Alþýðublaðið - 24.08.1976, Qupperneq 7

btaófö* Þriðjudagur 24. ágúst 1976
LISTIR/IVIENNING 7
i skuggum Hollywood
Að minu mati kemur myndin
nokkuð vel til skila lifi þessa
fólks. Fólksins sem á sér glæsta
drauma sem aldrei rætast.
Sumar persónurnar koma nánast
eins og skrattinn úr sauðarleggn-
um án nokkura skýringa. Má þar
nefna Homer, sem virðist vera
þarna fyrir tilviljun, enginn veit
hver hann er.
Fortið hans skiptir ekkimáli og
hvað hann gerir skiptir heldur
ekki máli. Það eitt að þarna er
hann kemur málinu við. Það
verður að viðurkennast að það
kom undirrituðum dáiítið spánskt
fyrir sjónir að sjá Sutherland
gráta einsog barn. Maður átti nú
von á ööru úr þeirri átt. Hann lék
þennan klunnalega, en jafnframt
barnslega mann vel.
Þau i hinum hlutverkunum
koma og sinu til skila. Burgess
Meredith i hlutverki gamla
farandsalans er góður. Hann
túlkará góðan hátt þennan gamla
mann sem lifir einskisvirtu lifi.
En þrátt fyrir mótstreymið glatar
hann ekki kimni sinni.
Þetta er góö mynd. Hún varpar
raunsæju ljósi á lifiö i skuggum
HoUywood á guUaldarárum þeir-
ar borgar. Og ef einhver heldur
að þar hafi lifið veriö dans á rós-
um þá ætti sá hinn sami að fara i
Háskólabió, þar er sjón sögu
rikari.
jeg.
verið endurreist
„Wahnfried” hét
húsið, sem Wagner
byggðihanda sér og fjöl-
skyldu sinni, þegar hann
flutti til Bayreuth um
1870. Stórt og mjög ljótt
er húsið það, sem
stendur (auðvitað) á
Richard Wagner
Strasse, það hefur verið
umgjörðin fyrir spenn-
andi en stormasamt lif
afkomenda Wagners i
nær heila öld.
Það hafa margir þekktir menn
heimsótt Villa Wahnfried —
meðal þeirra Adolf Hitler, sem þó
var á öruggum stað, þegar
sprengjur Bandamanna féllu á
húsið 5. april 1945. Nú hefur
Wahnfried verið endurreist i til-
efni hundrað ára hátiðahaldanna
i Bayreuth og gert að safni, en þar
erhandritum og minjum Wagner,
sem voru i eigu fjölskyldunnar
komið fyrir gestum til augnaynd-
is.
Völundarhús
Við fyrstu sýn ber mest á
prjálgirni Wagners. Nokkur
herbergjanna hafa verið búin
sem stofur með flyglum Wagners
og bókum hans, og glæsi-
bragurinn á innréttingum öllum
jaðrar við smekkleysi.
Mestur hluti safnsins er þó
einskonar völundarhús sýningar-
herbergja, sem öll eru kyrfilega
aðskilin meö silkismúrum, svo að
gestirnir geti úr fjarlægð virt fyr-
ir sér fáséöa muni, minjagripi,
bréf og ljósmyndir, en sú fyrsta
er af móður Wagners, sú siðasta
er mynd af söngvurum i hátiðar-
tónleikunum i Bayreuth.
Þarna er ýmislegt áhugavert
að sjá, bæði i sýningarsölunum og
sitt hvað hlýtur að finnast i
geymslunum. Sumir þekktir
menn vekja athygli meö fjarveru
sinni eins og t.d. tengdadóttir
Wagners, Winifred Wagner, sem
var stjórnandi hátiðahaldanna
1930 til 1943, og hinn voldugi
verndari hennar, Adolf Hitler. Sá
siðastnefndi lætur glytta i sig á
svölum húss á einni myndinni, og
myndin af Winifred er frá þvi' að
hún var við kartöfluflutninga á
striðsárunum!
Gamaldags
Bayreuth og Wagner-fjöls-
kyldan eiga enn sinar „beina-
grindur i kjallaraskápnum” — og
ekki aðeins frá Hitlers-timabil-
inu. Það skortir t.d. mikið að birt-
ar séu myndir af söngkonu, sem
með sambnandi sinu viö Wagner
vakti töluvert hneyksli nefnilega
Ania Silja.
Leiksviðsmyndir
Látum það nú lönd og leið. Það
er verra fyrir safngestinn, að
Wahnfries-safnið er alls ekki inn-
réttað sem nútima safn. Allt,sem
til sýnis er, hefur verið sett i ós-
mekkleg, litil hylki, án minnstu
tilraunar til að vekja athygli á
þvi, sem markvert er eða sýna
minnsta samhengi 1 sýningar-
gripum.
Eina undartekningin eru leiks-
viðsmyndirnar allt frá fyrstu
leiksviösgerð Bruckners með
rúmlega 30myndum til eftirstriðs
leiksviðsgerðar Wielands, en
þarna má ljóslega sjá þróunina i
leikmyndagerð á verkum
Wagners i heila öld. Lærður safn-
vörður og hljómlistarunnandi
hefði getað gert þessa sýningu
mun betri, ef litið væri á minjar
Wagner-f jölskyldunnar sem
sýningargripi en ekki sem helgi-
muni.
Stjörnnrnar sem aldrei skína
Dagur plágunnar „The day of
the locust”
Eftir sögu Nathanael West
Kvikmyndahandrit: Waldo
Salt
Leikstjóri: John Schlesinger
Tónlist: John Barry
Framleiðandi: Jerome
Heliman
Aðalhlutverk: Donald
Sutherland, Burgess
Meredith, Karen Black og
William Atherton.
