Vísir - 17.07.1969, Síða 8

8
V f SIR . Fimmtudagur 17. júlí 1969.
VISIR
,
Útgefandi Reyttjaprent h.t.
Framkvœmdastjón Sveinn R. Eyjóífsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Biriúr Pétursson
Ritstjómarfulitrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðaistræti 8. Simi 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr. 145.00 A mánuði innanlands
f lausasölu kr 10.00 eintakið
0rentsmiðja Vísis — Edda h.f
-t,—BMgffiati.uB-.ggiiMmiBMBaBagggMM—g——————
Skoðum hug okkar
[slendingar eru fámenn þjóð og ættu því að hafa til-
tölulega hæga aðstöðu til að afla sér upplýsinga um
hinn félagslega vef íbúa landsins og hvernig skoð-
anir einstaklinganna og félagsleg aðstaða þeirra tengj-
ast á ýmsa vegu. Þessi upplýsingasöfnun er miklum
mun vandasamari hjá milljónaþjóðunum, en samt
hefur þeim flestum tekizt að afla sér töluverðrar
þekkingar á eðli skoðana þeirra, félagstengsla og
menningar, sem þar ríkja. En við höfum sáralítið gert
til að kanna með vísindalegum hætti það, sem nefna
mætti þjóðarsál íslendinga.
Félagsfræðingar beita ýmsum rannsóknaraðferðum
við slík vorkefni. En ein aðferð er þó mikilvægari en
aðrar og hefur komið að mestum notum erlendis. Það
eru skoðanakannanirnar. Þær gefa ekki einungis upp-
lýsingar um skoðanir manna og skiptingu þeirra,
heldur einnig um menningu þjóðarinnar og margvís-
leg félagstengsli í þjóðfélaginu. Oft hefur verið talað
um, að nauðsynlegt væri að komá slíkúrri Itöinriunum
á fót hér á landi, en lítið hefur orðið^ajðgerðum.
Dagblaðið Vísir hefur haldið uppi merkinu undan-
farið hálft annað ár. Á þessu tímabili hefur blaðið
sjálft skipulagt og framkvæmt 33 skoðanakannanir,
og sex til viðbótar eru nú í vinnslu. Þessar kannanir
hafa kostað mikla fyrirhöfn og peninga, en starfsem-
inni verður þó ótrauðlega haldið áfram, enda ætlast
lesendur blaðsins greinilega til þess.
Farið var gætilega af stað í þessar kannanir og var
fyrst aðeins leitað álits íbúa Reykjavíkursvæðisins.
Fljótlega voru þó færðar út kvíarnar, og frá því í tí-
undu könnun hafa skoðanakannanir Vísis náð til allr-
ar þjóðarirmar. Alltaf hefur vísindalegum aðferðum
verið beitt til að tryggja, að úrtak blaðsins gæfi rétta
mynd af þjóðarheildinni. Og úrtakið hefur verið meira
en nógu stórt til þess, að tiltölulega nákvæmar nið-
urstöður hafa fengizt. Er ótrúlegt, að prósentutölur
þær, sem Vísir hefur gefið upp, skakki meira en fimm
prósentustigum frá raunveruleikanum.
Hins vegar hefur svið skoðanakannana Vísis verið
mjög takmarkað. Úrtak þeirra hefur verið of lítið til
þess, að hægt væri að kanna, hvernig skoðanirnar
dreifast á ýmsa þjóðfélagshópa. Blaðið hefur aðeins
getað gert lauslegan samanburð á skoðunum karla og
kvenna og á skoðunum íbúa Reykjavíkursvæðisins og
landsbyggðarinnar. Blaðið hefur ekki heldur getað
kannað sambandið milli einstakra skoðana. Til slíks
þarf miklu stærra úrtak og aðstöðu til að spyrja mik-
inn f jölda spurninga í senn. Og slíkar upplýsingar eru
ekki síður forvitnilegar en heildartölur um álit þjóð-
arinnar á einstökum málum.
Ýtarleg heildarkönnun, sem kæmi víða við og
fleytti rjómann ofan af verkefnunum, mundi kosta
nokkur hundruð þúsund krónur, og er ekki á annarra
færi en ríkissjóðs. Slík könnun níundi veita hafsjó af
upplýsingum. Það er vissulega orðið tímabært að hef j-
ast handa á því sviði.
VÍSIR hefur nú fram-
kvæmt 33 skoðanakann-
anir, og hirtast niðurstöð
ur þeirra í töfluformi á
síðunni hér við hliðina.
Gæta skal þess, að niðuv
stöður tveggja þeirra,
þar sem spurt var um
vinsældir manna, ; eru
ekki birtar, enda falla
þær ekki inn í það töflu
form, sem hér er birt
og gefur hugmynd um
skoðanir þær sem þióð-
in hefur á þessum mál-
um og sem um er spurt.
Jjað kennir vissulega margra
grasa í þessum skoðana-
könnunum. Fróðlegt er aö at-
huga niöurstöður þeirra og
bera saman. Gaman er að fylgj-
ast með skoðunum fólks á hægri
umferðinnj. Upp úr áramótun-
um 1967—1968, er undirbúning-
ur að gildistöku hægri umferöar
var að hefjast, skiptist þjóöin
nokkurn veginn í tvo hópa, með
og móti upptöku H-umferðar.
