Vísir - 13.09.1975, Blaðsíða 4

4
Vísir. Laugardagur 13. september 1975.
FASTEIGNIR FASTEIGNIR
Hús og íbúðir
af öUiyn stæröum.
Háar útborganir, ennfremur
einbýlishús og raðhús.
Eignaskipti oft möguleg.
Haraldur Guömundsson,
löggiltur fasteignasali,
Hafnarstræti 15.
Símar 15414 og 15415.
hyggist þér selja,
skipta.kaupa
Eigna-
markaóurinn
Austurstræti 6 sími 26933
Okkur vantar fast-
eignir i sölu.
Höfum kaupendur af
öllum gerðum fast-
eigna.
Hringið i sima 15605.
Obinsgötu 4.
Sfmi 15605
Fasteignaþjónustan
Austurstræti 17 ÍSiHi& Valdi)
slmi 26B00
Fasteignasalan
Fasteignir viö allra hæfi
Noröurveri Hátúni 4 a
Slmar 21870 og 20998.
Hafnarstræti 11.
Slmar: 20424 — 14120
Heima: 85798 — 30008
ÉIGNAÞJÓNUSTAN
FASTEIGNA- OG SKIPASALA
NJÁLaGÖTU23
SlMI: 2 66 50
IS
usava
FLÓKAGÖTU1
SÍMI24647
Helgi Ólafsson
löggiltur
fasteignasali.
Kvöldsimi 21155.
lícmnlSQifM
VONARSTRÆTI 12
simi 27711
Sdlustjöri: Swerrir Kristinsson
EICNAVAL
33510
85650
Suðurlandsbraut 10 8^740
FASTEIGN ER FRAMTÍÐ
2-88-88
AOALFASTEIGNASALAN
AUSTURSTRÆTI 14. 4. HÆÐ
SfMI28888
kvöld og helgarslmi 8221 9.
FASTEIGNAVER H/r
Klapperstlg 16,
almar 11411 og 12811.
EIGNASALAIM
REYKJAVIK
ÞórðurG. Halldórsson
stmi 19540 og 19191
Ingólfsstrœti 8
\ÞUFF/Ð ÞÉR HÍBÝu\
HÍBÝLI & SKIP
Garðastræti 38. Simi 26277
Gisli Ólafsson 201 78.
ISOIUIIHIAHS
FASTEIGNASALA - SKIP
OG VERBBRÉF
Slrandgötu 11,
Hafnarfiröi.
Sfmar 52680 — 51888.
Heimasfmi 52844.
Vandi Atlantshafs-
bandalagsríkjanna
Aö lokinni öryggismálaráöstefnunni i Helsinki.
Þrátt fyrir ýmsar tilhneigingar
bandariskra þingmgnna að und-
anförnu til að draga úr umsvif-
um og skuldbindingum Banda-
rikjanna erlendis, er ekki mikil
hætta á, að þeir kjósi að taka
upp einangrunarstefnu á ný.
Slik stefnubreyting mundi hafa
ófyrirsjáanlegar afleiðingar
vfða um heim. Þetta gera flestir
þingmenn sér ljóst, þegar á
reynir, og er þvi svo komið, að
ýmsir áhrifamenn á Banda-
rikjaþingi, sem verið hafa
stjóminni óþægur ljár i þúfu við
framkvæmd utanrikismála
undanfarin ár, hafa sliðrað
sverðin, augljóslega i þeim til-
gangi að vinna bug á þeim ótta
ýmissa bandamanna Banda-
rikjanna, að þau hneigðust nú til
einangrunarstefnu að nýju.
Hafa ýmsar tillögur þingmanna
um niðurskurð á útgjöldum til
hermála eða um fækkun eða
heimköllun hermanna frá öðr-
um löndum nú verið dregnar til
baka þær felldar, eða þeim
frestaö.