Sýningarstaður: Háskólabió.
Hollywood rétt fyrir 1940.
Borgin þar sem fólk gat orðið
frægt á einni nóttu. En hún var
lika borg vonbrigðanna, borg
þeirra sem aðeins urðu
„statistar” og fengu i mesta lagi
að segja tvær setníngar.
En hvernig var ævi þessa fólks
endalausra vonbrigða? 1 bók
Nathanaels West „The day og the
Locust”, sem út kom 1940, er
reynt að varpa ljósi á lif þessa
fólks. Háskólabió hefur um
nokkurt skeið sýnt mynd sem
gerð er eftir þessari skáldsögu.
Nefnisthún „Dagur plágunnar” i
islenzkri þýðingu. Leikstjóri er
John Schlesinger sá sami og leik-
stýrði Midnight Cowboy.
Söguþráður
Eins ogáðurgreinirer sögusvið
myndarinnar Hollywood rétt
fyrir stríð. Þangað lágu leiðir
þeirra sem vildu öðlast frægð og
frama innan kvikmyndanna.
Þangað fór ungur málari, Tod
Hackett (William Atherton).
Todd fær vinnu hjá kvikmynda-
veri. Hann kemst fljótl. i kynni
við hinar dapurlegri hliðar kvik-
myndaborgarinnar. 1 nágrenni
við þar sem hann leigir herbergi,
býr farandsali, Harry Greener
(Burgess Meredith) að nafni.
Hann var áður gamanleikari en
varð nú að gera sér að góðu
sölumannsstarfið. Hann áttí
dóttur, Faye (Karen Black) sem
ætlaði sér að verða stjarna.
Fljótlega fær Todd það hlutverk
að gera uppkast að svipmyndum
úr orustunni við Waterloo. Todd
tekst vel upp og þegar til kvik-
myndatökunnar kemur er stuðst
við teikningar hans við gerð
sviðsins.
Herry gamli er ekki orðinn
sterkur til heilsunnar og i einni af
söluferðum sinum veikist hann
heima hjá miðaldra manni,
Homer Simpson (Donald Suther-
land). Þegar að þvi kemur að
gamli maðurinn deyr flytur Faye
heim til homers. En það er sama
hvað hann gerir fyrir hana, hún
særir hann æ og litillækkar æ ofan
i æ.
Rústir hins liðna
t>að er ársbyrjun hjá leikhúsfólki núna- og hér hittist hópurinn i LR fyrir
framan Iðnó.
Leikarar og annað starfsfólk
Leikfélags Reykjavikur kom aft-
ur til starfa á laugardaginn að
loknum sumarleyfum, en leikár
það sem nú fer i hönd er hið 80. i
röðinni.
1 ávarpi sem leikhússtjórinn
Vigdis Finnbogadóttir hélt við
það tækifæri kom fram, að ætlun-
in er að helga afmælisárið flutn-
ingi islenzkra verka.
Þrir islenzkir höfundar hafa
verið ráðnir til aö semja verk
fyrir leikhúsið, en það eru þeir
Birgir Sigurðsson og Jökull
Jakobsson, en þriðji höfundurinn
vill ekki láta nafns sins getið að
svo stöddu. Auk þessa eru nú
hafnar æfingar á nýju islenzku
verki eftir Svövu Jakobsdóttur
sem ráðgert er að verði frumsýnt
i endaðan október. Einnig hefur
Kjartan Ragnarsson samið nýtt
verk sem hann nefnir, Týnda te-
skeiðin og verður það væntanlega
sýnt seinna i vetur. Þá eru æfing-
ar á gamanleikritinu Stórlaxar
eftir ungverska höfundinn Ferenc
Malnár vel á veg komnar, verður
það væntanlega frumsýnt eftir
miðjan september.
Sagði Vigdis, að á siðasta
starfsári hefðu 70 þúsund áhorf-
endur komið i leikhús á vegum
Leikfélags Reykjavikur, eru þá
meðtaldar 28 sýningar á Sauma-
stofunni úti um landsbyggðina.
Afmælisverk Leikfélagsins
verður Macbeth eftir Shake-
speare, i þýðingu Helga Hálf-
dánarsonar og verður það frum-
sýnt á afmælisdogi félgagsins 11.
janúar næstkomandi.
Af verkefnum siðasta starfsárs
verða tvö tekin til flutnings að
nýju, en það eru, Saumastofan
eftir Kjartan Ragnarsson og
Skjaldhamrar eftir Jónas Arna-
son. Þá hefur komið til tals, að
taka aftur upp sýningar á Equus,
en ekki hefur verið tekin endanleg
ákvörðun um, hvort af þvi veröur.
—gek
Hápunkt sinum nær myndin
undirlokin.Þar sýnir Schlesinger
að hann kann sitt fag svo um
munar. Þar sýnir hann hina tak-
markalausu stjörnudýrkun i
hnotskurn. Þar sem almúginn
gerirallttil þess að fá augum litið
stjörnurnar. En það sem honum
tekst um fram allt er að sýna á-
horfendanum hve grunnt er á
viUimanninum i mannskepnunni.
Glansinn og gljáinn var fljótur að
hverfa og eftir nokkur andartök
stóðu aðeins rústirnar eftir.
Rústir hins liðna, aðeins var eftir
minningin um glauminn og gleð-
ina. Þannig er Hollywood nú —
rústir hins liðna.
Kvikmyndir
Áttræðisafmæli
LR í vetur
Hús Wagners
gert að safni
í tilefni af aldarafmæli Bayreuth-
hátiðarhaldanna hefur Wahnfried
Machbeth í
afmælisgjöf