Vísir - 13.01.1971, Blaðsíða 8

8
VlSIR. Miðvikudagur 13. janúar 1971.
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent bf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsaon
Ritstjóri • Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstiómsrfailtrúi: Valdúnar H. Jóhannessoa
'íagtysingar: Bröttugötu 3b. Sfmar 15610 11660
Afgreiösla- Bröttugötu 3b Sfmi 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sfmi 11660 15 iinur)
Áskriftargjald kr. 195.00 ð mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiöja Vfsis — Edda hf.

Erum v/ð alþjóðasinnar?
þegar Vísir kannaði fyrst skoðanir íslendinga á þátt-
töku í Fríverzlunarsamtökum Evrópu á miðju ári
1968, voru 60% hinna spurðu óákveðnir í afstöðu
sinni. Rúmu ári síðar voru hinir óákveðnu komnir nið-
ur í 47% og í árslok 1969 voru þeir komnir niður í
31%. Hinum óákveðnu hafði þannig fækkað um helm-
ing á því hálfa öðru ári, sem aðdragandinn að þátt-
töku okkar í samtökunum náði yfir.
Hin einfalda skýring á þessu er auðvitað sú, að
hinar víðtæku umræður um samtökin á þessu tímabili
hafa leitt til þess, að æ fleiri hafa gert upp hug sinn
í málinu. Það sést einnig af því, að bæði stuðnings-
mönnum og andstæðingum aðildarinnar fjölgaði á
tímabilinu. Stuðningsmönnunum fjölgaði fyrst úr
32% í 34% og síðan í 48% og andstæðingunum fjölgaði
fyrst úr 8% í 19% og síðan í 21%.
Fríverzlunarsamtökin eru ekki lengur deiluefni hér
á landi, svo sjálfsögð þykir aðildin að þeim vera, þeg-
ar áhrifin eru farin að koma í Ijós. Nú er hins vegar
deilt um Efnahagsbandalag Evrópu. íslendingar hafa
nú byrjað viðræður við það og er stefnt að því að ná
viðskiptasamningi. Því spurði Vísir fyrir áramótin
um afstöðu manna til bandalagsíns.
Búast hefði mátt við, að verulegur hluti hinna
spurðu yrði óákveðinn í afstöðu sinni, á svipaðan hátt
og í afstöðunni til fríverzlunarinnar, þegar viðræðurn-
ar um hana voru að hefjast. Einnig hefði mátt búast
við, að hinir ákveðnu yrðu annars vegar fylgjandi
viðskiptasamningi við Efnahagsbandalagið og hins
vegar andvígir bandalaginu.
Hvorugt gerðist. Aðeins 29% hinna spurðu voru
óákveðnir. Hefur þó bándalagið tiltölulega lítið verið
rætt hér á landi. En ef til vill hafa umræðurnar um
Fríverzlunarsamtökin haft áhrif á þetta. Menn hafi
þá almennt gert upp hug sinn um gildi viðskipta-
og efnahagssamstarfs við önnur lönd. Ef þetta er rétt,
þá hafa m^^n tekið afstöðu til Efnahagsbandalags-
ins um ieio og þoir tóku aí'ctöðu til Fríverzílunarsam-
takanna.
Þessi skoðun styðst við þá staðreynd, að niður-
staðan í könnuninni um bandalagið var svipuð og í
síðustu könnuninni um samtökin. 42% voru fylgjandi
viðskiptasamningi eða aðild að Efnahagsbandalag-
inu, 29% á móti og 29% óákveðnir. Bandalagsmálið
er sem sagt næstum því eins vinsælt hér á landi og
fríverzlunarmálið var fyrir einu ári.
Enn furðulegra er, að stuðningsmenn bandalags-
ins voru yfirleitt ekki fylgjandi viðskiptasamningi
við það, heldur hreinni og beinni aðild að því. 31%
vildu aðild, en aðeins 11% viðskiptasamning. Samt
hefur enginn íslenzkur stjómmálamaður mælt með
aðild, heldur aðeins með viðskiptasamningi, enda er
erfitt að sjá, að full aðild geti verið raunhæf. En tal-
an 31% vekur þá spumingu, hvort íslendingar séu
þrátt fyrir allt meiri alþjóðasinnar en hingað til hefur
verið haf.t fyrir satt.
(
Kvikasilfur í túnfiski
er válegur fyrirboði

Mengun og ofveiði — fiskafli minnkar — hversu
mikið kvikasilfur er í þorski og makril i úthafinu?
hvort vænta megi hnignunar úr
því.
Samtímis hafa komiö fram
ýmsir vísindamenn og boðaö
stórfelldan fiskdauða næstu ára-
tugi af völdum mengunar.
Venjulega valda aflaíeysisár
þvf, að þær raddir verða há-
værari, sem vara við ofveiði og
hættu á eyðingu fisfestofna. Svo
hefur lengi verið. Sjávarútvegur
hefur hins vegar jafnan rétit úr
kútnum innan skamms. Þannig
var það í Perú, sem veiðir mest
af fiski af ölilum ríkjum. Afli
hrapaði í hittiðfyrra, og margir
boðuðu, að hann ætti sér ekki
viðreisnar von. Alfli Perúmanna
hefur síðan aftur glæðzt veru-
lega. Verðlag á sjávarafurðum
Eitrun í túnfiski varð til
þess fyrir skömmu, að
bönnuð var sala á miílj-
ón dósum af niðursoðn-
um túnfiski í Bandaríkj
unum. í Bretlandi hefur
nú fundizt sama kvika-
silfurmagnið (einn og
hálfur hluti á móti millj-
ón), sem olli banninu í
Bandaríkjunum. Þó var
salan ekki bönnuð í Bret
landi, mest megnis

