Alþýðublaðið - 03.12.1976, Blaðsíða 16

Hrauneyjarfossvirkjun:
Eðlilegt og sjálfsagt framhald eða
HURÐARAS UM ÖXL ÍS-
LENZKRA SKATTÞEGNA?
Svo sem komið hefur
fram i fréttum Alþýðu-
blaðsins, hefur stjórn
Landsvirkjunar sótt um
leyfi til virkjunar
Tungnaár við Hrauneyj-
arfoss. En samkvæmt
lögum frá Alþingi nr. 37
frá 16. april 1971, er
Landsvirkjun heimilt að
reisa raforkuver i
Tungnaá við Hrauneyj-
arfoss ásamt aðalorku-
veitum.
I viðtali viö ráöuneytisstjóra
iönaöarráöuneytisins, Arna
Snævarr i gær, kom fram, aö
beiöni stjórnar Landsvirkjunar
liggur nú til afgreiöslu i iðnaöar-
ráöuneytinu. Bárust ráöuneytinu
slöustu gögn Landsvirkjunar á
miövikudag, en þaö voru útboös-
gögn.
Sagðist Arni ekki geta sagt fyr-
ir úm á þessu stigi málsins hven-
ær afstaða yröi tekin til umsókn-
arinnar, en þaö myndi taka ein-
hvern tima aö lita yfir gögnin hjá
ráöuneytinu.
I viðtali viö Halldór Jónatans-
son aöstoöarframkvæmdastjóra
Landsvirkjunar, sem birtist i
blaðinu 24. nóvember s.l. kom
fram aö hann
1 viötali viö Halldór Jónatans-
son aöstoöarframkvæmdastjóra
Landsvirkjunar, sem birtist I
blaðinu 24. nóvember s.l., kom
frám að hann teldi mjög brýnt aö
fljótt yröi tekin afstaða til um-
sóknar Landsvirkjunar ef ná ætti
þvi markmiði sem stefnt væri aö,
aö virkjunin komist i gagniö áriö
1981, en þá væri gert ráö fyrir aö
núverandi orkúkerfi Landsvirkj-
unar og Sigölduvirkjun yröu'- full-
nýtt.
„Eðlilegt og sjálf-
sagt framhald”
Hinn fyrirhugaöi virkjunar-
staður er I Tungnaá á Holta-
mannaafrétti um 5 kilómetra
neöan við Sigölduvirkjun sem nú
er aö komast . á lokastig.
Veröi virkjunin reist mun auk
Tungnár mifciií hluti af rennsli
Köldukvlslar og Þórisóss nýtast I
virkjuninni vegna Þórisvatns-
miölunar sem þegar er I notkun.
Æ,
AÐRENN5LISS KU ROU R tOOO.rr

i3"-
FRÁRENNSUSSKUROUR IIOOflL
STÖOVARHÚS
HRAUNEYJAFOSSVIRKJUN LANGSKL>RÐUR I VATNSVEGI
Þverskuröur af virkjunarsvæöinu viö Hrauneyjarfoss.
1 frumdrögum að virkjun
Tungnar viö Hrauneyjarfoss seg-
ir m.a. „Frá hagnýtu og tækni-
legu sjónarmiöi er virkjun viö
Hrauneyjarfoss eölilegt og sjálf-
sagt framhald á nýtingu vatnsafls
á vatnasviöi Tungnár og Köldu-
kvlslar..”
I sömu drögum er virkjunartil-
högun lýst á þann veg, að Tungná
veröi stiflúö um 1.5 km. ofan viö
Hrauneyjarfoss og veröur vatn-
inu siöan veitt um skurö yfir
Fossöldu aö inntaksvirki á norö-
urbrún öldunnar. Þaöan veröi
slöan fallplpur aö stöövarhúsi við
brekkurætur.
