Vísir - 13.09.1975, Blaðsíða 7

Vlsir. Laugardagur 13. september 1975.
7
cTVIenningarmál
Ástir og álfor
fyrir vestan
Leikfélag Reykjavikur:
SKJALDHAMRAR
Sjónleikur i fimm þáttum
eftir Jónas Árnason
Leikstjóri: Jón Sigurbjörnsson
Leikmynd: Steinþór Sigurösson
Lýsing: Daniel Williamsson.
Er svo langt liðið frá
upphafi striðsins, her-
náminu, að farið sé að
slá á það i endur-
minningunni hálf—
rómantiskum bjarma?
í öllu falli eru i hinu
nýja leikriti Jónasar
Árnasonar dregin skýr
skil á milli fortiðar og
nútima, gleðiefna og
alvöru lifsins. Það
verður i lok leiksins,
þann dag sumarið 1941,
þegar ameríski herinn,
tæknivæddur og
trigger-happy, tekur
viðhernámilandsins af
gamla, góða tjallanum.
Annars eru leikslokin einkar
haganlega af hendi leyst i
Skjaldhömrum og leikurinn I
heild finnst mér saman settur
með mun meiri hagleik en hin
fyrri leikrit Jónasar Arnasonar.
NU gætir ekki til neinna veru-
legra lýta tilhneigingar hans til
að þrautnýta hvert skopefni og
einstaka brandara textans og
hann hefur nií miklu betra
taumhald en áður á sinni
ljóðrænu viðkvæmni sem svo
gjamt var að snúast upp i
velluskap.
Og með byssuskotinu i leiks-
lokin er bundinn endir á þann
LEIKHUS
eftir
r
Olaf Jónsson
A leið heim til ömmu (Páll
Daniel Nielssen, spæjari:
Kjartan Ragnarsson og Kor-
mákur, vitavörður.
góðmótlega gamanleik sem
farið hefur fram á sviðinu I
Iðnó, bent til að nú renni upp
nýir tímar. Þar tekur veru-
leikinn við sem leiknum sleppir
— ef menn endilega vilja leggja
sem mest þeir mega upp úr efni
hans.
En annars fer blessunarlega
lftiö fyrir alvörugefnum og svo-
nefndum raunveruleika i
Skjaldhömrum, þar með taliö
raunsæi i atburðarás og mann-
lýsingum. Það er mikil sólskins-
saga sem Jónas Arnason segir i
leiknum, og hann segir hana
greitt og glaðlega, með gáska
og fyndni sem sifellt jaðrar við
farsaleik. Það er kannski
nýstárlegast við leikinn hve far-
sællega honum tekst að feta sig
á mörkum farsans, án þess að
fara út I óþarflegar öfgar og án
þess að láta neins konar óvið-
eigandi alvöruefni iþyngja
glaðværð og gamansemi
efnisins.
Efni leiksins spinnst af at-
burði sem út af fyrir sig gæti
verið dagsannur: þýskur kaf-
bátur skýtur innlendum
njósnara á land á afskekktri
strönd fyrir vestan. Það sýnir
sig nú brátt að hann er heldur en
ekki hjárænulegur, enda fara af
þvi litlar sögur hvaða dáð hann
átti að drýgja gegn veldi breta á
íslandi. Kjartan Ragnarsson
gerir úr litlu efni hlutverksins
fjarska kátlega mannlýsingu
umkomuleysið uppmálað, enda
að leita að ömmu sinni. En sá
sem hann hittir fyrir, Kormákur
vitavörður i Skjaldhörmum,
hann er nú enginn hversdags-
maður, afreksmaður og hetja
anglófil og bókmenntamaður,
vellærður bæði i Encyclopediu
Britannicu og ljóðmælum
Heines. Hann kann ekki bara
landafræði Lundúnaborgar á
fingrum sér, heldur er hann lika
vel heima i fjölskyldutengslum
og samkvæmislifi fyrirfólksins i
bænum, enda áksrifandi að Who
is Who. Um lýsingu hans og
vitans I Skjaldhömrum er að
auki safnað allmiklu úrtaki
þjóðlegrar átthagafræði: þar er
ekki bara æðarfugl og selur,
kindur og kýr heldur lika álfar
■ y v s~~
.
öryggisgæsla hins breska heimsveldis á tslandi — Katrln lautninant og majór Stone: Karl Guðmunds-
son.
Fær hún að verða vitavarðarfrú? — Lautninant Katrln Stanton:
Helga Bachmann og Kormákur vitavörður: Þorsteinn Gunnarsson.
og huldufólk og gott ef ekki
draugar. I Skjaldhamravik
hefur aldrei verið skotið af
byssu: þegar isbjörn réðst þar
á land um árið banaði vita-
vörður honum með ljánum sin-
um úr þvi ekki tókst að telja
bjössa á að fara burt með góðu.
Það var eiginlega undravert
að sjá hve vel Þorsteini
Gunnarssyni tókst að fá sundur-
leit efni þessarar mannlýsingar
til að loða saman i sýningunni i
Iönó: persónu sem borin var
uppi af drengslegri einlægni og
þokka og leikandi kimni.
Inn I þennan friðarheim
ryðjast nú fulltrúar striðsins og
stóveldanna, fyrst hinn hjákát-
legi spæjari, og á hæla honum
harla skörulegur kven-
lautninant: Helga Bachmann.
Hún er ekki bara ráðherra- og
lávarðsdóttir, heldur lika ein-
hver greindasti kvenmaður I
bresku öryggisþjónustunni.
Enda má ekki i milli sjá hvort
hún er fljótari til að falla fyrir
vitaverðinum eða finna
spæjarann og sjá uppmálað
sakleysið i augum hans. Ekki er
að spyrja að ástinni! Fyrr en
varir er lautninant Katrin búin
að gefa frá sér framavonir sinar
bæði i hernum og meðal breska
fyrirfólksins, farin að sjóða grá-
sleppu i eldhúsinu á Skjald-
hömrum og vildi vi'st fegin fá að
verða vitavarðarfrú.
A meðan þessu fer fram
meðal fyrirfólksins i leiknum
skottast Birna litla, systir vita-
varðarins, út og inn með selkóp i
fanginu en alsælan, breskan
korpóral i togi, æskan og sak-
leysið sjálft, imynd friðar og
fegurðar. Enda er hún mállaus
— talar allténd ekki við aðra en
huldufólk. Þetta hugljúfa par
leika þau Lára Jónsdóttir, ný
leikkona að ég hygg, og Hjalti
Rögnvaldsson. En i baksýn er
reigingslegur, breskur majór og
montrass: Karl Guðmundsson,
sifellt að rexa i þvihvernig fram
gangi njósnamálið á Skjald-
hömrum.
Það tekur enda að lokum, eins
og lika blessuð ástin, alvara
lifsins tekur við þegar tjaldið
fellur. En alvöruleysi hans
verður ekki fundið að leiknum
né höfundi — þvert á móti er
styrkur hans hin glaða og
græskulausa gamansemi sem
svo vel fær að njóta sin, iléttriog
lipurri sviðsetningu Jóns Sigur-
björnssonar og ljómandi, létt-
vigri áhöfn sýningarinnar.
Areiðanlega eiga Skjaldhamrar
eftir að létta mörgum skap i
Iðnó, þegar skammdegi fer i
hönd.
OSKAST KEYPT

Móttaka smóauglýsinga í
Reykjavík:
Hverfisgata 44 og
Síðumúla 14
Opið: Kl. 9-6
Laugardaga: Kl. 10-12.
VÍSIR
TIL SÖLU
KENNSLA