Margir fiskarnir verða menguninni að bráð.
vegna þess að Bretar eta
ekki mikið af túnfiski.
Margar verzlanir hættu
samt sölunni, þegar
skýrt var frá niðurstöðu
rannsóknar. Frétzt hef-
ur frá Japan, að þar hafi
margir látið lífið undan
farin ár vegna hættulegs
kvikasilfurs í fiski.
Túnfiskur heldur sig 1 út-
höfunum, langt frá verksmiðj-
um í landi. Þetta er þvl fremur
óhugnanlegt dæmi um það,
hvemig maðurinn hefur eitrað
hafið, sjö tíundu hluta yfir-
borðs jarðar, sem hann hefur
a'lla tfð notað sem ruslahaug
sinn. Nú er víða farið að rann-
saka eitrun í öðrum fisktegund-
um, svo sem þorski og makril.
Segja mætti, að sjávarútvegur
standi ekki svo traust um þess-
ar mundir aö hann geti þolað á-
föll vegna eitrunar í fiskinum,
þótt I lit'lum mæli kynni að
vera.
Fiskafli minni í fyrsta
sinn í 25 ár.
Fiskveiði minnkaði i heimin-
um í fyrra, í fyrsta sinn í aldar-
fjóröung. í fyrra veiddu t 63
milljón tonn, Búizt hafði verið
við áframhaldandi aukningu
veiðinnar. Afli hefur þrefaldazt
sfðan 1945, og reiknað hafði
verið með. að hann yröi 107
milljónir tonna árið 1985. Stöðn-
un sú, sem nú hefur komið fram,
vekur fyrst þá spurningu, hvort
hámarksveiði liafi verið náð og
er einnig hátt, eins og við bezt
þekkjum.
Hættan á ofveiöi og eyðingu
stofna sjávardýra er þó alltaf
á næsta leiti.
Rússar og Japanir
eyða hvalategundum
Þannig hafa Rússar og Jap-
anir á nokkrum áratugum nán-
ast gjöreytt ýmsum hvalateg-
undum. Við íslendingar höfum
horft á sfldaraflann hverfa, þar
sem áður var gnótt síldar. Skip-
in sækja æ lengra eftir rýrari
afla.
Menn" hafa bent á, að hin
mitola sókn f ýmsar fisktegundir
hefur á skömmum tiíma nærri
eytt með öllu sumum þeirra. Tiil
dæmis varð að vernda túníisk í
Indlandshafi aðeins nokkrum ár-
um eftir að stór floti veiði-
skipa úr öllum áttum réöst ti*l
atlögu við, fiskinn.
Danir setja kvóta
um laxinn
Þá er efst á baugi atlaga
danskra veiðiskipa við úthafs-
iaxinn við Grænland. Danir
urðu fyrir aðkasti frá ýmsum
ríkjum, sem hagsmuna eiga að
gæta við laxveiði, etoki sízt frá
Bretum. Meðal annars kom sums
staðar í Bandarfkjunum til þess,
að menn hættu að kaupa danska
vöru í mótmælaskyni. Danir
hafa síðan látið undan síga. Þeir
héldu því fram í fyrstu, að veiði
þeirra í hafinu gæti ekki haft
nein áfarif á iaxveiði í ám og
vötnum. Nú hafa þeir sett
tovóta, þannig að veiöin má etoki
fara fram úr ákveönu hámarki
Bretar segja þó enn, að dönsku
tovótamir tryggi etoki, að iax-
Umsjón: Haukur Helgason:
stofninn muni varðveitast.
Það er fleira en ofveiðin, sem
hrjáir sjávarútveg um þe'ssar
mundir. Æ fleiri dæmi finnast
um óhugnanleg áhrif mengunar
á fisk. Fréttir bárust fyrir
skömmu um þúsundir dauðra
fiska í Noröursjó. Þeir höfðu
orðið bráð mengunar frá iðju-
verum á meginlandinu. Allt
bendir til þess, að áhrifa meng-
unar gæti langt úti í höfunum.
15% eggjahvítu úr
fiski
Fiskur veitir jarðarbúum nú
15 af hundraði þeirra eggja-
hvítuefna, sem menn neyta.
Meðal Vesturlandabúa, þar sem
offita er eitt stærsta vandamál-
ið. er fiskur holl fæða og góð
og langum fremri ýmsum öðr-
um fæöutegundum. Ekki aðeins
Islendingar heldur margar þjóð-
ir aðrar sækja nú í veiði ým-
issa tegunda fisks, sem áður var
'llítið eöa ekki veiddur.
Fréttimar af kvikasiilifri í tún-
fiski undirstrika enn einu sinni
þá hættu, sem er fyrir dyrum í
sjávarútvegi og matvælafram-
leiðsilu.
mm ' 4 •
Skopteiknarinn lýsir því ástandi, að mengun hefur heltekið
stórborgirnar og sjórinn er orðinn Mforarpyttur“.