Frá stöövarhúsinu er frá-
rennslisskuröur niöur I Sporð-
öldukvlsl sem fellur til Tungnár
viö ármót Köldukvlslár. Fallhæö
virkjunarinnar verður 88 metrar
og er ráögert að þær þrjár túrbin-
ur sem I henni veröa muni fram-
leiða 210 MW. Til samanburöar
má geta þess aö Kröfluvirkjun,
nái hún einhverntíma að skila
fullum afköstum, á aö framleiöa
60 MW.
3ja km. stífla
1 gögnum Landsvirkjunar er
gert ráö fyrir tæplega 3ja km.
langri, lágri jaröstiflu yfir
Tungná um 1.5 km fyrir ofan
Hrauneyjarfoss og SSA hraunið
þaöan. 1 farvegi Tungnár veröa
flóögáttir meö lokum, en venju-
legt vatnsborö lónsins veröur 425
metra yfir sjvarmáli.
1 tenglum viö flóögáttir I far-
vegi Tungnar er skuröinntak til
varnar þvl aö Isrek berist inn I
skurðinn.Skuröurinnveröurum 1
kílómetri á lengd, botnbreidd 19
metrar og venjulegt vatnsdýpt 15
metrar.
1 milljón rúmmetrar
af jarðvegi
Aörennslisskurðurinn endar i
steinsteyptu inntaks mannvirki
meö tilheyrandi lokum og ristum.
Þaðan veröa 3 fallpípur aö stööv-
arhúsi, sem veröur mikiö niöur-
grafiö. Lengd stöövarhúss veröur
70 metrar, breidd þess 24 metrar
og hæð rúmir 38 metrar. Eins og
áöur sagöi er ráögert aö I þvl
veröi þrjár túrbinur sem hver um
sig getur framleitt 70 MW af raf-
orku.
Frá stöðvarhúsi verður 1.1 kíló-
metra langur frárennslisskuröur
niöur I Sporööldukvísl, en frá
enda hans verður frárennslið eftir
Sporööldukvlsl um 2.5 kilómetra
vegalengd til Tungnár.
Miðaö viö aö botnbreidd skurö-
arins veröi 30-36 metrar og vatns-
dýpt við mesta rennsli 4 metrar,
er gert ráð fyrir aö magn þess
jaröefnis sem flytja þurfi er
skurðurinn veröur grafinn veröi
um 1 milljón rúmmetrar.
Um orkuflutningsvirki er það
að segja aö spennar veröa viö
stöövarhúsiö og linur þaöan I
tengivirki á brekkubrúninni vest-
an viö inntakið. Þaöan veröa há-
spennullnur aö Sigölduvirkjun og
væntanlega vestur I Hvalfjörð.
Umhverfisáhrif
1 frumdrögum Landsvirkjunar
aö virkjuninni segir, aö meö
virkjuninni veröi Tungnaveitt úr
farvegi sinum á um 6 kílómetra
kafla. Þó muni flóövatn fara niö-
ur farveginn en væntanlega veröi
hann vatnslftill lengst af.
Þá muni mannvirki setja sinn
svip á landslagiö en mesta breyt-
ingin frá náttúrulegu umhverfi
verði lóniö ofan stíflunnar. Þaö
nái þó ekki yfir miklu stærra
svæöi en áin fer nú yfir i flóðum,
en venjulegt vatnsborö lónsins
veröi 425 metrar yfir sjávarmáli.
Þá segir I drögum Landsvirkj-
unar, að meö virkjuninni verði
miklar breytingar á vatnsboröi
Sporööldulvislar frá þvi sem nú
er. En náttúrulegt rennsli kvisl-
arinnar er um 1 rúmmetri á sek,
en mesta rennslu um virkjunina
verður 280rúmm./sek. Af þessum
sökum mun vatnsboröshækkun
kvislarinnar við skuröendann
veröa um 3,5 metrar og myndast
þar um 0,3 ferkm. uppistaöa.
Skömmu neöar I kvíslinni verður
álíka uppistaöa en nær Tungna
mun farvegurinn vafalaust graf-
ast meira og minna.
Um gróöurfar á virkjunarsvæö-
inu segir I drögum Landsvirkjun-
ar, að gróiö land á lónstæöinu sé
um 1,3 ferkm. en aö ööru leyti sé
þar gróðurlaust hraun, melar og
blautar áreyrar. Þá segir að
vatnsvegir aö stöövarhúsi séu um
gróðurlausa mela.
Frá rennslisskuröurinn er aftur
á móti um algróiö land, og veröur
þaö mikiö rask á byggingartlma
envaranleg landspjöll þurfa ekki
að vera önnur en sjálfur skuröur-
inn.
