu
menn hefðu kynnst neinum
mönnum I starfi sinu; hins
vegar var margt um persónu-
leika;og flestir voru þeir litrik-
ir.
Vonandi eru ennþá til eftir-
minnilegir, stórbrotnir, minnis-
stæöir og eftirtektarveröir
menn svo að einhver lýsingar-
orö séu nefnd.
Að slöustu skal varað við of-
notkun oröanna jákvæöur og
neikvæöur. T.a.m. eru mál
alveg hætt að fá góöar, sæmi-
legar, dræmar.eöa litlarundir-
tektir. Nei, nú fá þau mjög já-
kvæöar, jákvæöar, fremur já-
kvæöar, heldur neikvæöar eða
neikvæöar undirtektir. — Og
mörg slik dæmi mætti nefna,
þótt þessi séu látin nægja.