Þróunin fram eftir vorinu fram
að gildistöku H-umferðar var
öfug við það, sem upplýsinga-
aðilar vegna H-umferðarinnar
gerðu sér vonir um, því að and-
stæðingum H-umferöar fjölgaði
verulega. Má þar ef til vill um
kenna röngum áróðursaðferð-
um, of litlum áróðri, of einhæf-
um eöa einhverju öðru, sem
nánari rannsóknir þarf til aö
komast að niðurstööum um.
Þegar breytingin var gengin um
garð, var 71% þjóöarinnar orö-
inn fylgjandi breytingunni, og
er það ótvfræður vitnisburður
um, að framkvæmd sjálfrar
breytingarinnar hafi tekizt vel,
og umferðarmenning hér hafi
aukizt við breytinguna.
jpróölegt er einnig að bera
saman og athuga, á hvaöa
málum fólk hefur yfirleitt skoö-
anir. Er það unnt með athugun
á töflunni, sem birtist hér að
neðan, um þaö, hversu margir
höfðu ekki myndað sér skoðun
á ákveðnu máli. Kemur þar í
ljós, að aðeins 4% höfðu ekki
myndað sér skoðun um H-um-
ferð, 6% um vínbann, þannig
aö þjóöin virtist hafa ákveðnar
skoðanir á þessum málum.
Tjá getur og verið fróðlegt að
athuga hin pólitísku mál,
afstöðu þjóðarinnar til varnar-
liðsins, NATO, EFTA o. fl. Yfir-
leitt virðist fólk vera nokkuö
hlvnnt ríkjandi stefnu í þess-
um málum, það vill hafa
herinn áfram, vill að ísland
verði áfram í NATO og vill aðild
að EFTA, þó svo að ekki sé neitt
ákveðið af hálfu stjómvaida um
síöast talda atriðiö, þar sem
mikil óvissa er um samnings-
atriði.
TC'róðlegt er og að bera saman
þjóðarvilja og vilja alþing-
ismanna í einstökum málum.
Tökum sem dæmi áfenga bjór-
inn. Tvær skoöanakannanir hef-
ur Vísir framkvæmt, þar sem
spurt hefur verið um afstöðu
fólks til sölu á áfengu öli hér
á landi. Sú fyrri sýndi fram á
jafna skiptingu með og móti, en
sú síöari, sem framkvæmd var
snemma í vor, tæplega ári síö-
ar, bendir greinilega til þess, að
meiri hluti þjóðarinnar vilji sölu
áfengs öls hér á land. Samt
sem áður var bjórfrumvarpið
fellt á Alþingi. Þess vegna mætti
spyrja: Eru þingmenn ekkj i
takt við tímann? Þannig mætti
lengi halda áfram vangaveltum
um þessar skoðanakannanir og
niðurstöður þeirra, en Vísir læt-
ur lesendum sínum það eftir. Á
næstunni munu birtast hér >
blaðinu niðurstöður skoðana-
kannana, sem nú er verið að
Ijúka við, og niðurstöður þeirra
eru vissulega jafnlærdómsríkar
og þær, sem hér eru birtar i
dag.
Vinsælustu skoöanirnar Almenningsálit?
Taflan sýnir, hve mikill hluti þeirra, sem Taflan sýnir, hve margir þeirra, sem spurðir
svöruðu, voru á umræddri skoðun. voru, höfðu ekki skoðun á umræddu máli.
1. 90% Staögreiðsla skatta — já 1. 4% Hægri umferð (nr. 1)
2. 80% Stóriðja — já 2. 6% Vínbann
3. 78*4% ö'vun við akstur — nei 3. 7% Áfengt öl
4. 77% Lenging skólaárs — nei 4. 7% Skólabúningar
5. 77% Nefskattur útvarps og sjón- 5. 9% Þéringar
varps — já 6. 10% Áfengt öl (nr. 2)
6. 73% NATO-aðild — já 7. 10% Varnarliðið
7. 73% Forystumenn brugðizt — já 8. 10% Ölvun viö akstur
8. 72% Gengislækkun — nei 9. 12% Lenging skólaárs
9. 71% Hægri umferð (nr. 3) — já 10. 14% Næturklúbbar
10. 71% Prófkjör innan flokka — já 11. 1414% Kefla-'íkursjónvarp
11. 69% Minkaeldi — nei 12. 15% Minkaeldi
12. 69% Keflavíkursjónvarp — já 13. 15% Hægri umferö (nr. 2)
13. 67% Breytt landspróf — já 14. 17% Útvarps-sjónvarpsgjöld
14. 67% Poppmessur, dægurtíðir — nei 15. 19% Ríkiskirkja
15. 65% Hægri umferð (nr. 2) — nei 16. 20% Ríkisstjórn grípi i taumana.
16. 64% Vínbann — nei 17. 21% Staðgreiösla skatta
17. 63% Varnarliðið burtu — nei 18. 22% Forystumenn brugðizt
18. 32% Þegnskylduvinna — já 19. 22% Hægri umferð (nr. 3)
19. 62% Ríkiskirkja — já ■“*'* 20. 62% Afnám miólkureinkasölu — iá 20. 22% Prófkjör
tmm