Ekki er ósennilegt, að Banda-
rlkin muni i framtlðinni kosta
kapps um að varðveita og
efla tengslin við næstu ná-
granna sfna og þau erlend riki,
svo sem riki Vestur-Evrdpu og
Japan, sem þau telja til mests
skyldleika og sameiginlegra
hagsmuna með og þau hafa átt
lengsta og eðlilegasta samleið
meö. 1 eðlilegu framhaldi af
Nixon-kenningunni, sem áður er
getið, má hins vegar ætla, að
Bandarikin dragi smám saman
úr þeim skuldbindingum sinum
gagnvart öðrum rikjum og
heimshlutum, sem urðu til á há-
tindi veldis og áhrifa Bandarikj-
anna og þegar heimskommún-
isminn var talinn miðstýrðari
og samhæfðari en síðar kom á
daginn.
Niðurstaða þess umróts, sem
komizt hefur á mótun og fram-
kvæmd bandariskrar utanrikis-
stefnu að undanförnu, verður
þvi vonandi fyrst og fremst i þvi
fólgin, að Bandarikjamenn taki
að gera skýrari greinarmun á
aðalatriðum og aukaatriðum f
utnarikismálum sinum.
Eins og aö framan getur eru
likur á, að Bandarikin leggi nú
aukna áherzlu á að efla tengsl
sln við riki Vestur-Evrópu, en
nokkurrar togstreitu hefur gætt
þar á milli undanfarin ár, eink-
um á stjórnmála- og efnahags-
sviðinu.
Ýmsar hættur steðja nú að
Atlantshafsbandalaginu; efna-
hagserfiðleikar i aðildarrikjun-
um, sem gera að verkum, að æ
örðugra reynist að afla fjár-
framlaga til varnarmála, og
stjórnmálaþróun í ýmsum rikj-
um Vestur-Evrópu. Þegar
Atlantshafsbandalagið var
stofnað árið 1949, var það gert
vegna ótta við sovézka innrás
eða ihlutun i Vestur-Evrópu, og
i stofnsáttmála bandalagsins
var þvf lýst yfir, að árás á eitt
aðildarriki yrði skoðuð sem
árás á þau öll. Enn leggur
bandalagið vitaskuld áherzlu á
að standast Varsjárbandalag-
inu snúning hernaöarlega. Samt
sem áður eru ekki margir, sem
að óbreyttum aðstæöum telja
hernaðarárás eöa ihlutun Sovét-
ríkjanna yfirvofandi eða á
næsta leiti. Sovétmönnum sjálf-
um hlýtur og að vera ljóst, hvað
sem liöur áhuga þeirra á að efla
áhrif sfn i Vestur-Evrópu, að
þeim yrði li'tiö ágengt með
vopnavaldi eins og nú háttar til
hernaðarjafnvægi i álfunni.
En þróunin er Sovétrikjunum
engu að siður hagstæð með öðr-
um hætti. Kommúnistaflokkar
eiga viöa vaxandi fylgi að fagna
I aðildarrikjum Atlantshafs-
bandalagsins og öðrum rikjum
Vestur-Evrópu, svo sem á
Spáni, ttaliu og i Grikklandi, og
allra veöra er enn von I Portú-
gal, hvað sem liður kjörfylgi i
kosningum i vor. Þessu til við-
bótar fer stuðningur við
Atlantshafsbandalagið og trúin
á nauðsyn sterkra og samein-
aðra varna viða dvinandi.
Atlantshafsbandalagið var
stofnað til að verjast utanað-
komandí hernaöaríhlutun, ekkí
til aö takast á við þróun innan-
rikismála I aðildarrikjunum. Af
þessum sökum stendur banda-
Baldur
Guðlaugsson
skrifar
Seinni grein
lagið ráðalitið gagnvart upp-
gangi kommúnistaflokka og
þátttöku þeirra i rikisstjórnum,
ef valdataka þeirra á sér stað
með stjómskipulegum hætti og
án utanaðkomandi ihlutunar.