Landnytjar á virkjunarsvæöinu
munu ekki vera aörar en sumar-
beit, er það óbyggt og er ekki
kunnugtum sögulegar minjar eöa
fornleifar á þessum slóðum.
Um sérstaklega athyglisveröa
staði fyrir ferðamenn er ekki um
að ræöa utan Hrauneyjarfoss, en
fossinn og gljúfrin ofan hans og
neðan veröa óskert af virkjunar-
framkvæmdum, en fossinn verö-
ur löngum vantslltill.
Þess má aö lokum geta, aö til
greina kemur aö auka afl virkj-
unaririnar I framtiöinni meö þvi
aö bæta viö einni vélasamstæöu
og veröur ef til vill gert ráö fyrir
þvi að einhverju leyti i inntaki og
stöövarhúsi.
—GEK
Þetta módel aöstöövarhúsinu viö Hrauneyjarfossvirkjun geröi Þorsteinn Kristinsson samkvæmt frumdrögum af stöövarhúsinu og I samræmi
viö honnun mannvirkja sem unnin voru af ráöunautum Landsvirkjunar,verkfræöifyrirtækjunum Harza Engineering Companyog Verkfræöi
skrifstofu Siguröar Thoroddsen.
FÖSTUDAGUR
3. DESEMBER 1976
alþýöu
blaðió
HLERAÐ: Að meöal hins
margrómaða jafnréttis hjá
SÍS séu sérstök kostakjör
sem sumir njóta viö inn-
kaup á margvislegum vör-
um, einkum framleiöslu-
vörum.Þessir ,,sumir”eru
aö sögn helztu forkólfar og
forstööumenn Sambands-
ins — og vildarkjörin ná
ekki langt niður á við.
o
FRÉTT: Að rikisstjórnin
hafi frestað að gefa
landsmönnum i full-
veldisgjöf nýja verð-
hækkun á brýnustu lifs-
nauðsynjum en vilji biöa
með ákvörðun um bú-
vöruverðhækkunina þar
til þingi ASt er lokið. Ott-
ast stjórnin að slik hækk-
un kynni að efla pólitiska
einingu fulltrúa launa-
fólks.
o
SÉÐ: Aö borgardómari
hefur sýknaö ritstjóra
Þjóðviljans af kröfu aö-
standenda Varins lands um
ómerkingu 31 ummæla,
sem birtust I blaöinu. 37
önnur ummæli voru hins
vegar dæmd ómerk. Venja
er aö flest ummæli fáist
dæmd ómerk telji kærandi
æru sinni misboöið en þaö
er afar sjaldgæft aö synjaö
sé ómerkingarkröfu.
o
SÉÐ: Að Byggingaþjón-
usta Arkitektafélags Is-
lands heldur þessa dagana
kynningarkvöld fyrir hús-
byggjendur I húsnæöi A.I.
aö Grensásvegi. Fræöslu-
erindi eru flutt á hverju
kvöldi og spurningum
svarað, en þar er Hka aö
finna margháttaöar upp-
lýsingar fyrir húsbyggj-
endur. Verst er aö fólk úti á
landi getur ekkinotfært sér
þetta, og væri athugandi
fyrir sjónvarpiö aö láta
gera röö fræöslumynda-
flokka fyrir húsbyggjend-
ur, sem grundvallaöir væru
á erindum þessum. Slikir
Islenzkir fræösluþættir
yröu án efa ekki dýrir aö
gerö.
o
SÉÐ: Þannig llta auglýs-
ingar um fundi frimúrara-
reglúnnar út I Morgunblaö-
inu. Þetta er auglýsing um
fundarboð. Fyrst kemur
nafn stúkunnar. Þá talna-
röð. Fyrstu fjórir stafirnir
merkja ártaliö, en tlmatal
frímúrara hefst 4000 árum
fyrir Krists burö. 5976 er
þvi ártaliö. Næst kemur
talan 12, sem er mánuöur-
inn og þvl næst dagsetning-
in, 2. Sem sagt, 2. desem-
ber. Loks tlminn, klukkan
sjö siödegis. Um róm-
versku tölurnar I neöri lín-
unni er okkur ókunnugt.