Ráðamenn f Sovétríkjunum
hafa gætt þess vel, að hlakka
sem minnst yfir þróun stjórn-
mála f Vestur-Evropu, óförum
Bandarlkjanna i Suðaustur-Asíu
og efnahagsörðugleikum vest-
rænna ríkja. Sumir álita raun-
ar, aö Sovétmönnum sé ekkert
um það gefið, að efnahagsleg og
stjómmálaleg umskipti verði
með svo skjótum hætti, þvi að
þeir óttist, að afleiöingarnar
geti oröið efling og valdataka
fasiskra stjórnmálahreyfinga
llkt og á fjóröa áratug aldarinn-
ar. Hitt er þó ekki ósennilegra
tilgáta, að þeir telji skynsam-
legra að hafa hægt um sig, þró-
unin verði hvort sem er þeim i
hag og þeim mun örar sem þess
verði minna vart, að þeir hygg-
ist ganga á lagið. Jafnframt
leggja Sovétmenn sifellt áherzlu
á áframhald detentestefnunnar
svokölluðu, þ.e. minnkandi
spennu og bætta sambúð aust-
urs og vesturs. Þess misskiln-
ings hefur viða gætt á Vestur-
löndum undanfarin ár, að á
þessu sviði væru orð hið sama
og athafnir, að með fjálglegum
yfirlýsingum og skálaræðum
hefði verið þurrkað yfir þann
grundvallarmun stjórnskipu-
lags, hugmyndafræði og rikja-
hagsmuna, sem verið hefur á
milli austurs og Vesturlanda og
undirrót kalda strlösins verið
upprætt. Þetta hefur haft í för
með sér minnkandi stuðning við
framlög til landvarna og auknar
hlutleysistilhneigingar i Vestur-
Evrópu, eins og eðlilegt verður
að teljast. En þegar að þvi hefur
komið að gera afrakstur de-
tente-stefnunnar áþreifanlegan
fyrir ibúa Vestur-Evrópu, hefur
róðurinn orðið þyngri.
Nú er að visu lokið störfum
öryggismálaráðstefnu Evrópu,
eftir að undirritaðar hafa verið
skrúðmálgar yfirlýsingar um
friðhelgi landamæra, frelsi og
fullveldi og ýtrustu mannrétt-
indi. Allt orðalag er þarna loðið,
stundum tvibent og ekki hefur
lokayfirlýsing ráðstefnunnar
lagagildi. Auk þess hafa öll
undirskrifarriki áður gefið
sams konar yfirlýsingar, m.a.
með aðild að sáttmála og mann-
réttindayfirlýsingu Sameinuðu
þjóðanna. Lyktir og samþykktir
öryggismálaráöstefnunnar t
marka þvi— að minum dómi —
lltil timamót og vara ber við
þvi, að þær veki tálvonir og
falska öryggiskennd með ibúum
Vestur-Evrópu. Og viðræður um
gagnkvæman samdrátt herafla
I Mið-Evrópu, sem voru for-
senda þess, að riki Atlantshafs-
bandalagsins féllust á, að
öryggismálaráðstefnan yrði
haldin, hafa engan árangur bor-
ið til þessa.
Ekki er ósennilegt, að vest-
rænar þjóöir láti stjórnast af
meira raunsæi í næstu áföngum
detentestefnunnar. Þar verður
engu áorkað á augabragði,
heldur er um langvarandi þróun
að ræða, Um stjórnmálaþróun i
einstökum rikjum Vestur-
Evrópu og áhrif innlendra
stjórnmálahræringa í stefnu
þeirra utanrikis- og varnarmál-
um er erfiðara að spá. Þar helzt
fjölmargt I hendur. Má nefna
sem dæmi, að lausn Kýpurdeil-
unnar mundi að öllum likindum
færa samskipti Grikklands og
Tyrklands við Atlantshafs-
bandalagið og Bandarikin i
samt lag á ný. En aö öðru leyti
er ljóst, að samstarf rikja i
Vestur-Evropu innbyrðis og
samvinna þeirra við Bandarikin
i utanrikis- og varnarmálum,
fær þvl aðeins staðizt til lengd-
ar, að til þess séu forsendur inn-
anlands i hinum einstöku rikj-
um. Og til þess að þaö megi
verða þarf að vinna bug á fjöl-
mörgum efnahagslegum og fé-
lagslegum vandamálum,
styrkja innviði lýðræðisins og
skapa slik þjóðfélög jafnréttis,
velferðar og lifsfyllingar, að á
annað betra verði ekki kosið og
allur þorri almennings sé
reiöubúinn að verja áunnið hlut-
skipti fyrir innlendum og er-
lendum slagorðasmiðum og
draumóra- og upphlaupsmönn-
um.